11919

TÜRK DENİZ KUVVETLERİNDE BİR TÖREN GELENEĞİNİN BAŞLAMASI: BARBAROS GÜNÜ’NDEN DENİZ KUVVETLERİ GÜNÜ’NE

Bu makale, Osmanlı Döneminin en önemli deniz savaşlarından olan Preveze Deniz Zaferinin yıl dönümlerinin, önce Barbaros Günü daha sonra Donanma Günü isimleri altında kutlanmaya başlanması süreci hakkında bilgi vermeyi amaçlamaktadır. Uzun yıllar bir tören ile anılmamış olan Preveze Deniz Zaferinin bir tören çerçevesinde kutlanmaya başlaması süreci, gazeteci, bürokrat, spor kulübü başkanı ve milletvekili kimlikleriyle ön plana çıkan Abidin Daver’in askeri ve sivil bürokrasinin üst seviyelerindeki yakın çevresini ikna etmesiyle başlamıştır. Bu kapsamda ilk tören, Preveze Deniz Zaferinin 400. yıl dönümünde 27 Eylül 1938 tarihinde Barbaros Günü adı altında kutlanmıştır. Ancak Abidin Daver, bu törenin bir haftaya yayılacak etkinliklerle Donanma Haftası adı altında kutlanması yönünde girişimlerde bulunmuştur. Fakat bu girişimler başarılı olmamış, sadece törenin adı 1948 tarihinde Donanma Günü’ne dönüştürülmüştür. Bu isim altında 1963 senesine kadar kutlanan tören, 1964 yılından itibaren Deniz Kuvvetleri Günü adı altında kutlanmaya başlamış olup, bu gelenek günümüzde de devam ettirilmektedir. Bu çalışmada bahsi geçen süreç, dönemin arşiv belgeleri ve gazeteleri eşliğinde değerlendirilerek analiz edilmiştir.

Anahtar Kelimeler:

Preveze Deniz Zaferi, Barbaros Hayreddin Paşa, Barbaros Günü, Donanma Günü, Deniz Kuvvetleri Günü

THE BEGINNING OF A CEREMONIAL TRADITION IN THE TURKISH NAVAL FORCES: FROM BARBAROSSA COMMEMORATION DAY TO NAVAL DAY CELEBRATIONS

This article aims to give information about the process of celebrating the anniversary of the Preveze Naval Victory, one of the most important naval battles of the Ottoman period, first recognized as "Barbarossa Commemoration Day" and then "Naval Day". The process of celebrating the Preveze Naval Victory, which had not been mentioned as a ceremony for many years, started with the conviction of Abidin Daver, who came to the fore with the identity of journalist, bureaucrat, sports club president and deputy, to his close circle at the upper levels of the military and civil bureaucracy. In this context, the first ceremony was celebrated under the name of “Barbarossa Commemoration Day” on September 27, 1938, on the 400th anniversary of the Naval Victory of Preveze. However, Abidin Daver made attempts to celebrate this ceremony under the name of “Naval Week” with events that would spread over a week. However, these attempts were not successful, only the name of the ceremony was changed to "Naval Day" in 1948. The ceremony, which was celebrated under this name until 1963, started to be celebrated under the name of "Naval Forces Day" since 1964, and this tradition continues today. The process mentioned in this study was evaluated and analyzed using archive documents and newspapers of the period.

