Mukâtil b. Süleyman'ın İlmî Tefsir Konusundaki Yeri.

Günümüzde ilk bilimsel tefsir çalışmalarının Gazzâlî ile başladığı ve Fahreddin er-Râzî ile de sistemli bir hale geldiği anlayışı mevcuttur. Bu çalışmada ise bunun böyle olmadığını ortaya koyma amacıyla günümüze ulaşmış ilk tam tefsir olan Muḳātil b. Süleymân’ın et-Tefsîru’l-kebîr’inde birtakım âyetlerin dönemin bilimsel verileri ışığında açıklandığı yani bilimsel tefsir yapıldığı izah edilmeye çalışıldı. Böylece ilk dönemlerden beri müfessirlerin kendi dönemlerindeki bilimsel verileri de dikkate alarak tefsirlerini oluşturdukları gösterilmeye gayret edildi. Ayrıca metot olarak karşılaştırma metodu kullanılıp Muḳātil b. Süleymân’ın tefsiri son döneme ait bazı tefsirlerle mukayese edilerek bazı bilimsel nitelikli âyetlerin yorumunda ilk ve son dönem arasındaki benzerlikleri ve farklılıkları ortaya koyulmaya çalışıldı. Çalışmanın diğer bir amacı ise bazı müfessirlerin birtakım âyetleri asıl bağlamından koparmamak maksadıyla ellerinde bilimsel veriler olsa dahi bu verileri kullanmaktan kaçındıklarını göstermektir.

Anahtar Kelimeler:

Tefsir, bilimsel tefsir, Muḳātil b. Süleymân, âyet, bağlam

Scientific Interpretation in the Tafsir of Muqatil b. Suleiman

Today, there is an understanding that the first scientific tafsir studies started with Gazzali and became systematic with Fakhr al-Dīn al-Rāzī. In this study, Muqatil b. Suleiman, the first complete exegesis to date, to demonstrate that this is not the case. It was tried to be explained that some verses in Muqatil b. Suleiman's al-Tafsir al-Kabir were explained in the light of the scientific data of the period, that is, scientific tafsir was made. Thus, it has been tried to be shown that the commentators have formed their tafsir since the first periods by taking into account the scientific data in their own period. Also, as a method, comparison method is used and Muqatil b. Suleiman. The interpretation of some of the scientific verses was tried to reveal the similarities and differences between the first and the last period by comparing the tafsir of Muqatil b. Suleiman with some of the recent tafsir. Another aim of the study is to show that some commentators refrained from using this data even if they have scientific data in order to keep their verses out of their original context.

Keywords:

Tafsir, scientific interpretation, Muqatil b. Suleiman, verse, context,

PDF

___

Ateş, Süleyman. Kur’ ân-ı Kerîm Tefsîri. 2. Bs, 6 Cilt. İstanbul: Milliyet Gazetecilik A.Ş., 1995.
Birışık, Abdulhamit. “Tefsir”. TDV İslâm Ansiklopedisi. İstanbul: TDV Yayınları, 2011.
Cevherî, Tantavî. el-Cevâhir fî tefsîri’l-Ḳurʾâni’l-kerîm. 26 Cilt. Kahire: Dâru’l-Fikr, 1350.
Demir, Durmuş Ali - Pak, Namık Kemal. “Büyük Patlama ve Evrenin Genişlemesi”. Bilim ve Ütopya Dergisi. 195 (Eylül 2010): 16-19.
Divlekci, Celalettin. “Tefsirde Yorum Farklılığına Yol Açan Sebepler”. EKEV Akademi Dergisi 18/58 (K 2014).
Duran, Asim. Dirayet Tefsirleri Geleneğinde Kur’an’daki Kevnî Ayetlerin Yorumlanma Biçimleri. Yüksek Lisans, Ondokuz Mayıs Üniversitesi, 2011.
Elmalılı, Muhammed Hamdi Yazır. Hak Dini Kur’an Dili. 3. Bs, 10 Cilt. İstanbul: Eser Neşriyat ve Dağıtım, 1979.
Gürer, Neşe. Kur’an’da Peygamberlerin Karakter Özellikleri. Yüksek Lisans, Tokat Gaziosmanpaşa Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, 2019.
İbn Kuteybe, Ebû Muhammed Abdullāh b. Müslim. Ġarîbü’l-Ḳurʾân. 1 Cilt. Beyrut: Dâru’l-Kütübi’l-İlmiyye, 1978.
Karaman, H. - Çağrıcı, M. - Dönmez, İK - Gümüş, S. Kur’an Yolu Türkçe ve Meal Tefsir. 3. Bs. Ankara: Diyanet İşleri Başkanlığı, 2007.
Kardâvî, Yusuf el. Kur’ân’ı Anlamada Yöntem. İstanbul: Nida Yayınları, 2015.
Kaya, Mehmet. “Bilimsel Tefsir Ve Değişim”. Mütefekkir Aksaray Üniversitesi İslami İlimler Fakültesi Dergisi 3/5 (Haziran 2016): 195-223.
Kırca, Celâl. Kur’ ân ve Fen Bilimleri. 5. Bs. İstanbul: Marifet Yayınları, 2005.
Mâlik b. Nebî. Kur’ân-ı Kerîm Mucizesi. Ankara: TDV Yayınları, 1991.
Mukātil b. Süleymân, Ebü’l-Hasen. Tefsîru Mukâtil b. Süleyman. 5 Cilt. Dâru İhyâi’t-Turâs, 1423.
Murâd, SaÎd. “Mâlik b. Nebî”. TDV İslâm Ansiklopedisi. 27: 513-514. Ankara: TDV Yayınları, 2003.
Nehhâs, Ebû Ca‘fer Ahmed b. Muhammed b. İsmâîl el-Murâdî el-Mısrî en-. Meʿâni’l-Ḳurʾân. 1. Bs, 6 Cilt. Mekke: Câmiatü Ümmü’l-Kurâ, 1409.
Özel, Recep Orhan. Elmalılı Hamdi Yazır’ın Bilimsel Tefsirciliği. Yüksek Lisans, Cumhuriyet Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, 2002.
Süyûtî, Abdurrahmân b. Ebî Bekr Celâlüddîn. el-İtḳān fî ʿulûmi’l-Ḳurʾân. 4 Cilt. Mısır: el-Hey’etü’l-Mısriyyetu’l-Âmme li’l-Kitâb, 1394.
Taberî, İbn Cerîr et-. Câmiʿu’l-beyân fî te’vîli’l-Kur’ân. 1. Bs, 24 Cilt. Beyrut: Müessesetü’r-Risale, 1420.
Vikipedi Özgür Ansiklopedi. “Antik Yunan Astronomisi”. Erişim: 10 Haziran 2020. https://tr.wikipedia.org/wiki/Antik_Yunan_astronomisi.
Vikipedi Özgür Ansiklopedi. “Astronomi Tarihi”. Erişim: 10 Haziran 2020. https://tr.wikipedia.org/wiki/Astronomi_tarihi.
Yahyâ b. Sellâm, Ebû Zekeriyyâ. Tefsîru Yahyâ b. Sellâm. 2 Cilt. Beyrut: Daru’l-Kütübi’l-İlmiyye, 1425.
Yargıcı, Atilla. “Mekkî Ve Medenî Surelerin Ana Mesajları Açısından Değerlendirilmesi”. İslamî Araştırmalar Dergisi 17/4 (2004): 281-294.