TÜKETİCİ PERSPEKTİFLİ SÜRDÜRÜLEBİLİR TÜKETİM ÇALIŞMALARI: ULUSAL ALANYAZINDAKİ ÇALIŞMALAR ÜZERİNE SİSTEMATİK DERLEME ÇALIŞMASI

Tüketiciler, sürdürülebilir tüketimin en önemli aktörlerinden olup, sürdürülebilir kalkınmanın sağlanmasında önemli role sahiptir. Dolayısıyla, sürdürülebilir tüketim çalışmaları, tüketicilerin sürdürülebilirlik yolunda nasıl yönlendirilebileceği hakkında işletmelere ve uygulayıcılara önemli ipuçları vermektedir. Çalışmanın amacı, Türkiye'de "tüketici perspektifinden" sürdürülebilir tüketim yazınının kapsamını ve gelişimini tespit etmektir. Bunun yanı sıra, şimdiye kadar Türkiye'de bu konuda yapılan uygulamalı çalışmalarda araştırılan değişkenlerin nasıl bir eğilim göstermekte olduğunun belirlenmesi de araştırmanın temel amaçlarından bir tanesidir. Ulusal alanyazınında yer alan 69 makale, 9 bildiri, 3 doktora tezi ve 7 yüksek lisans tezi analiz edilerek bir sistematik derleme çalışması gerçekleştirilmiştir. Davranış (değerler) / Niyet (tutum, algılanan elde edilebilirlik, algılanan tüketici etkinliği) / Eğilim (demografik değişkenler) / Tutum (demografik değişkenler) / Çevrecilik ve Bilinç (demografik değişkenler), yapılan analiz neticesinde en sık araştırılan değişken kategorileri seti olarak bulunmuştur. Çalışmanın, bu konuda ülkede yapılmış ilk derleme çalışması olmasının ve konunun bütüncül bir yapıyla ele alınmasının bu çalışmanın önemini arttırdığına inanılmakta ve. Türkiye'de sürdürülebilir tüketim alanında bir referans kaynak olması umut edilmektedir

STUDIES OF SUSTAINABLE CONSUMPTION FROM CONSUMER PERSPECTIVE: A SYSTEMATIC REVIEW ON TURKISH LITERATURE

Consumers as prominent actors of sustainable consumption, have an important role in achieving sustainable development. Therefore, researches on sustainable consumption provide clues to firms or practitioners on diverting consumers on the way to sustainability. The overall aim of this study is to determine the scope and the development of studies on sustainable consumption with “consumer” perspective in Turkey. Moreover, another major objective is to identify the trend pattern of the variables used in applied researches conducted so far in the field in Turkish literature. Hence, 69 articles, 9 papers published in conference proceedings, 3 PhD Thesis and 7 master’s thesis are analyzed within a systematic review. The most frequently studied variable category set is found as: Behavior (values) / Intention (attitude, perceived availability, perceived consumer effectiveness) / Propensity (demographic variables) / Attitude (demographic variables) / Environmentalism and Consciousness (demographic variables). Being a pioneer study as a systematic review in the field and embracing a holistic approach is believed to increase the significance of this research. Furthermore, it is hoped that this study will be a reference source for the future researches

___

Becheikh, N., Landry, R. ve Amara, N. (2006). Lessons From Innovation Empirical Studies in The Manufacturing Sector: A Systematic Review of The Literature From 1993–2003. Technovation, 26(5): 644-664.
Cook, D. J., Mulrow, C. D. ve Haynes, R. B. (1997). Systematic Reviews: Synthesis Of Best Evidence For Clinical Decisions. Annals of Internal Medicine. 126(5): 376-380.
Demirbaş, M.A. (1999). Yeşil Pazarlama (Green Marketing) ve Tüketicinin Yeşil Pazarlamaya Yaklaşımı. Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yüksek Lisans Tezi.
EEA Report (2007), European Environment Agency (UNEP) Sustainable Consumption and Production in South East Europe and Eastern Europe, Caucasus and Central Asia, Joint UNEP-EEA Report On The Opportunities And Lessons Learned, ISSN 1725-9177, No:3
Glavič, P., ve Lukman, R. (2007). Review of Sustainability Terms and Their Definitions, Journal of Cleaner Production. 15: 1875–1885. doi:10.1016/j. jclepro.2006.12.006
Grant, J. (2010). Co-opportunity: Join up for a sustainable, resilient, prosperous world. Chichester: John Wiley & Sons. Greenhalgh, T., Robert, G., Bate, P., Macfarlane, F. ve Kyriakidou, O. (2008). Diffusion of Innovations in Health Service Organisations: A Systematic Literature Review. John Wiley & Sons. Chicago
Heiskanen, E., Mont, O. ve Power, K. (2014). The Map is Not A Territory – Making Research More Helpful For Sustainable Consumption Policy. Journal of Consumer Policy, 37: 27–44.
Jackson, T. (2005). Motivating Sustainable Consumption - Sustainable Lifestyles, A Report to The Sustainable Development Research Network, www. sustainablelifestyles.ac.uk/sites/default/ files/motivating_sc_final.pdf, Centre for Environmental Strategy, University of Surrey.
Jaeger-Erben, M. ve Offenberger, U. (2014). A Practice Theory Approach to Sustainable Consumption. GAIA, 23/S1: 166 –174.
Karaçam, Z. (2013). Sistematik Derleme Metodolojisi: Sistematik Derleme Hazırlamak İçin Bir Rehber. Dokuz Eylül Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi Elektronik Dergisi, 6(1): 26-33.
Kavak, B. (2013). Pazarlama ve Pazar Araştırmaları. Detay Yayıncılık. ISBN: 9786055612405
Keller M., Halkier, B. ve Wilska, T.A. (2016). Policy and Governance for Sustainable Consumption at the Crossroads of Theories and Concepts. Environmental Policy and Governance, 26: 75–88. DOI: 10.1002/eet.1702)
Lee, C. K., Levy, D. S. ve Yap, C. S. F. (2015). How does the theory of consumption values contribute to place identity and sustainable consumption?. International Journal of Consumer Studies, 39(6): 597-607.
Madran, C. (1992). Çevre Korunması ve Pazarlama, Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yüksek Lisans Tezi.
OECD (2002), Towards sustainable household consumption? Trends and policies in OECD countries. www.oecd.org/greengrowth/consumption_ innovation/1938984.pdf
Oslo Rountable on Sustainable Production and Consumption, (1994). http:// www.iisd.ca/consume/oslo004.html
Seyfang, G. (2005). Shopping for Sustainability: Can Sustainable Consumption Promote Ecological Citizenship?. Environmental Politics, 14(2): 290- 306.
Tranfield, D., Denyer, D. ve Smart, P. (2003). Towards A Methodology For Developing Evidence Informed Management Knowledge By Means of Systematic Review. British Journal of Management, 14(3): 207-222.
Victor, P.A ve Jackson, T. (2015). Büyüme Sorunu, Worldwatch Enstitüsü Dünyanın Durumu, Sürdürülebilirliğin Önündeki Gizli Tehlikelerle Yüzleşmek. Türkiye İş Bankası Yayınları.
WCED (1987), World Commission on Environment and Development: Our Common Future Report, http://www.un-documents.net/our-commonfuture.pdf
Weed, M. (2006). Sports Tourism Research 2000–2004: A Systematic Review Of Knowledge And A Meta-Evaluation Of Methods. Journal of Sport & Tourism, 11(1): 5-30.