Milletlerarası Yatırım Hukukunda Kültürel Mirasın Korunması

Kültürel mirasın korunmasının milletlerarası yatırım hukukunda yer bulması, yatırımcının yatırım üzerindeki menfaatleri ile ev sahibi devletin kültürel mirasın korunmasındaki menfaatlerinin çakışması sonucunda ortaya çıkmıştır. Ancak ev sahibi devletin düzenleyici yetkisine dayanarak kamu yararı amacıyla kültürel mirasın korunması yönünde uygulayacağı tedbirlerin, yatırımcının yatırımdan doğan haklarına etki etmesi durumunda nasıl bir yol izlenmesi gerektiğine dair milletlerarası yatırım hukukunda temel bir düzenleme yoktur. Kaldı ki milletlerarası yatırım hukukunun temel amacı, yabancı yatırımın ev sahibi devlette korunmasıdır; yoksa yatırım hukukunun varlık sebepleri arasında, ev sahibi devlette yer alan kültürel mirasın korunması amacı yer almamaktadır. Yatırım tahkimi içerisinde, ev sahibi devletlerin giderek artan sayıda, kültürel mirasın korunması amacıyla düzenleyici yetkilerini kullanarak yatırıma etki eden tasarrufları sonucunda, milletlerarası yatırım hukukunda kültürel mirasın korunmasına dair düzenlemelere yer verilip verilmediği ve yer verme gerekliliğinin incelenmesi lüzumu doğmuştur. Bu amaçla çalışmada, kültürel mirasa dair uluslararası düzenlemelere yer verildikten sonra kültürel mirasın konu edildiği yatırım tahkimine dair kararlar, milletlerarası yatırım anlaşmalarındaki ilgili bazı koruma ilkelerinin incelenmesi suretiyle ele alınacak ve son tahlilde güncel yatırım anlaşmalarındaki mevcut düzenlemelere yer verilerek durum tespiti yapılacaktır.

Anahtar Kelimeler:

Milletlerarası yatırım hukuku, uluslararası yatırım hukuku, Dünya Kültürel ve Doğal Mirasın Korunmasına Dair Sözleşme, UNESCO Dünya Kültür ve Doğal Mirasını Koruma Konvansiyonu, Dünya Miras Sözleşmesi, kültürel miras, milletlerarası yatırım anlaşmaları, devletin düzenleyici yetkisi

The Protection of Cultural Heritage in International Investment Law

Protecting cultural heritage has arisen as an aspect of international investment law as a result of conflicts between the legitimate interests of foreign investors and those of host states. However, there are no international investment law regulations to govern when measures a host state takes to protect its cultural heritage for the public interest affect the rights of a foreign investor. Moreover, the main aim of international investment law is to protect the foreign investments in host states, and protecting the cultural heritage of the host state is not a priority. It is necessary to examine whether international investment law encompasses regulations on protecting the cultural heritage when a host state takes protective measures that affect foreign investments. Therefore, this study entails analyzing first the international regulations on cultural heritage and then awards related to cultural heritage in investment law; relevant international standards of investment protection principles are examined and discussed in the context of current regulations in current investment treaties.

Keywords:

International investment law, The World Cultural Heritage Convention, cultural heritage, international investment treaties, the regulatory powers of the host state,