Keywords:

Preveze Naval Victory, Barbarossa Kheireddin Pasha, Barbarossa Commemoration Day, Naval Day, Naval Forces Day,

PDF

___

Akbayrak, H. (1987). “Osmanlı’dan Cumhuriyet’e Millî Bayramlar”, Tarih ve Toplum, Sayı 43, Temmuz 1987, 31-38.
Anderson, B. (1995). Hayali Cemaatler, Milliyetçiliğin Kökenleri ve Yayılması, (Çev: İ. Savaşır), Metis Yayınları, İstanbul.
Balcıoğlu, M. (1997). “Osmanlı Genç Derneklerinden İnkılâp Gençleri Derneklerine”, Atatürk Araştırma Merkezi Dergisi, C. 13, 139-162.
Tuncer, H. C. (1999). “Birinci Dünya Savaşı Yıllarında Osmanlının Kuruluş Yıl Dönümü Kutlaması”, Toplumsal Tarih, Sayı 66, C. 11, 12-14.
Childe, G. (1974). Tarihte Neler Oldu?, (Çev: A. Şenel-M.Tuncay), Odak Yayınları, İstanbul.
Devellioğlu, F. (1998). Osmanlıca-Türkçe Ansiklopedik Lûgat, Aydın Kitabevi Yayını, Ankara.
Ertuğrul, Ö. (1992). “Barbaros Hayreddin Paşa Türbesi”, İslâm Ansiklopedisi, C. V. TDV Yayını, Ankara, 68.
Eyice, S. (2012). “İhtifalci Mehmed Ziyâ”, İslâm Ansiklopedisi, C. 21, TDV Yayını, Ankara, 559-560.
Faroqhi, S. (1997). Osmanlı Kültürü ve Gündelik Yaşam: Ortaçağdan Yirminci Yüzyıla, Tarih Vakfı Yurt Yayını, İstanbul.
Hobsbawm, E. J. (1995). 1870’den Günümüze Milletler ve Milliyetçilik, Program, Mit ve Gerçeklik, (Çev: O. Akınhay), Ayrıntı Yayınları, İstanbul.
Koca, S. (2012). “Toy”, İslâm Ansiklopedisi, C. 41, TDV Yayını, Ankara, 270-272.
Malkoç, E. (2013). “Sivil Amiral Abidin Daver'in Kaleminden Türk Denizciliği”, 2. Turgut Reis ve Türk Denizcilik Tarihi Uluslararası Sempozyumu Bildirileri, C. 2. Bodrum Belediyesi Yayını, Bodrum, 316-355.
Alkan, M. Ö. (2011). “Osmanlı İdman Bayramı’ndan Atatürk'ü Anma, Gençlik ve Spor Bayramına”, Toplumsal Tarih, Sayı 211, 30-41.
Renda, G. (2002). Osmanlı’larda Heykel Sanat Dünyamız, Sayı 82, Yapı Kredi Yayınları, İstanbul, 139-145.
Seri, B. (2009). Denizcilik Ansiklopedisi, Deniz Basımevi, İstanbul.
Şahingöz, M. (1999). “Osmanlı’dan Milli Mücadeleye İstiklal-i Osmanî Günü Kutlamaları”, Yeni Türkiye Dergisi, Osmanlı Özel Sayısı. C. I, 194-201.
Ertuğ, Z. T. (1999). XVI. Yüzyıl Osmanlı Devleti’nde Cülus ve Cenaze Törenleri, Kültür Bakanlığı Yayını, Ankara.
Taş, F. (1992). “Türk Meclislerinin Kabul Ettiği Bayramlar”, Türkler Ansiklopedisi, C. XVI, Yeni Türkiye Yayınları, İstanbul, 352-362.
Türk Dil Kurumu Türkçe Sözlük-2 (K-Z) (1988). Türk Dil Kurumu Yayınları, Ankara.
Uyanıker, F. (2019). II.Dünya Savaşı Sürecinde Türk Donanmasındaki Gelişmeler. (Yayımlanmamış Doktora Tezi), Marmara Üniversitesi.
Uzun, H. (2009). “Türk Yurdu’nda 1913 Yılı İstiklal-i Osmanî Günü Kutlamaları”, Modern Türklük Araştırmaları Dergisi 1, C. VI, 128-141.
Yakıtal, E. (1945). “Büyük Amiral Hayrettin Barbaros’un Vakfiyenamesi”, Deniz Mecmuası, Sayı 375, 43-50.