MUÂZ B. CEBEL VE EĞİTİMCİLİĞİ

Rahmân’ın son elçisinin eğitiminden geçen sahâbîler, İslâm mirasını aktarmaları yanında pek çok alanda ortaya koydukları özel gayretlerle de öne çıkmışlardır. Sahâbîlerin din eğitim-öğretimi alanında ortaya koydukları tecrübeden faydalanmak, çağın her dönemindeki Din Eğitimcileri için farklı açılımlar kazandırabilir. Pek çok ilmi sahada adından söz ettirmesi yanında Muâz b. Cebel, özellikle din eğitim-öğretim alanında başarılı uygulamaları, manevi rehberliği ile öne çıkan sahabilerden biri olmuştur. Dokümantasyon yöntemi ile hazırlanan bu çalışmada Muâz b. Cebel’in, kısa ömrüne rağmen Ashab-ı Suffe’nin seçkin öğretmenleri arasına girmesi, başarılı ve iyi bir eğitimci olmasının kodları, eğitimci özellikleri, Din Eğitimi noktasında uyguladığı metotlar, öncü ve örnek uygulamalar, stratejiler ana hatlarıyla ele alınmıştır. Yapılan inceleme sonrası, Muâz b. Cebel’in, Din Eğitimi konusunda, önemli çalışmalara imza attığı, günümüz din eğitimcilerine önemli örneklikleri olduğu tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler:

Din Eğitimi, Sahâbî, Muâz b. Cebel, Öğretim Metodu, Manevi Eğitim-Öğretim Stratejileri

Muadh b. Jabal And His Understanding of Education

Abstract Ṣaḥābīs, who passed the education of the last envoy of the Rahman, came to the fore with their special efforts in many areas, as well as conveying their Islamic heritage. Benefiting from the experience of the Ṣaḥābīs in the field of religious education can provide different perspectives for Religious Educators of all ages. Muadh b. Cebel has been one of the Ṣaḥābīs that stand out with their successful practices and spiritual guidance, especially in the field of religious education. In this study prepared with the documentation method, despite the short life of Muadh, the fact that he was among the distinguished teachers of the Ṣaḥābīs, the codes of being a successful and good educator, his educationalist characteristics, the methods he applied at the point of Religious Education, pioneering and exemplary practices, strategies were discussed in outline. After the examination, it has been determined that Muadh has carried out important works on Religious Education and has important examples for today's religious educators. Keywords: Religious Education, Ṣaḥābī, Teaching Method, Spiritual Education-Teaching Strategies.

Keywords:

Religious Education, Ṣaḥābī, Teaching Method, Spiritual Education-Teaching Strategies.,