PDF

___

Affolder N, “The Market for Treaties” (2010) 11 (1) Chicago Journal of International Law 159-196.
Akıntürk E and Baklacı P, “İki Taraflı Yatırım Antlaşmaları Hakkında Genel Bir İnceleme”, (2009) 25(5) Banka ve Ticaret Hukuku Dergisi 477-536.
Akipek S, “Dünya Kültürel ve Doğal Mirasın Korunmasına Dair Sözleşmenin Değerlendirilmesi”, (2001) 50 (4) Ankara Hukuk Fakültesi Dergisi 13-39.
Aksar Y, Teoride ve Uygulamada Uluslararası Hukuk Cilt I (5th edn, Seçkin Yayınevi 2019).
Andreeva Y, “The Tribunal in Malaysian Historical Salvors v Malaysia Adopts a Restrictive Interpretation of the Term Investment” (2008) 25 (4) Journal of International Arbitration 503-506.
Avşar M, “ICSID Konvansiyonu’na göre Yatırım Tanımı” (2017) 37 (2) Public and Private International Law Bulletin 95-140.
Ayhan İzmirli L, “Uluslararası Yatırım Hukukunda Yatırım Kavramı” (2018) 8 (2) Süleyman Demirel Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi 89-131.
Bigi G, “The Protection of Cultural Rights and Cultural Heritage in International Investment Law and Arbitration” in Tullio Treves, Francesco Seatzu and Seline Trevisanut (eds), Foreign Investment, International Law and Common Concerns (Routledge 2013) 280-297.
Blake J, “On Defining the Cultural Heritage”, (2000) 49 International and Comparative Law Quarterly 61-84.
Claros R, “Striking a Balance between the Protection of Foreign Investment and the Safeguard of Cultural Heritage in International Investment Agreements: Can General Exceptions Make a Difference?” 2015 (2015/08) World Trade Institute Working Paper 1-14.
Çalışkan Y, “ICSID Jurisdiction: Whose Dictionary will be Used for the Definition of Investment and the Scope of Consent” in Ceyda Süral and Ekin Ömeroğlu Foreign (eds), Foreign Investment Law, (Seçkin Yayınları 2016)
Demirkol B, “The Notion of Investment” (2015) 1 (1) Turkish Commercial Law Review 41-50.
Dolzer R, “The Notion of Investment in Recent Practice” in S. Charnovitz, D. Steger, P. Van den Bossche (eds), Law in the Service of Human Dignity: Essays in Honour of Florentino Feliciano (Cambridge 2005) 261-275.
Dolzer R, “Fair and Equitable Treatment: A Key Standard in Investment Treaties” (2005) 39 (1) The International Lawyer 87-106.
Dolzer R and Schreuer C, Principles of International Investment Law (2nd edn, Oxford University Press 2012)
Dolzer R, Stevens M, Bilateral Investment Treaties (Martinus Nijhoff Publishers 1995).
Dost S, Yabancı Yatırım Uyuşmazlıkları ve ICSID Tahkimi (Asil Yayın Dağıtım 2006).
Erdem Eryazıcıoğlu, Hüseyin Cengiz, “İnsan Hakları Odaklı Bir Kültürel Miras Sistemi İçin Değerlendirme Modeli”, (2018) 13 (4) Megaron Journal 636-650.
Francioni F, “Culture, Heritage and Human Rights: An Introduction” in Federico Francioni (ed), Cultural Human Rights (Martinus Nijhoff 2008)
Germiny LI, “Considerations Before Investing Near a UNESCO World Heritage Site” (2013) 10 (5) Transnational Dispute Management 1-11.
Giray FK, Milletlerarası Yatırım Tahkiminde Kamulaştırmadan Doğan Tazminat ve Tazminatın Hesaplanmasında Kullanılan Yöntemler (2nd edn, Beta 2013).
Given JP, “Malaysia Historical Salvors Sdn, Bhd v Malaysia: An End to the Liberal Definition of Investment in ICSID Arbitrations”, (2009) 31 (3-4) Loyola of Los Angeles International and Comparative Law Review 467-500.
Goodwin EJ, “The World Heritage Convention, the Environment and Compliance”, (2009) 20 (2) Colorado Journal of International Environmental Law and Policy 157-198.
Göğebakan Y, “Dünya Üzerindeki Kültürel Varlıkların Turizme ve Ekonomiye Katkısı”, (2015) 5 (2) Anadolu Üniversitesi Sanat ve Tasarım Dergisi 48-71.
Graham GM, “Protection and Reversion of Cultural Property: Issues of Definition and Justification” (1987) 21(3) International Lawyer 755-793.
