Güncel Gelişmeler Işığında Yatırım Yoluyla Türk Vatandaşlığının Kazanılması: Problemler ve Çözüm Önerileri

Günümüzde birçok ülke, belirli esaslar çerçevesinde yatırım yapan yabancılara vatandaşlık vermektedir. Karadağ Yatırımcı Vizesi, Portekiz Altın Vize programı ilk başta akla gelen uygulamalardır. Son zamanlarda Türkiye de yatırımın kapsam ve şartlarını daraltmak suretiyle tartışmalı da olsa yatırım yoluyla vatandaşlığı kolaylaştırmıştır. Ancak bu kolaylaştırma, beraberinde birtakım tartışmaları da getirmiştir. Çalışmada öncelikle vatandaşlık kavramı ile Türk vatandaşlığının kazanılması yolları incelenmiş, özellikle de istisnai yolla Türk vatandaşlığının kazanılması imkanı ele alınmıştır. Bir istisnai kazanım yolu olan yatırım yoluyla vatandaşlık süreci ve imkanı ayrıca ele alınmıştır. Bu kapsamda Cumhurbaşkanı kararlarıyla değişikliğe uğramış Türk Vatandaşlığı Kanununun Uygulanmasına İlişkin Yönetmelik’teki yatırım kalemleri incelenmiştir. Hukuki inceleme yapılırken, yatırım yoluyla vatandaşlık kazanmanın sosyal ve ekonomik etkileri de ayrıca incelenmiştir. Piyasaların dayatması sonucu geliştirilen yumuşak kıstaslarla vatandaşlığın tanınması, vatandaşlığın tanımı ile örtüşmeyen bazı sonuçlar doğurmaktadır. Yatırım yoluyla vatandaşlık imkanına, karşılaştırmalı hukukta getirilen “vatandaşlığın metalaştırılması” gibi eleştirilerin haklılığı ile gerekçeleri tartışılmıştır. Karşılaştırmalı hukukta yabancı yatırımcıların istisnai yolla vatandaşlık kazanmasına izin veren ülkelerde, asgari yatırım eşiklerini yükseltme ve usulü daha da zorlaştırmaya dönük bir eğilim olduğu bu çalışmada ortaya konmaktadır. Bu eğilimin temel gerekçelerinden biri de başta cazip bir yatırım olarak öngörülen bu imkânın zaman içerisinde çeşitli hukuki, sosyal, kültürel ve politik problemlere sebebiyet verdiğinin tespit edilmesi sonucu devletlerin harekete geçmeleridir. Bu çalışmada, dünyadaki uygulamalar da dikkate alınarak Türk hukukundaki düzenlemeler ele alınmış ve düzenlemeye yönelik eleştiriler ile bu uygulamadan beklenen yararlar detaylıca ele alınmıştır. Sonuç itibariyle Türk vatandaşlığının da özünden uzaklaşmadan hak ettiği değere kavuşması için atılması gereken adımlar da öneriler olarak belirtilmiştir.

Anahtar Kelimeler:

Vatandaşlık, Yabancı, Yatırım, Vatandaşlığın Kazanılması, Altın vize

Obtaining Turkish Citizenship by Investment: Problems and Solut

In today’s world, many countries provide investors with citizenships when investments are made in certain amount and on pre-determined conditions. Montenegro Investment Visa, Portuguese Golden Visa are just a few examples for citizenship by investments. Recent developments in the Turkish Citizenship Law have made it easier to obtain Turkish citizenship through investment. However, such facilitation has created some disputes as well. This study first examines definition of citizenship and ways to obtain citizenship under the Turkish law. The Regulation on Application of the Turkish Citizenship Law which is recently amended by multiple presidency decrees has created a more permissive environment to obtain Turkish citizenship. This paper focuses on not only legal but also on social and economic problems encountered in practice regarding citizenship by investment. Obtaining citizenship by investment creates deep impacts on social and economic life in host states. By emphasizing on legal and political aspects of citizenship, this article asserts that citizenship should not be degraded to a commercial commodity since it is much more than that. Such a conclusion will cause citizenship to lose its essence and legal meaning. While regulating procedures to obtain citizenship, states should be careful about “commodification of citizenship” by investment programs. This study establishes that there has been a recent trend of increasing investment limits for providing citizenship to foreigners. From a comparative law point of view, it elaborates on criticism and advantages of obtaining citizenship by investment in details. As a conclusion, this paper also provides solutions for giving the Turkish citizenship the value it deserves while attracting foreign investors simultaneously.