PDF

___

Abdürrezzâk es-San‘ânî, Ebû Bekr b. Hemmâm b. Nâfi‘ el-Himyerî. el-Musannef. thk. Habîbü’r-rahmân el-A‘zamî. 11 Cilt. Beyrut: el-Mektebetü’l-İslâmî, 2. Basım, 1403.
Ahmed İbn Hanbel, Ebû Abdillâh Ahmed b. Muhammed b. Hanbel eş-Şeybânî. Müsned. thk. Şuayb el-Arnavut. Beyrut: Müessesetu’r-Risâle, 1421.
Bandura, Albert. “Self-Efficacy: Toward a Unifying Theory of Behavioral Change”. Psychological Review 84/2 (1977), 191-215.
Buhârî, Ebû Abdillâh Muhammed b. İsmail. el-Câmiʿu’s-sahîh. thk. Muhammed b. Züheyr Nâsır. 9 Cilt. Beyrut: Dâru Tavkı’n-Necât, 1422.
Çap, Sabri. “Hz. Peygamber’in Sonraki Nesillere Model Olarak Hazırlaması”. Uluslararası İslâm ve Model İnsan Sempozyumu. 326-338. Kahramanmaraş, 2018.
Doğan, İshak. Muaz bin Cebel Müsnedi. Konya: Özdemir Kitabevi, 2019.
Ebû Dâvûd, Süleymân b. el-Eş‘as b. İshâk es-Sicistânî el-Ezdî. Sünenü Ebî Dâvûd. thk. Muhammed Muhyiddîn Abdülhamîd. 4 Cilt. Beyrut: el-Mektebetü’l-Asriyye, ts.
Ebû Nuaym, Ahmed b. Abdillâh el-İsbahânî. Hılyetü’l-Evliyâ ve Tabakatü’l-Asfiyâ. 10 Cilt. Mısır, 1974.
Ebû Nuaym, Ahmed b. Abdillâh el-İsfahânî. Ma‘rifetü’s-sahâbe. thk. Âdil b. Yûsuf el-Azâzî. 7 Cilt. Riyad: Dâru’l- Vatan li’n-Neşr, 1419.
Eser, Mithat. “Asr-ı Saadetten Günümüze Örnek Bir Genç: Muâz b. Cebel”. Dini Değerler ve Gençlik. ed. Abdullah İnce-Gökhan Atmaca. 109-131. İlahiyat, Hermes Ofset., 2016.
Eser, Mithat. “Sahâbî Vahşî b. Harb’in Hayatı”. Marife Dini Araştırmalar Dergisi 20/1 (30 Haziran 2020), 195-211. https://doi.org/10.33420/marife.720591
Hamidullah, Muhammed. el-Vesâikü’s-Siyâsiyye li’l-Ahdi’n-Nebevî ve’l-Hilâfeti’r-Râşide. Beyrut: Daru’n-Nefais, 6. Basım, 1407.
Heysemî, Nureddin Ali b. Ebubekir. Mecmau’z-Zevâid ve Menbeu’l-Fevâid. thk. Hüsâmeddin el-Kudsî. 10 Cilt. Kâhire: Mektebetü’l-Küdsî, 1414.
Hökelekli, Hayati. Psikoloji, Din ve Eğitim Yönüyle İnsanî Değerler. İstanbul: Değerler Eğitimi Merkezi Yayınları, 2013.
İbn Abdilber, Ebû Ömer Yûsuf b. Abdillâh. el-İstîâb fî Marifeti’l-Ashâb. thk. Muhammed Ali el-Bicâvî. 4 Cilt. Beyrut: Dâru’l-Ceyl, 1992.
İbn Hacer, Ebû’l-Fadl Ahmed b. Ali b. Muhammed el-Askalânî. el-İsâbe fî temyîzi’s-sahâbe. thk. Âdil Ahmed Abdülmevcûd-Ali Muhammed Muavvaz. 8 Cilt. Beyrut: Dâru’l-Kütübi’l-İlmiyye, 1415.
İbn Hibbân, Ebû Hâtim Muhammed. es-Sîretü’n-Nebeviyye ve Ahbâru’l-Hulefâ. 2 Cilt. Beyrut: el-Kütübü’s-Sekâfiyye, 1417.
İbn Hişâm, Ebû Muhammed Abdülmelik b. Eyyûb el-Hımyerî. es-Sîretü’n-nebeviyye. thk. Mustafa es-Sekkâ vd. 2 Cilt. Mısır: Matbaatü Mustafa el-Bâbi’l-Halebî, 1955.
İbn Huzeyme, Ebû Bekir Muhammed b. İshâk b. Huzeyme. Sahîh. thk. Muhammed Mustafâ A’zamî. 4 Cilt. Beyrut: Mektebetü’l-İslâmî, ts.
İbn Kuteybe, Ebû Muhammed Abdullah b. Müslim ed-Dîneverî. el-İmâme ve’s-Siyâse. thk. Ali Şîrî. 2 Cilt. Beyrut: Dâru’l-Advâ, 1410.
İbn Kuteybe, Ebû Muhammed Abdullah b. Müslim ed-Dîneverî. Uyûnu’l-Ahbâr. 4 Cilt. Beyrut: Daru’l-Kütübi’l-İlmiyye, 1418.
İbn Sa‘d, Ebû Abdillâh Muhammed. et-Tabakâtü’l-kübrâ. thk. Muhammed Abdülkâdir Atâ. 8 Cilt. Beyrut: Dâru’l- Ilmiyye, 1990.
Kandehlevî, Muhammed Yûsuf. Hayâtü’s-Sahâbe. 5 Cilt. Beyrut: Müessesetü’r-Risâle Li’t-tabâati ve’n-neşr ve’t-tevzî’, 1999.
Kandemir, Mehmet Yaşar. “Muâz b. Cebel”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 30/338-339. İstanbul: TDV Yayınları, 1992.
Kılıç, Mustafa. Hz. Muâz bin Cebel. İstanbul: Beyan, 2020.
MEB Zümre Yönerge. “MEB Eğitim Kurulları ve Zümreleri Yönergesi”. Milli Eğitim Bakanlığı Ortaöğretim Genel Müdürlüğü, 27 Ağustos 2019. Milli Eğitim Bakanlığı Ortaöğretim Genel Müdürlüğü. https://ogm.meb.gov.tr/meb_iys_dosyalar/2019_08/28100906_MEB_EYitim_KurullarY_ve_Zumreleri_Yonergesi_27.08.2019.docx
Muhibbüddîn et-Taberî, Ebü’l-Abbâs Ahmed b. Abdillâh b. Muhammed el-Mekkî. er-Riyâzu’n-nadire fi menâkıbi’l-aşere. 4 Cilt. Beyrut: Daru’l-Kütübi’l-İlmiyye, 1405.
Müslim, Ebü’l-Hüseyn Müslim b. el-Haccâc b. Müslim el-Kuşeyrî. Sahîh-i Müslim. thk. Muhammed Fuâd Abdülbâkî. 5 Cilt. Beyrut: Dâru İhyâu’t-Turâsi’l-Arabî, ts.
Nevevî, Ebû Zekeriyyâ Yahyâ b. Şeref b. Mürî. el-Mecmû’ Şerhu’l-Mühezzeb. Beyrut: Daru’l-Fikr, ts.
Neysâbûrî, Hâkim en-. el-Müstedrek. I-VI Cilt. Beyrut: Daru’l-Kütübi’l-İlmiyye, ts.
Özcan, Ahmet. Muâz b. Cebel’in Hayatı ve Hadis Rivayetindeki Yeri. Eskişehir: Eskişehir Osmangazi, 2013.
Sâlih, Abdulhamid. İmâmu’l-Ulemâ Muâz b. Cebel. Lübnan: Dâru’l-Mısriyye Lübnâniyye, 1990.
Tahmaz, Abdülhamid Mahmud. Muaz b. Cebel İmamu’l-Ulemâ ve Muallimu’n-nâse’l-hayr. Dımaşk: Dâru’l-Kalem, 1415.
Tirmizî, Ebû Îsâ Muhammed b. Îsâ b. Sevre. el-Câmiʿu’s-sahîh. el-Câmiʿu’s-sahîh. thk. Ahmed Muhammed Şâkir. 5 Cilt. Mısır: Matbaatü Mustafâ el-Bâbî, 1395.
Vâkıdî, Muhammed b. Ömer b. Vâkıd. Kitâbü’l-megâzî. thk. Marsden Jones. 3 Cilt. Beyrut: Dâru’l-A‘lemî, 1409.
Yemânî, Muhammed b. Ahmed el-Hacrî. Mecmû’ Büldâni’l-Yemen ve Kabâilihâ. thk. İsmail b. Ali el-Ekvâ. 2 Cilt. San’a: Dâru’l-Hikmeti’l-Yemâniye, 1996.