Sosyal Medya Fenomenlerinin Farklı Sosyo-Ekonomik Düzeydeki Tüketicilerin Satın Alma Kararları Üzerindeki Etkisinin Psikolojik Faktörler Aracılığıyla İncelenmesi

Sosyal medyanın bireylerin hayatlarına entegre olması ve bireylerin sosyal medya platformlarında tüketici olarak uzun zaman geçirmesi gibi nedenlerle markalar tüketiciye ulaşmak adına sosyal medya pazarlamasına ağırlık vermişlerdir. Bu kapsamda yapılan pazarlama faaliyetlerinin arasında markafenomen işbirlikleri öne çıkmaktadır. Sosyal medyada popüler, takipçi sayısı fazla, iletişim ve etkileşimi kuvvetli kişiler olarak tanımlanabilen fenomenlerin pazarlama uygulamalarında kullanımı, ürün ve hizmetlerin tüketici açısından daha ilgi çekici ve fark edilir olabilmesi için kullanılan bir pazarlama yaklaşımıdır. Temelde ağızdan ağıza pazarlamaya dayanan bu yaklaşım, tüketicileri ikna etme ve harekete geçirme konusunda etkili görülmektedir. Bu etkinin, tüketicilerin demografik özelliklerine, sosyal, kültürel altyapılarına, psikolojik faktörlere göre değişkenlik gösterdiği düşünülmektedir. Bu bağlamda çalışmanın amacı, sosyal medya fenomen algısına yönelik psikolojik faktörlerin tüketicilerin demografik özelliklerine göre farklılaşıp farklılaşmadığını incelemektir. Araştırma yöntemi olarak anket yöntemi tercih edilmiş, veriler çevrimiçi anket ile toplanmış, toplam 374 katılımcıya ulaşılmıştır. Araştırma sonuçlarına göre, sosyal medya fenomenlerinin etkilerinin katılımcıların cinsiyetine, yaşlarına, medeni durumlarına, mesleklerine ve sosyal medyada geçirdikleri zamana göre farklılık gösterdiği saptanmıştır.

Anahtar Kelimeler:

Pazarlama, Sosyal Medya, Fenomen, Psikolojik Faktörler

Investigation of Social Media Influencers’ Effect on Consumers Purchase Decision at Various Socio-Economic Level Through Psychological Factors

Today, social media has been fully integrated into the lives of individuals. For this reason, brands have focused on social media marketing in order to reach and communicate with the consumer. Among the marketing activities carried out in this context, the technic that has come to the fore especially in recent years is brand-influencer collaborations. Influencers can be defined as people who are popular in social media, have a high number of followers and influence them, and have high communication and interaction skills. The use of influencer in marketing approach used to make the products and services of the brand more interesting and noticeable for the consumer. This approach is mainly based on word of mouth marketing and is seen as very effective in persuading and inducing the consumers. It is thought that this effect varies according to the demographic characteristics of consumers and psychological factors. In this context, the aim of this study is to determine the effects of social media phenomena such as recognition, reliability, influence, persuasion and inducing on consumers at different socio-economic levels through psychological factors. As the research method, the survey method was preferred among the quantitative methods and the data were collected with an online survey. In the scope of the survey, a total of 374 participants were reached and the data obtained from the questionnaires were analyzed with the SPSS 26 packet program. According to the results of the research, it has been determined that social media influencers have a differentiating effect on the variables of gender, age, marital status, occupation and time spent in social media on consumers.

Keywords:

Marketing, Social Media, Influencer, Psychological Factors,

PDF

___

Alalwan, A. A., Rana, N. P., Dwivedi, Y. K., & Algharabat, R., (2017), Social Media in Marketing: A Review and Analysis of The Existing Literature, Telematics and Informatics, 34(7), ss, 1177-1190.
Alikılıç, İ., ve Özkan, B., (2018(, Bir Sosyal Medya Pazarlama Trendi, Hatırlı Pazarlama ve Etkileyiciler: Instagram Fenomenleri Üzerine Bir Araştırma, Uluslararası Sosyal Bilimler Dergisi, 1(2), ss,43-57
Avcı, İ., ve Yıldız, E.,( 2019), Fenomenlerin Güvenilirlik, Çekicilik ve Uzmanlık Özelliklerinin Marka Tutumu, Satın Alma Niyeti ve Elektronik Kulaktan Kulağa Pazarlama Üzerindeki Etkileri: Instagram Örneği, Kocaeli Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 38, ss,85-107
Aydın, A. F., (2015), Kurumsal İtibar Açısından Sosyal Medyaya İlişkin Bir Değerlendirme, Karadeniz Teknik Üniversitesi İletişim Araştırmaları Dergisi, 5(1), ss, 78-92 .
Cevher, M. F., (2019), Sosyal Medya Fenomenlerinin Tüketici Algısı ve Satın Alma Niyeti Üzerine Etkisi, Beykent Üniversitesi Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, Doktora tezi
Dikener, O., (2011), İnternet Reklamcılığında Web Sitesi Tasarımının Önemi, Erciyes İletişim Dergisi Akademia, 2 (1), ss. 152- 166.
Durmaz, Y., Bahar, R., ve Kurtlar, M., (2011), Kişisel Faktörlerin Tüketici Satın Alma Davranışlarına Etkisi Üzerine Bir Araştırma. Akademik Yaklaşımlar Dergisi, 2(1), ss. 114-133
Durmuş, B., Yurtkoru, E.S., ve Çinko, M., (2010), 3.Baskı, Sosyal Bilimlerde SPSS’le Veri Analizi, İstanbul, Beta Yayıncılık
Eyeli C. F., ve Şen, B., 2020, Influencer Pazarlama ve Tüketicilerin Influencer’lara Yönelik Satın Alma Tutumlarının İncelenmesi, Atlas Sosyal Bilimler Dergisi, 1(5), ss. 7-29.
Gevrek, E., (2021), Sosyal Ağlarda Influencer Pazarlama: Instagram’da Tüketici Segmentlerinin Belirlenmesi ve Etkin Influencer Tespiti, İstanbul Bilgi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi
Gökşin, E., (2017), Dijital Pazarlama Temelleri, İstanbul, Abaküs Kitap Yayın Dağıtım Hizmetleri,
Gunelius, S., (2010), 30-Minute Social Media Marketing: Step-by-Step Techniques to Spread the Word About Your Business, New York, McGraw-Hill.
Güçdemir, Y., (2017), Sosyal Medya, İstanbul, Derin Yayınları
Gündüz, U., (2016), Edt. (Büyükaslan, A., ve Kırık A.M.), Sosyal Medya Araştırmaları 3 (Sosyal Medya ve Dijital Kimlik Olgusu9, ss, 43-60, Konya, Çizgi Kitabevi
İslamoğlu, A. H., (2003), Tüketici Davranışları, İstanbul, Beta Yayınları
Kıran, S., Yılmaz, C., ve Emre, İ. E., (2019), Instagram’daki Influencer’ların Takipçiler Üzerindeki Etkisi, Uluslararası Yönetim Bilişim Sistemleri ve Bilgisayar Bilimleri Dergisi, 2019, 3(2), ss,100-111
Kırcova, İ., ve Enginkaya, E., (2015), Sosyal Medya Pazarlama, İstanbul, Beta Yayıncılık
Kotler, P., & Armstrong, G., (2012), Principles of Marketing, 14th Edition. New Jearsey: Pearson Education
Kotler, P., & Keller, L. K., (2018), Pazarlama Yönetimi, 1.Baskı, İstanbul: Beta Yayıncılık
Kurtuluş, K., (2006), Pazarlama Araştırmaları, 8. Baskı, İstanbul, Literatür Yayıncılık
Mert, Y. L., (2019), Dijital Pazarlama Ekseninde Influencer Marketing Uygulamaları, Gümüşhane Üniversitesi iletişim Fakültesi Elektronik Dergisi, 6(2), ss: 1299-1328
Nakip, M., (2003), Pazarlama Araştırmaları, Ankara, Seçkin Yayıncılık
Odabaşı, Y., ve Oyman, M., (2017), Pazarlama İletişimi Yönetimi, 11. Baskı, İstanbul,
Ohanian, R., (1990), Construction and Validation of a Scale to Measure Celebrity Endorser’s Perceived Expertise, Trustworthiness and Attractiveness, Journal of Advertising, 19(3), pp. 39-52
Poyraz, E., Edt. (Büyükaslan A. ve Kırık A.M.), Sosyal Medya Araştırmaları 3, (Sistem Kuramı Bağlamında Sosyal Medyanın İletişim Sürecine Etkisi), ss.61-91, Konya, Çizgi Kitabevi
Renton, K., (2006), The Relationship of Celebrity Advertisements to Consumer Attitudes and Purchases Intentions, The Florida State University, Mastesr’s Thesis
Saltık Y, E., (2018), Ürün Yerleştirmede Yeni Bir Alan: Influencer Marketing Sosyal Medyada Influencer Annelerin Takipçileri Tarafından Değerlendirilmesine Yönelik Bir Araştırma. Uluslararasi İletişimde Yeni Yönelimler Konferansı Eğlence ve Ürün Yerleştirme, ss. 268-279
Simonson, I., & Rosen, E., (2015), Çev. Özkaya, C., 2.Baskı, Yeni Tüketici, İstanbul, The Kitap
Solmaz, B., Tekin, G., Herzem, Z., ve Demir, M. (2013). İnternet ve Sosyal Medya Kullanımı Üzerine Bir Uygulama. Selçuk İletişim Dergisi, 7(4), 23-32.
Solomon, R., Askegaard, S. & Hogg, M. K., (2010), Consumer behavior: A European perspective, London, Prentice Hall.
Sönmez, E., ve Taşkıran, B. H., (2019), Sosyal Medya Fenomenlerinin Tüketicilerin Marka Tercihine Etkisi: Kozmetik Markaları Üzerine Bir Araştırma, İnönü Üniversitesi İletişim Fakültesi E-Dergi, 4(2), ss, 111-132
Şahin, A. Ve Fırat, A., (2018), Bireylerin Hedonik Tüketim Davranışlarına Sosyal Medyanın Etkisi, TUJOM, 3(2), ss. 127-142
Thamizhvanan, A., & Xavier, M. J., (2013), Determinants of Customers' Online Purchase Intention: An Empirical Study in India. Journal of Indian Business Research, 5(1), ss, 17-32.
Uzundumlu, Ö., (2015), “Bir İletişim Formu Olarak Sosyal Medyada Fotoğraf Paylaşımı: Selfie Örneği”, Atatürk Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi
Wei, K. K., & Wu, Y. L., (2013), Measuring The Impact of Celebrity Endorsement On Consumer Behavioural Intentions: A Study of Malaysian Consumers. International Journal of Sports Marketing and Sponsorship, 14(3), ss. 157-178