Tip 1 diyabetli çocukların hastalığa uyumunda eğitimin ve sosyal desteğin etkisi

GİRİŞ ve AMAÇ: Bu çalışma, tip I diabetes mellituslu (T1DM) çocukların, hastalığa uyumunda eğitimin ve sosyal desteğin etkisi değerlendirmek amacıyla yapılmıştır. YÖNTEM ve GEREÇLER: Bir üniversite hastanesinin Çocuk Endokrinoloji Polikliniği’nde T1DM tanısı ile izlenen 8-13 yaş grubu 23 hasta alınmıştır. Veriler, Tanıtıcı Bilgi Formu, Çocuklar için Sosyal Desteği Değerlendirme Ölçeği (Ç-SDDÖ), DM Bilgi formu ile toplanmıştır. Veriler, bilgisayar ortamında tanımlayıcı istatistikler sayı-yüzde ve tekrarlı ölçümlerde Wilcoxon eşleştirilmiş iki ölçek testi kullanılarak değerlendirilmiştir. BULGULAR: Hastaların eğitim ve sosyal destek girişimleri sonrası toplam sosyal destek puan ortalamalarında artış olduğu görülmektedir (p<0.05). Ayrıca eğitim faaliyetlerinden sonra tip 1 diabetli hastaların, diabet bilgisi puan düzeylerinin arttığı belirlenmiştir (p<0.05). TARTIŞMA ve SONUÇ: Hemşirelerin ve ekip üyelerinin, T1DM’lu hastalara, sosyal destek programları, eğitim faaliyetleri yürütmesi, akran destek çalışmalarında teknolojinin kullanılması önerilmiştir. Türkçe Kısa Başlık: diyabetli çocukların hastalığa uyumu

Anahtar Kelimeler:

Diabetes mellitus, sosyal destek, arkadaş grup desteği, hemşire, çocuk

The effect of social support and education at adaptation to disease in children with type 1 diabetes mellitus.

INTRODUCTION: This study was conducted to evaluate the effect of social support and education at adaptation to disease in children with type 1 diabetes mellitus (T1DM). METHODS: The children who were 8-16 years old and followed up with T1DM at Child Endocrinology Policlinic of a university hospital were taken to the study. Data was collected with Descriptive Information Form, the Scale of Social Support Evaluation for Children (SSSE-C), DM Knowledge Form. Data were evaluated by using descriptive statistics, and Wilcoxon paired two scale tests for repeated measures. RESULTS: It is determined total scale social of support were increased after education and social support interviews according to before the study (p<0.05). After the study is determined that of the children was increased knowledge levels (p<0.05). DISCUSSION AND CONCLUSION: According to these results, it is suggested that nurses and health teams should give education to the children with type 1 diabetes mellitus and by using interactive teaching methods peer support programs, social support programs. İngilizce Kısa Başlık: The adaptation to disease in children

Keywords:

Diabetes mellitus, social support, peer support groups, nurse, children,

PDF

___

1. National Diabetes Statistics Report. Available at: https://www.cdc.gov/diabetes/pdfs/data/statistics/national-diabetes-statistics-report pdf. Erişim tarihi 29 Eylül 2017.
2. Kurtulmuş N, Anıkkerem E, Karadeniz G. Ergenlerin aile içi ilişkileri, sorunları ve sorunlarına yönelik çözüm önerileri. Çocuk Dergisi 2006;6:44-52.
3. Spencer J, Cooper H, Milton B. Qualitative studies of type 1 diabetes in adolescence: A systematic literature review. Pediatr Diabetes 2010;11:364-75.
4. Amer KS. Children's views of their adaptation to type 1 diabetes mellitus. Pediatr Nurs 2008;34:281.
5. Akıncı F. Hemodiyalize giren hastaların psikososyal sorunları ve hemşirelerin sorumlulukları. Hemşirelik Forumu 2000;3:1-5.
6. Barry PD. Psychosocial nursing care of physically ill patients and their families. 3nd ed. Philadelphia: Lippicott, 1996;324-339.
7. Öztürk ÖM. Tip 1 diabetik çocuklarda davranış sorunları ve diabet kontrolü ile ilişkisi. Tıpta Uzmanlık Tezi, İstanbul Üniversitesi Çocuk Ruh Sağlığı Ve Hastalıkları, İstanbul,1997.
8. CarrolL AE, Marrero DG. The role of significant others in adolescent diabetes: A qualitative study. Diabetes Educ 2006;32:243-252.
9. Meijer SA, Sinnema G, Bijstra JO, Mellenbergh GJ, Wolters WHG. Peer interaction in adolescents with a chronic illness. Pers Individ Dif 2000;29:799-813.
10. Hoey H, Aanstoot HJ, Chiarelli F, et al. Good metabolic control is associated with beter quality of life in 2,101 adolescents with type 1 diabetes. Diabetes Care 2001;24:1923-1928.
11. Wagner VM, Müller-Godeffroy E, Von Sengbusch S, Haager S, Thyen U. Age, metabolic control and type of insulin regime influences health-related quality of life in children and adolescents with type 1 diabetes mellitus. Eur J Pediatr 2005;164:491-496.
12. Emmanouilidou E, Galli-Tsinopoulou A, Karavatos A, Nousia-Arvanitakis S. Quality of life of children and adolescents with diabetes of Northern Greek origin. Hippokratia 2008;12:168-175.
13. LehmkuhL HD, Merlo LJ, Devine K, et al. Perceptions of type 1 diabetes among affected youth and their peers. J Clin Psychol Med Settings 2009;16:209-215.
14. Amer KS. Children's adaptation to insulin dependent diabetes mellitus: a critical review of the literature. Pediatr Nurs 1999;25:627-631.
15. American Diabetes Association, Diagnosis and classification of diabetes mellitus. Diabetes Care 2008;31:55-60.
16. Gökler I. Çocuk ve ergenler için sosyal destek değerlendirme ölçeği Türkçe formunun uyarlama çalışması: Faktör yapısı, geçerlik ve güvenirliği. Çocuk ve Gençlik Ruh Sağlığı Dergisi 2007;14:90-99.
17. Çavuşoğlu H. Kronik hastalığı olan çocuk. Çocuk Sağlığı Hemşireliği 1. Ankara: Sistem Ofset Basımevi, 2008;77-78.
18. Dedik T. Tip 1 diabetli adölesanlarin zaman yönetimi becerileri ve metabolik kontrol üzerine etkisi. Yayınlanmamış Dok¬to¬ra Te¬zi. Marmara Üni¬ver¬si¬te¬si Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Hemşireliği Anabilim Dalı, İstanbul, 2008.
19. Çövener Ç. Tip 1 diabetli adölesanlarda sorun çözme becerisi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Marmara Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Hemşireliği Anabilim Dalı, İstanbul, 2005.
20. Ocakcı A. İnsüline bağımlı diabetes mellitus'lu (IBDM) çocukların enjeksivon bölgelerinin incelenmesi. Atatürk Üniv. Hem Yük Derg 1999;2:103-114.
21. Akduman S. Farklı kronik hastalığı olan ergenlerin öz bakım güçlerinin karşılaştırılması. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Ege Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Hemşirelik Anabilim Dalı, İzmir, 2003.
22. Mutlu MÇ. Tip 1 diabetli adolesanlara verilen karbonhidrat sayımı akran eğitiminin metabolik kontrolleri üzerine etkisi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Marmara Üni¬ver¬si¬te¬si Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Çocuk Sağlığı Ve Hastalıkları Hemşireliği Anabilim Dalı, İstanbul, 2009.