Lenzerini F, “Property Protection and Protection of Cultural Heritage” in Stephan W. Schill (ed), International Investment Law and Comparative Public Law (Oxford University Press 2010)
Gürsu A, Uluslararası Yatırım Hukukunda Adil ve Hakkaniyetli Muamele İlkesi (Astana Yayınları 2018).
Hirsch M, “Between Fair and Equitable Treatment and Stabilization Clause: Stable Legal Environment and Regulatory Change in International Investment Law” (2011) 12 (6) Journal of World Investment and Trade 783-806.
Hirsch M, “Interactions between Investment and Non-investment Obligations”, in Peter Muchlinski, Federico Ortino ve Christoph Schreuer (eds), the Oxford Handbook of International Investment Law, (Oxford University Press 2008) 154-181.
Hirsch M, “Interactions between Investment and Non-investment Obligations” in Peter Muchlinski, Federico Ortino ve Christoph Schreuer (eds), The Oxford Handbook of International Investment Law (Oxford University Press 2008).
Houde M and Yannaca-Small K, “Relationships between International Investment Agreements” 2004 2004/1 OECD Working Papers on International Investment 1-22.
Karacan P, “Uluslararası Ticaret Hukuku ve Uluslararası Yatırım Hukuku Etkileşimi: Devletin Sağlık Sebebiyle Düzenleme Getirme Hakkı” 2015 (3) 2 Kadir Has Üniversitesi Hukuk Fakültesi 77-95.
Kowalski A, “When Cultural Capitalization Became Global Practice” in N Bandelj, F F Wherry (eds), The Cultural Wealth of Nations (Standford University Press 2011) 87 için bkz Erişim Tarihi 26 Mayıs 2021.
Legum B, Petculescu I, “GATT Article XX and International Investment Law” in R. Echandi and P. Sauvé Prospects (eds), International Investment Law and Policy: World Trade Forum (Cambridge University Press, 2013) 340-362.
Lo C, “A Comparison of BIT and the Investment Chapter of Free Trade Agreement from Policy Perspective” (2008) 3 (1) Asian Journal of WTO and International Health Law 147-170.
Mai MH, The Issue of Cultural Heritage Protection in International Investment in the Mining and Construction Sectors, pHd Thesis (University of Glasgow School of Law 2019).
Manciaux S, “The Notion of Investment: New Controversies” (2008) 9 (6) The Journal of World Investment and Trade 1-24.
Mitchell AD, Voon T and Whittle D, “Public Health and Trans-Pasific Partnership Agreement” (2015) 5 (2) Asian Journal of International Law 279-293.
Mustapa SAD, “Showcasing Maritime Heritage Artefacts for the Benefit of the Tourist Industry in Malaysia”, (2005) 34 (2) International Journal of Nautical Archaeology 211-215.
Nafziger J, “The Development of International Cultural Law”, (2006) 100 American Society of International Law, Proceedings of the Annual Meeting 317-323
Nalçacıoğlu Erden HZ, Milletlerarası Yatırım Hukukunda Dolaylı Kamulaştırma (On İki Levha Yayıncılık 2015).
O’Keefe PJ, “Foreign Investment and the World Heritage Convention” (1994) 3 (2) International Journal of Cultural Property 259-265.
Özel S, Uluslararası Alanda Kültür Varlıklarının Korunması, (Alkım Yayınları, 1998).
Özel S, “Türk Hukukunda Kültür Varlıklarının Mülkiyeti”, (2018) 24 (1) Marmara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Araştırmaları Dergisi 215-238.
Partalcı R, “Yatırımların Karşılıklı Teşviki ve Korunması Antlaşmalarında Düzenlenen “Adil ve Eşit Davranma Yükümlülüğü” (2017) 36 (2) 131-162.
Prislan V, “Non-investment Obligations in Investment Treaty Arbitration: Towards a Greater Role for States?”, in F. Baetens (ed), Investment Law within International Law: Integrationist Perspectives, (Cambridge University Press 2013) 450-481.
Prott LV, O’Keefe PJ, “Cultural Heritage or Cultural Property?”, (1997) 1 (2) International Journal of Cultural Property 307-320.
Puig S and Shaffer G, “A Breakthrough with the TPP: The Tobacco Carve-out” (2016) 16 (2) Yale Journal Of Health Policy, Law, and Ethics 327-333.