Keywords:

Foreigners, Investment, Citizenship, Golden visa,

PDF

___

Dilek Ş, ‘Yatırım Yoluyla Vatandaşlık Ekonomik Aktiviteye Katkı Sağlar Mı?’ (2017) 162 Seta Perspektif
Doğan V, Türk Vatandaşlık Hukuku (15th edn, Savaş 2018)
Džankić J, ‘Immigrant Investor Programmes in the EU’ (2018) 26 Journal of contemporary European studies, Amandine Scherrer and Elodie Thirion, Citizenship by Investment (CBI) and Residency by Investment (RBI) schemes in the EU: State of play, issues and impacts, Ex-Post Evaluation Unit and European Added Value Unit,
Erdem BB, Türk Vatandaşlık Hukuku (4th edn, Beta 2014)
Güngör G, Tabiiyet Hukuku (3rd edn, Yetkin 2015)
Hooper K and Sumption M, ‘Selling Visas and Citizenship: Policy Questions from the Global Boom in Investor Immigration’ [2014] Migration Policy Institute
Karagül D, ‘Turkuaz Kart Uygulaması’ (2019) 39 Public and Private International Law Bulletin
Nomer E, Türk Vatandaşlık Hukuku (2nd edn, Filiz 2018)
Parker O, ‘Commercializing Citizenship in Crisis EU: The Case of Immigrant Investor Programmes’ (2017) 55 Journal of Common Market Studies 332
Scherre A and Thirion E, ‘Citizenship by Investment (CBI) and Residency by Investment (RBI) Schemes in the EU: State of Play, Issues and Impacts’ [2018] EPRS | European Parliamentary Research Service
Shachar A, ‘Dangerous Liaisons: Money and Citizenship, in Shachar A., Bauboc R. (Ed.), Should Citizenship Be for Sale?’ [2014] EUI working paper —— (eds), “Citizenship For Sale?”, The Oxford Handbook of Citizenship (Oxford University Press 2017)
Shachar A and Hirschl R, ‘On Citizenship, States, and Markets’ (2014) 22 Journal of Political Philosophy 231
Şit Köşgeroğlu B, ‘İstisnai Yoldan Vatandaşlığın Kazanılmasına İlişkin Genel Esaslar ve Son Değişiklikler Çerçevesinde Türk Vatandaşlığının İstisnai Yoldan Kazanılması’ (2017) 7 Hacettepe HFD 169
Spiro P, ‘Cash-for-Passports and the End of Citizenship, in Shachar A., Bauboc R. (Ed.), Should Citizenship Be for Sale?’ [2014] EUI working paper
Yılmaz AÇ, ‘Mukayeseli Hukukta ve Türk Hukukunda Yatırımcı Vatandaşlık Olgusu: Ius Pecuniae’ (2018) 38 Public and Private International Law Bulletin 191
Diğer https://investmentmigration.org/articles/britons-divided-individuals-obtaining-visas-via-investment/ accessed 16 August 2019.
https://www.bbc.com/news/world-europe-46973590 accessed 18 August 2019.
https://www.maltatoday.com.mt/news/national/31402/contentious-citizenship-schemeapproved-20131112#.XVbDQeMza02 accessed 17 August 2019.
https://www.theguardian.com/business/2015/dec/09/wealthy-foreigners-shy-away-from-uk-asinvestment-threshold-hits-2m accessed 18 August 2019.