Pınar DERYAOĞLU, Hilal ATICI ULUSU, Tülin GÜNDÜZ

Et taşıma sürecinde karşılaşılan kas iskelet sistemi rahatsızlığı risklerinin incelenmesi

İşyerlerinde çalışanların zorlanması ve çeşitli ergonomik risklere maruz kalması sonucunda kas iskelet sistemi rahatsızlıkları (KİSR) görülmektedir. Bu rahatsızlıklar vücudun özellikle sırt, bel, bacak, kol, boyun, bilek gibi bölgelerini etkilemektedir. Bu nedenle kişinin çalışma ortamında yıpranmasını azaltmak ve yeteneklerinden daha etkin bir şekilde yararlanmak amacıyla ergonomik risk değerlendirme uygulamaları yapılmaktadır. Bu çalışmada işle ilgili KİSR ele alınmış, literatürdeki mevcut ergonomik risk değerlendirme yöntemlerinden bahsedilmiş ve bir perakende kuruluşundaki et taşıma sürecinde işe bağlı KİSR değerlendirilmiştir. Hollanda Kas İskelet Sistemi Anketi (DMQ-TR-k) ile çalışanların iş hakkındaki görüşleri alınmış ve ergonomik riskler açısından değerlendirilmiştir. Uygulama aşamasında tüm vücut değerlendirme yöntemlerinden olan OWAS, QEC ve ManTRA yöntemleri kullanılmıştır. Bu yöntemlerle et taşıma sürecinde ergonomik risk değerlendirmesi yapılmış ve tespit edilen ergonomik risklere ilişkin çözüm önerileri geliştirilmiştir.

Anahtar Kelimeler:

Kas iskelet sistemi rahatsızlıkları (KİSR), Ergonomik risk değerlendirme, QWAS, QEC, ManTRA, DMQ-TR-k

Investigation of musculoskeletal disorder risks in the meat transporting process

Musculoskeletal disorders (MSD) occur in workplaces because of the stress and various ergonomic risks that employees are exposed. These disorders affect especially the back, waist, leg, arm, neck, ankle areas of the body. For this reason, ergonomic risk assessment practices are performed to reduce the stress of employees in the working environment and to use workers’ ability more effectively. In this study work related MSD were discussed, ergonomic risk assessment methods available in the literature were mentioned and work-related MSD were assessed in meat handling process of a retail establishment. Using the Dutch Musculoskeletal Questionnaire employees’ opinions about their work were taken and evaluated in terms of ergonomic risks. OWAS, QEC and ManTRA methods, which are whole body assessment methods, were used in the application phase. With these methods, ergonomic risk assessment was carried out in meat handling process and solution proposes for identified ergonomic risks were developed.

Keywords:

Musculoskeletal disorders (MSD), Ergonomic risk assessment, QWAS, QEC, ManTRA, DMQ-TR-k,