Radi Y, “The 'Culture of Balancing' of International Investment Law - Cultural Interests and Investors' Interests in International Investment Treaties and Arbitration”, (2013) 10 (5) Transnational Dispute Management < https://papers.ssrn.com/sol3/papers.cfm?abstract_id=2355923> Erişim Tarihi 26 Mayıs 2021
Ripinsky S and Williams K, Damages in International Law (British Institute of International and Comparative Law 2008).
Sornarajah M, “the Clash of Globalizations and the International Law on Foreign Investment”, (2003) 10 (2) Canadian Foreign Policy Journal 1-20.
Sornarajah M, The International Law on Foreign Investment (3rd edn, Cambridge University Press 2010)
Subedi S, International Investment Law, Reconciling Policy and Principle (Hart Publishing 2008).
Tezcan D, “Arkeolojik Kültür Varlıklarının Korunması ve Milletlerarası Ceza Hukuku” (1996) 50 (1) Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Dergisi 425-451.
Weiner AS, “Indirect Expropriations: The Need for a Taxonomy of Legitimate Regulatory Purposes” (2003) 5 (3) International Law Forum Du Droit International 176-187.
Vadi VS, “Culture, Development and International Law: The Linkage Between Investment Rules and the Protection of Cultural Heritage” in S. Borelli and F. Lenzerini (eds.), Cultural Heritage, Cultural Rights, Cultural Diversity: New Developments in International Law (Brill 2012)
Vadi V, Cultural Heritage in International Investment Law and Arbitration (Cambridge University Press 2014)
Vadi V, “Culture Clash? World Heritage and Investors’ Rights in International Investment Law and Arbitration”, (2013) 28 (1) ICSID Review 123-143.
Vadi V, “The Challenge of Reconciling Underwater Cultural Heritage and Foreign Direct Investment: A Case Study”, (2007) 17 (1) The Italian Yearbook of International Law 143-158.
Vadi VS, “Fragmentation or Cohesion? Investment versus Cultural Protection Rules”, (2009) 10 (4) The Journal of World Investment and Trade 573-600.
“47th Anniversary of the World Heritage Convention” < https://whc.unesco.org/en/news/2056> Erişim Tarihi 26 Mayıs 2021
Area de Conservación Guanacaste Erişim Tarihi 26 Mayıs 2021
CARIFORUM ile Avrupa Birliği arasındaki Ekonomik İşbirliği Anlaşması’nın Kültürel İşbirliğine dair 3 numaralı Protokolü Erişim Tarihi 27.05.2021.
“Dresden is deleted from UNESCO’s World Heritage List” için Erişim Tarihi 25 Mayıs 2021.
Dünya Kültür Mirası Komitesi’nin WHC-04/28.COM/26 sayılı kararı Erişim Tarihi 26 Mayıs 2021
Dünya Miras Sözleşmesi Uygulama Rehberi Erişim Tarihi 25 Mayıs 2021
Investment Policy Hub Erişim Tarihi 27.05.2021
“Masks fall as Romanian government withdraws UNESCO application for Rosia Montană, Euractiv, 7 June 2018”, Erişim Tarihi 24.05.2021.
“Oman's Arabian Oryx Sanctuary: first site ever to be deleted from UNESCO's World Heritage List” Erişim Tarihi 25 Mayıs 2021
States Parties Ratification Status Erişim Tarihi 25 Mayıs 2021
Sualtı Kültürel Mirasının Korunması Sözleşmesi (2001) Erişim Tarihi 26 Mayıs 2021
“Suing to Force Through a Toxic Goldmine: Gabriel Resources vs Romania”, Erişim Tarihi 24.05.2021
“Text of the Trans-Pacific Partnership” https://www.mofa.go.jp/ila/et/page25e_000073.html> Erişim Tarihi 27 Mayıs 2021
The World Heritage Convention Erişim Tarihi 26 Mayıs 2021
The WHO Framework Convention on Tobacco Control: an Overview < https://fctc.who.int/publications/m/item/the-who-framework-convention-on-tobacco-control-an-overview> Erişim Tarihi 27.05.2021.
T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı Eğitim ve Araştırma Genel Müdürlüğü, Somut Olmayan Kültürel Mirasın Korunması Sözleşmesi Hakkında, Erişim Tarihi 26 Mayıs 2021
Trans-Pasifik Stratejik Ekonomik Ortaklığı (P4) Erişim Tarihi 27.05.2021
UNESCO Erişim Tarihi 25 Mayıs 2021
UNESCO Operational Guidelines for the Implementation of the World Heritage Convention (2019) Erişim Tarihi 25 Mayıs 2021