تحقيق »نفحة التأييد في شرح كلمة التوحيد« لعبد الرحمن الجامي

هذا البحث في تحقيق رسالة نفحة التأييد في شرح كلمة التوحيد التي كتبها عبد الرحمن الجامي )المتوفى عام 998/1492 )والمعروف أي ًضا باسم مال جامي في تركيا. وهو معروف كعالم غزير في مدرسة ابن عرابي بارزاً اإلنتاج وكاتب لألدب الصوفية. كان شاعرا والطريقة النقشبندية. ً الهوتياً لقد ترك وراءه العديد من الكتب والطالب. أحد أعماله التي وصلت إلينا هي نفحة التأييد. هناك خمس نسخ من هذه الرسالة في مكتبات تركيا. كل هذه النسخ موجودة في مكتبة السليمانية. تم التحقيق الذي أجري في هذه الدراسة من خالل استخدام نسختين من خمس نسخ. ألن هاتين النسختين لهما مقدمة. لكن ثالث نسخ أخرى مفقودة المقدمة. ال تختلف هاتان النسختان عن بعضهما البعض بشكل كبير. هذه الرسالة تتعلق بإعراب كلمة التوحيد. في هذه الرسالة ينقد مال جامي أوجه إعراب كلمة التوحيد التي قدمت من قبل ويناقش هذه األوجه المختلفة لإلعراب ومساهمتها في معنى كلمة التوحيد. بعد انتقاد هذه األوجه المختلفة للعربية، اتخذ قراره بشأن إعراب كلمة التوحيد أخذا بعين االعتبار على وضع أهل الخطاب الذين تم فيهم إرسال القرآن الكريم والمعنى الذي يعتبر راس ًخا جدًا حول قواعد اللغة العربية وغيرها من األدوات اللغوية.

The Critical Edition of Nafhah al-ta’yîd fî sharh kalimah al-tawheed by ‘Abd al-Rahman al-Jâmî

This paper is a critical edition of Nafhah al-ta’yîd fî sharh kalimah al-tawheed written by ‘Abd al-Rahman al-Jâmî (d. 998/1492) who also known as Molla Jâmî in Turkey. He is known as a prolific scholar and writer of mystical Sufi literature. He was primarily a prominent poet-theologian of the school of Ibn Arabi and a Khwājagānī Sũfī. He left behind many books and students. One of his works that has reached us is Nafhah al-ta’yîd. There are five copies of this treatise in Turkey’s libraries. All of this copies are in the Suleymaniya Library. The critical edition performed in this study is carried out by utilizing two copies from five copies. Because these two copies have introduction of outhor. But another three copies are missing the introduction. These two copies aren’t differ from each other significantly. This treatise related to i‘rab of the kalimah al-tawheed. Molla Jâmî in this treatise criticize different views on i‘rab aspects of the kalimah al-tawheed and argue these various i‘rab aspects and their contribution to the meaning of the kalimah al-tawheed. After criticism these various i‘rab aspects he make his decision on i‘rab of the kalimah al-tawheed to relationship with the situation in the people of era that The Holy Qur’an had been sent down and the meaning considering very well-established Arabic grammar and other linguistic devices.

___

  • Brockelmann, Carl. Târîhu’l-edebi’l-‘Arabî. Çev. es-Seyyid Yakup Bekr, Ramazan Abdüttevvâb. Kahire: Dâru’l-Me‘ârif, 1993.
  • Câmî, Nûrüddîn Abdurrahmân b. Nizâmiddîn. Nefhatü’t-te’yîd fî şerhi kelimeti’t-tevhîd. Serez, 3916: 2a-4a, Hamidiye, 1441: 142a-145b, Nuru Osmaniye, 4323: 109a-110a, Şeyhzâde Muhammed, 110: 222b-225b, Şeyh Fatih, 5349: 94a. Süleymaniye Kütüphanesi.
  • Hatîb Kazvînî, Muhammed b. Abdurrahmân Ebû’l-Meâlî Celâlüddîn. el-Îzâh fî ‘ulûmi’l-belâga. Thk. Muhammed Abdülmün‘im Hafâcî. Beyrut: Dâru’l-Cîl, ts.
  • Hatîb Kazvînî, Muhammed b. Abdurrahmân Ebû’l-Meâlî Celâlüddîn. et-Telhîs fî ‘ulûmi’l-belâga. Thk. Abdurrahmân Berkûkî. Mısır: Dâru’l-Fikri’l-‘Arabî, 1350/1932.
  • İbn Hişâm en-Nahvî, Cemâlüddîn Ebû Muhammed el-Ensârî. İ‘râbü Lâ ilâhe illallah. Thk. Hasan Musa eş-Şâir. Medine: el-Câmiatü’l-İslâmiyye, 1409.
  • Kehhâle, Ömer b. Rıza. Mu‘cemü’l-müellifîn. Beyrut: Dâru İhyâi’t-türâsi’l-‘Arabî, 1957.
  • Lârî, Radiyyüddîn Abdülgafûr. Tekmile-i havâşî Nefehâti’l-üns. Tahran: Encümen-i Cami, 1343.
  • Nesâî, Ebû Abdurrahmân Ahmed b. Şu‘ayb. Sünenü’n-Nesâî. Thk. Abdülfettâh Ebû Gudde. Halep: Mektebü’l-matbûâtü’l-İslâmiyye, 1406/1986.
  • Okumuş, Ömer, “Câmî, Abdurrahman”, Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 7: 94-99. İstanbul: TDV Yayınları, 1993.
  • Sam Mirza, Ebü'n-Nasr Mirza Sam b. (Şah) İsmail. Tuhfe-i Sâmî. Tahran: Matbaa-i Armagan, 1936/1314.
  • Şevkânî, Muhammed b. Ali. el-Bedrü’t-tâli‘. Beyrut: Dâru’l-Ma‘rife, ts.