GELENEKSEL BASKI TEKNİKLERİ VE YENİ TASARIMLARDA KULLANIMI

Geleneksel olarak kumaş üzerinde boya kullanarak desen oluşturma tekniklerinden başlıcaları metal ve ahşap kalıpla baskıcılık, kalem işi tekniği ve bağlama, dikişli ve mum batik adını verdiğimiz rezerve boyama teknikleridir. Bunların yanında son yıllarda geleneksel bir kâğıt süsleme sanatı olan ebrunun da kumaş üzerinde kullanımı yaygınlaşmıştır. Tokat, Kastamonu, Ankara, Bartın ve Mardin Anadolu’da yazmacılığın yoğun olarak yapıldığı önemli merkezlerdi. Malatya ve özellikle Adıyaman’da yapılan ve yaygın olarak kullanılan Bervanik adı verilen mum batikle desenlendirilen önlükler ve Bursa Keles’te el dokuması kumaşların bağlama batik yapılarak boyanmasıyla yapılan önlükler kadın giyiminde kullanılmaktaydı. Günümüzde değişen hayat şartları, yaşam tarzları ve tüketici tercihleri tüm geleneksel sanatlarımızda olduğu gibi bu alanda da değişikliklere sebep olmuştur. Diğer yandan ustalık isteyen işler yerini seri olarak üretilebilen fabrikasyon işlere bırakmıştır. Bununla birlikte bu geleneksel baskı yöntemleri sanatçılar tarafından özgün tasarımlarda halen kullanılmaya devam etmektedir. Bu bildiride geleneksel baskı tekniklerinin tek başına ya da bir arada kullanılarak yapıldığı yeni tasarımlara örnekler verilecektir.

Anahtar Kelimeler:

Tekstil tasarımı, Baskı teknikleri, Ahşap baskı, Batik baskı

PDF

___

Referans1. Alexander, S. S. (2013). Tie-Dye_ Dye It, Wear It, Share It, Potter Craft. New York.
Referans2. Begiç, H. N (2015). “Kadın Girişimciliğinde Alternatif Bir Üretim: Geleneksel Giysili Keles Yöresi Yapma Bebekleri”, İdil Sanat ve Dil Dergisi 4 (16): 107-124.
Referans3. Çatalkaya, G. (2016). Geleneksel Yazmacılık Teknikleri İle Özgün Baskı Tasarımları, (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi) Gazi Üniversitesi Güzel Sanatlar Enstitüsü, Ankara.
Referans4. Ercivan, G. B. (2017). “Rezerve Boyalı Tekstillerin Gelenekten Modern Tekstil Tasarımları ve Uygulamalarına Dönüşüm Süreci”, Yedi: Sanat, Tasarım ve Bilim Dergisi, 17: 87-101.
Referans5. Eriş, M. N. (2007). Mustafa Düzgünman Ve Ebru, İstanbul Büyükşehir Belediyesi Kültür A.Ş., İstanbul.
Referans6. Kaya, R. (1988). Türk Yazmacılık Sanatı, Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları N:140, Sanat Dizisi:15.
Referans7. Öz, D. (2015). Yazmacılık Sanatımız İçinde Hitit Eserlerinin Yorumu, (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi) Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul
Referans8. Şahin, H. (1995). “Malatya’da Geleneksel Bervanik (Peştamal) Yapımcılığı Türk Halk Kültüründen Derlemeler 1993”, Kültür Bakanlığı Yayınları, Ankara, s. 287-302.
Referans9. Teker, M. S. (2015). “Kapatma Maddesi İle Rezerve Boyama Teknikleri”, Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi, 3(18): 478 -493.
Referans10. Tezel, Z. (2009). “Yazmacılık Sanatında Desenleme Teknikleri (Kalıp Tekniğiyle Ağaç Baskı Uygulama Örneği)”, Gazi Üniversitesi Endüstriyel Sanatlar Eğitim Fakültesi Dergisi, 25: 27-40.
Referans11. http://bervanik.com/2017/08/13/bervanik-nedir/