23. Karabel Z. Tip 1 diabetli adölesanlarda benlik saygısının diyete uyumla ilişkisi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Mersin Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Mersin, 2006.
24. Ekim A. Tip 1 diabetli çocukların yaş dönemlerine göre insülin uygulama becerileri. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Marmara Üni¬ver¬si¬te¬si Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Çocuk Sağlığı Ve Hastalıkları Hemşireliği Anabilim Dalı, İstanbul, 2007.
25. Sudhir PM, Kumaraiah V, Munichoodappa C, et al. Management of children with diabetes mellitus-psychosocial aspects. Int J Diabetes Dev Ctries 2001; 21:69-6
26. Heisler M. Different models to mobilize peer support to improve diabetes self-management and clinical outcomes: evidence, logistics, evaluation considerations and needs for future research. Fam Pract 2010;27:23-32.
27. Graue M, Wentzel-Larsen T, Hanestad BR, Sovik O. Evaluation of a programmed of group visits and computer-assisted consultations in the treatment of adolescents with Type 1 diabetes, 2005 Diabetes UK. Diabetic Medicine 2005;22:1522-1529.
28. Keers JC, Blaauwwiekel EE, Hania M, et al. Diabetes rehabilition: development and first results of a multidisciplinary ıntensive education program for patients with prolonged self-management difficulties. PEC 2004;52:151-157.
29. Beyazıt E. Diabetes mellitus tanısı olan bireylere verilen planlı eğitimin metabolik kontrol üzerindeki etkisinin incelenmesi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Cumhuriyet Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Hemşirelik Anabilim Dalı, Sivas, 2005.
30. Liebman J, Heffernan D, Sarvela P. Establishing diabetes self-management in a community health center serving low-ıncome latinos. Diabetes Educ 2007;33:132-138.
31. Buzlu S. Diyabete psikososyal uyum. In: Erdoğan S, ed. Diyabet hemşireliği temel bilgiler. İstanbul: Yüce Reklam Yayım Dağıtım AŞ, 2002;195-202. 32. Kyngas HA, Kroll T, Duffy ME. Compliance in adolescents with chronic diseases: A review. J Adolesc Health 2000;26:379-388.
33. Pendley JS, Kasmen LJ, Miller DL, Donze J, Swenson C, Reeves G. Peer and family support in children and adolescents with type 1 diabetes. J Pediatr Psychol 2002;27:429-438.
34. Carlson KT, Carlson GW, Tolbert L, Demma LJ. Blood glucose levels in children with type 1 diabetes attending a residential diabetes camp: a 2-year review. Diabetic Medicine 2013;30:123-126.
35. Sullivan-Bolyai S, Crawford S, Johnson K, Huston B, Lee MM. Educating diabetes camp counselors with a human patient simulator: A pilot study. J Spec in Pediatr Nurs 2012;17:121-128.
36. Wang YCA, Stewart S, Tuli E, White P. Improved glycemic control in adolescents with type 1 diabetes mellitus who at tend diabetes camp. Pediatr Diabetes 2008;9:29-34.
37. Rankin SH, Staling KD. Principles of contemporary patient education. Patient Educ. Philadelphia: Lippincott Williams & Wilkins, 2001;133-137.
38. Abolfotouh MA, Kamal MM, El-Bourgy MD, Mohamed SG. Quality of life and glycemic control in adolescents with type 1 diabetes and the impact of an education intervention. Int J Gen Med. 2011;4:141-152.
39. Howe CJ, Jawad AF, Tuttle AK, et al. Education and telephone case management for children with type 1 diabetes: a randomized controlled trial. J Pediatr Nurs. 2005;20:83-95.
40. Leite SAO, Zanim LM, Granzotto PCD, Heupa S, Lamounier RN. Educational program to type 1 diabetes mellitus patients: basic topics. Arq Bras Endocrinol Metab 2008;52:233-242.
41. Cochran J, Conn VS. Meta-analysis of quality of life outcomes following diabetes self-management training. Diabetes Educ 2008;34:815-823.
42. Nansel TR, Lannotti RJ, Simons-Morton BG, et al. Short-term and 1-year outcomes of a diabetes personal trainer intervention among youth with type 1 diabetes. Diabetes Care 2007;30:2471-2477.