Bilişsel Davranışçı Teknikler Kullanılarak Yapılan Öfke Yönetimi Programının Ergenlerin Saldırganlığını Azaltmadaki Etkisi

Bu deneysel çalışmada bilişsel davranışçı teknikler kullanılarak yapılan öfke yönetimi programının ergenlerin saldırganlık düzeyine etkisini araştırmak amaçlanmıştır. Çalışmada Adana Nezihe Yalvaç Anadolu Otelcilik ve Turizm Meslek Lisesinden 15 (8 kız, 7 erkek) deney 15 kontrol (8 kız, 7 erkek) grubuna toplam 30 saldırganlık puanı yüksek lise öğrencisi alınmıştır. Ölçümler için Saldırganlık Ölçeği (Can, 2002) kullanılmıştır. Ölçek 34 madde içermektedir. Bu çalışmada deney kontrol, ön test son test ve izleme ölçümlü karışık desen kullanılmıştır. Öfke yönetimi programı deney grubuna haftada bir, 90 dakika ve 10 hafta süreyle uygulanmıştır. Kontrol grubu ile herhangi bir çalışma yapılmamıştır. Ölçek deney ve kontrol gruplarına ön test olarak verilmiştir. Son test uygulamanın bitiminden sonra, izleme ölçümü ise deneysel uygulamanın bitiminden 12 hafta sonra alınmıştır. Veriler yinelenmiş ölçümler için Varyans Analizi ve t Testi ile çözümlenmiştir. Analizler, Deney grubundaki öğrencilerin saldırganlık puanlarının kontrol grubuna göre önemli düzeyde azaldığını ve bu azalmanın 12 hafta süresince devam ettiğini göstermiştir.

Anahtar Kelimeler:

Öfke, Öfke Yönetimi Becerileri, Saldırganlık, Bilişsel Davranışçı Teknikler

The Effect of Anger Management Programme through Cognitive Behavioral Techniques on the Decrease of Adolescents Aggression

The purpose of this experimental study was to examine the effectiveness of an anger management programme based on cognitive-behavioral techniques on the aggression levels of adolescents. Participants in this study attended Nezihe Yalvaç Anatolian Hotel and Tourism Vocational High School located in Adana. There were 30 high school students with high aggression levels in the experimental and control groups. First group had 15 (8 girls, 7 boys), second group had 15 high school students (8 girls, 7 boys). Dependent variable was measured with the Aggression Scale. The Scale comprised 34 items. The study followed a split model that was experimental-control by pretest-posttest and following test. For 10 weeks, one session per week, 90 minutes, anger management program was applied to the experimental group. No treatment was applied to the control group. The scale was given to the experiment and the control groups as pretest. After the treatment to the experimental group a posttestwas given to bothh the experimental and control groups and a follow-up measurement was conducted 12 weeks after the treatment. Analysis of data was carried out with repeated measurement ANOVA and t-tests. It was revealed that treatment group has less aggression scores than control group and this difference even continued after the 12 week period

Keywords:

Anger, Anger Management Skills, Aggression, Cognitive Behavioral Techniques,

PDF

___

Akdeniz, M. (2007). Öfke kontrolü eğitiminin lise öğrenci- lerinin öfke kontrolü becerilerine etkisi. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Eğitim Bilim- leri Ana Bilim Dalı. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Adana.
Aytek, H. (1999).Grup rehberliğinin ortaöğretim basa- mağındaki öğrencilerin öfke davranışlarının kontro- lü üzerindeki etkisi.Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Adana.
Bilge, F. (1996). Danışandan hız alan ve bilişsel davranışçı yaklaşımlarla yapılan grupla psikolojik danışmanın üniversite öğrencilerinin kızgınlık düzeyleri üzerinde- ki etkileri. Yayımlanmamış Doktora Tezi, Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Psikolojik Da- nışmanlık ve Rehberlik Bilim Dalı. Ankara.
Budak, S. (2000). Psikoloji Sözlüğü. Ankara: Bilim ve Sa- nat Yayınları
Bundy, A. (2001). Anger management program effect on adolescents’ anger, aggression and persfective ta- king. Master Thesis: Arizona State University. Ari- zona.
Bundy, A. (2003). Differential effects of booster sessions on anger, hope, optimism, and depression in young adolescents. Arizona State University. Doctoral Dis- sertation
Buss, A. H. ve Waren, W.L. (2000). Aggression questionna- ire: Manuel. Los Angeles CA: Western Psychological Services.
Can, S. (2002). “Aggression questionnare” adlı ölçeğin Türk popülasyonunda geçerlilik ve güvenilirlik çalışması. Uzmanlık Tezi, Genel Kurmay Başkanlığı Gülhane Askeri Tıp Akademisi Haydarpaşa Eğitim Hastanesi Ruh Sağlığı ve Hastalıkları Servis Şefliği. İstanbul.
Campano, J. P. ve Munakata, T. (2004). Anger and agg- ressıon among Filipino students, Adolescence, Win- ter , 39 (156), 757-764.
Cenkseven, F. (2003). Öfke yönetimi becerileri progra- mının ergenlerin öfke ve saldırganlık düzeylerine etkisi.
Eğitim Bilimleri ve Uygulama. 2 (4), 153-167
Corey, G. (2005). Psikolojik Danışma, Psikoterapi Kuram ve Uygulamaları. Ankara: Mentis Yayıncılık.
Cormier, S., ve Cormier, B. (1998). Interviewing Strategies for Helpers. Brooks: Cole Publishing Company.
Cüceloğlu, D. (1994). İnsan ve Davranış, Psikolojinin Te- mel Kavramları. İstanbul: Remzi Kitabevi.
Duran, Ö. ve Eldeleklioğlu, J. (2005) Öfke kontrol prog- ramının 15-18 yaş arası ergenler üzerindeki etkilili- ğinin araştırılması. Gazi Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 25(3), 267-280.
Duy, B. (2003). Bilişsel-davranışçı yaklaşıma dayalı grup- la psikolojik danışmanın yalnızlık ve fonksiyonel ol- mayan tutumlar üzerine etkisi. Ankara Üniversite- si Eğitim Bilimleri Enstitüsü Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Ankara.
Furlong, J. M. ve Smith, C. D. (1994). Anger,Hhostility and Aggression, U.S.A: CPPC.
Garrett, D. (1995). Violent behaviors amongs African- American adolescents. Adolescence, 30 (117), 209- 216.
Güçray, S. S. (2001). Yaşam becerileri ergenler için grupla psikolojik danışma uygulamaları.Adana: Baki Kitabevi.
Herrmann, D.S. ve McWhirter, J.J. (2003). Anger and aggression management in young adolescents; an experimental validation of the SCARE program. Education And Treatment of Children, 26 (3), 273- 302.
Kalaycı, Ş. (2006).SPSS Uygulamalı Çok Değişkenli İsta- tistikTeknikleri. Ankara: Asil Yayın Dağıtım Ltd. Şti.
Karataş, Z. (2008). Bilişsel davranışsal teknikler ile psikod- rama teknikleri kullanılarak yapılan grupla p s i - kolojik danışma uygulamalarının ergenlerde saldır- ganlığı azaltmadaki etkilerinin karşılaştırmalı olarak incelenmesi. Yayımlanmamış Doktora Tezi. Mersin Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü,. Mersin.
Köknel, Ö. (1996). Bireysel ve Toplumsal Şiddet. İstanbul: Altın Kitaplar Yayınevi.
Kökdemir, H. (2008). Öfke ve öfke kontrolü. http://www. Elyadal.org/PIVOLKO/12/öfke.htm web sitesin- den,
Ocak 2008 tarihinde ulaşıldı.
Lacey, T. (2004). Group therapy and CBT. CPJ: Counselling&Psychotherapy Journal, 15(2), 1-3
Lavalle, O.I.,Grenyer, B.F.S. ve Graham, L. (2002). Does prior training and staff occupation influence knowledge acquisition from an aggression mana- gement training program?, International Journal of Mental Health Nursing, 11, 233-239.
Moeller, T.G. (2001). Youth Aggression and Violence. Mahwah, New Jersey: Lawrence Erlbaum Associ- ates, Publishers.
Mundy, J. (1997). Developing anger and aggression control in youth in recreation and park systems, Parks&Recreation, 32 (3), 62-69.
Nelson-Jones, R. (1995). Danışma Psikolojisi Kuramla- rı (Çev. Ed. F. Akkoyun). Ankara: 72 TDFO Ltd. Şti.
Özer, A.K. (1994). Sürekli öfke ve öfke ifadesi tarzı ölçek- leri ön çalışması. Türk Psikoloji Dergisi, 9 (31), 26-35.
Özer, K. (1995). Duygusal Gerilimle Başedebilme. İstan- bul: Varlık Yayınları.
Rollin, S.A., Ulrey-Kaiser, C., Potts, I. ve Creason, A.H. (2003). A school-based violence prevention mo- del for at risk eighth grade youth. Psychology in the School, 40 (4), 403-416.
Sipsas-Herrmann, A. (2000). Student created aggres- sion replacement education program: A cross- generational
application. Doctoral Dissertation. Arizona State Uni- versity. Arizona.
Soykan, Ç. (2003). Öfke ve öfke yönetimi. Kriz Dergisi, 11 (2), 19-27.
Şahin, H. (2004). Öfke denetimi eğitiminin çocuklarda gözlenen saldırgan davranışlar üzerindeki etkisi. Yayımlanmamış Doktora Tezi, Hacettepe Üniversi- tesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Psikolojik Danışman- lık ve Rehberlik Bilim Dalı. Ankara
Tarazon, A. (2003). The effects of the student created aggression replacement program on aggression and anger
of fifth and sixth grade students. Doctoral Dissertation: Arizona State University. Arizona.
Tekinsav-Sütçü, G.S. (2006). Ergenlerde öfke ve saldır- ganlığı azaltmaya yönelik bilişsel davranışçı bir mü- dahale programının etkililiğinin değerlendirilmesi. Yayınlanmamış Doktora Tezi, Ege Üniversitesi Sos- yal Bilimler Enstitüsü Psikoloji ABD. İzmir. Treatmment Principles For DVA Funded Anger Management Programs. (2003). Australian Centre for Posttraumatic Mental Health &Vietnam Vete- rans Counselling Service.
White, J.R. ve Freeman, A.S. (2000). Cognitive-Behavioral Group Therapy for Specific Problems and Populati- ons. Washington DC: American Psychological As- sociation.
Wilde, J. (2006). Öfke sorunu yaşayan çocuklara yönelik uygulamalar. Çev. A. Özmen. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 37 (2), 27-39.
Voltan-Acar, N. (2004). Grupla Psikolojik Danışma Alıştır- malar Deneyler. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
Yılmaz, N. (2004). Öfke ile başa çıkma eğitiminin ve grup- la psikolojik danışmanın ergenlerin öfke ile başa çı- kabilmeleri üzerindeki etkisi. Yayınlanmamış Dok- tora Tezi. Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. Ankara.