PDF

___

Kocabaş M. Ağır ve Tehlikeli İşlerde Çalışan İş Görenlerde Zorlanmaya Neden Olan Çalışma Duruşlarının Analizi. Yüksek Lisans Tezi, Selçuk Üniversitesi, Konya, Türkiye, 2009.
Cohen AL, Gjessing CC, Fine LJ, Bernard BP, McGlothlin JD. Elements of Ergonomics (A Primer Based On Workplace Evaluations Of Musculoskeletal Disorders). Ohio, USA, DHHS (NIOSH) Publication No. 97-117, 1997.
Helander M. A Guide to the Ergonomics of Manufacturing. 1st ed. London, England, Taylor and Francis, 1995.
NIOSH. “Work Practice Guide for the Design of Manual Handling Tools”. Ohio, USA, NIOSH Technical Report No. 81-122, 1981.
Health and Safety Comission. “Manual Handling of Loads: Proposal for Regulation and guidance”. Health and Safety Executive, London, England, 1991.
Bakır B, Güler Ç. Sağlık Boyutuyla Ergonomi. 1. Baskı. Ankara, Türkiye, Palme Yayıncılık, 2004.
T.C. Sosyal Güvenlik Kurumu. “Yıllık Bölüm 3 İş Kazası ve Meslek Hastalığı İstatistikleri”. Ankara, Türkiye, 2016.
Burdorf A. “Sources of variance in exposure to postural load on the back in occupational groups”. Scandinavian Journal of Work, Environment & Health, 18(6), 361-367, 1992.
Sakar NK, Alptekin HK, Özcan E. “Mesleki kas iskelet risklerinin değerlendirilmesinde QEC ölçeğinin (Quick exposure check-hızlı maruziyet değerlendirme) Türkçe uyarlamasının güvenilirliği”. İstanbul Tıp Fakültesi Dergisi, 70(4), 98-102, 2007.
Ülker O, Erdem HE. “Bir mobilya fabrikasında çalışanların makinalara yatay ve dikey şekilde parka taşımasından dolayı kaynaklanan zorlanmaların engellenmesi ve çalışma verimliliğini arttırıcı yöntem seçimi”. 17. Ulusal Ergonomi Kongresi, Eskişehir, Türkiye, 14-16 Ekim 2011.
Chiasson ME, Imbeau D, Major J, Aubry K, Delisle A. “Influence of musculoskeletal pain on workers ergonomic risk-factor assessments”. Applied Ergonomics, 49, 1-7, 2015.
Özel E, Çetik O. “Mesleki görevlerin ergonomik analizinde kullanılan araçlar ve bir uygulama örneği”. Dumlupınar Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 22, 41-56, 2010.
David CG. “Ergonomic methods for assessing exposure to risk factors for work-related musculoskeletal disorders”. Occupational Medicine, 55, 190-199, 2005.
Akay D, Dağdeviren M, Kurt M. “Çalışma duruşlarının ergonomik analizi”. Gazi Üniversitesi Mühendislik-Mimarlık Fakültesi Dergisi, 18(3), 73-84, 2003.
Karhu O, Kansi P, Kuorinka I. “Correcting working postures in industry: A practical method for analysis”. Applied Ergonomics, 8(4), 199-201, 1977.
İnan U, Karacin C, Yıldırım A, Yılmaz C. “OWAS metodu ile çalışma duruşlarının incelenmesi: Etiket ve matbaacılık sektöründe bir uygulama”. 17. Ulusal Ergonomi Kongresi, Eskişehir, Türkiye, 14-16 Ekim 2011.
Özcan E. “İş yerinde ergonomik risklerin değerlendirilmesi ve hızlı maruziyet değerlendirme (HMD) yöntemi”. Mühendis ve Makine, 52(616), 86-89, 2011.
Li G, Buckle P. Quick Exposure Checklist (QEC) for the Assessment of Workplace Risks for Work-related Musculoskeletal Disorders (WMSDs). Editors: Stanton N, Hedge A, Brookhuis K, Salas E, Hendrick H. Handbook of Human Factors and Ergonomics Methods, 6-1 – 6-10, Florida, USA, CRC Press, 2005.
Straker L, Burgess-Limerick R, Pollock C, Egeskov R. “A randomized and controlled trial of a participative ergonomics intervention to reduce injuries associated with manual tasks: Physical risk and legislative compliance”. Ergonomics, 47(2), 166-188, 2004.
Burgess-Limerick R. “Further Risk Assessment Methods for Hazardous Manual Tasks”. http://ergonomics.uq.edu.au/download/mantra2.pdf (21.05.2017).
Akgöl AC. Elle Taşıma Yapan İşçilerde Ergonomik Farkındalık Oluşturma ve Kas İskelet Sistemi Rahatsızlıklarını Önlemeye Yönelik İki Farklı Eğitim Yönteminin Karşılaştırılması. Doktora Tezi, Hacettepe Üniversitesi, Ankara, Türkiye, 2016.
Hildebrandt VH, Bongers PM, Van Dijk FJH, Kemper HCG, Dul J. “Dutch musculoskeletal questionnaire: description and basic qualities”. Ergonomics, 44(12), 1038-1055, 2001.