Tarımsal Ürünlerde Rekabet Gücü: Bölgesel Bir Analiz
Tarım sektörü, gıda güvenliğini sağlama ve istikrarlı bir ekonomik gelişmeye yardımcı olmak gibi hayati görevlere sahiptir. Bu görevlerin başarılı bir şekilde gerçekleştirilebilmesi için hangi tarımsal ürünlerde karşılaştırmalı üstünlüğe sahip olunduğunun bilinmesi gerekmektedir. Bu sebepten ötürü bu çalışmanın amacı Türkiye’deki illerin tarımsal ürün gruplarındaki karşılaştırmalı üstünlüğünün hesaplanmasıdır. Bunun için Balassa tarafından geliştirilen Açıklanmış Karşılaştırmalı Üstünlükler indeksi kullanılmıştır. 2015 ve 2018 yılları için yapılan hesaplamada Uyumlaştırılmış Mal Tanım ve Kod (HS) sistemi kullanılmış ve ihtiyaç duyulan veriler TÜİK’dan elde edilmiştir. Çalışma sonuçları herhangi bir ilin sahip olduğu tarımsal performans ve rekabetçi yapı açısından ön plana çıkmadığını göstermektedir. HS 04 ve HS 11 ürün gruplarında karşılaştırmalı üstünlüğe sahip olan il sayısı en fazladır. HS 13 ve HS 24 ise en kötü performansa sahip olan ürün gruplarıdır. Ankara, Adana, Burdur, Bursa, Denizli, Gaziantep, Mersin ve Konya karşılaştırmalı üstünlüğe sahip olan illerdir. Ardahan, Bayburt, Karaman, Muş, Kütahya, Kars, Elazığ, Erzurum, Adıyaman ve Bitlis gibi illerin ise hiçbir ürün grubunda karşılaştırmalı üstünlüğe sahip olmadıkları görülmüştür.
Anahtar Kelimeler:
Tarım, Açıklanmış Karşılaştırmalı Üstünlükler, Türkiye, İl
Competitiveness of Agricultural Products: A Regional Analysis
The agricultural sector has vital tasks such as providing food security and helping sustainable economic development. In order to fulfill these tasks, it is required to know which agricultural products have comparative advantages. For these reason, the aim of this study is to measure the comparative advantages in agricultural product groups of provinces in Turkey. Hence it was employed Revealed Comparative Advantages index developed by Balassa. This study cover 2015 and 2018, and Harmonized Goods Definition and Code (HS) system was used and all required data were obtained from TURKSTAT. The results of this study show that any province hasn’t a plain comparative advantage in any agricultural product group. In the HS 04 and HS 11 product groups, the number of provinces that have a comparative advantage is the highest. HS 13 and HS 24 are the worst performing product groups. Ankara, Adana, Burdur, Bursa, Denizli, Gaziantep, Mersin and Konya are provinces that the highest agricultural comparative advantages. On the other hand, it is observed that provinces such as Ardahan, Bayburt, Karaman, Muş, Kütahya, Kars, Elazığ, Erzurum, Adıyaman and Bitlis do not have comparative advantages in any agricultural product groups.
Keywords:
Agriculture, Released Comparative Advantages, Turkey, Provinces,
___
- Balassa, B. (1965). Trade Liberalisation and “Revealed” Comparative Advantage. The Manchester School, 33(2), 99-123
- Balassa, B. ve Noland, M. (1989). “Revealed” Comparative Advantage in Japan and the United States. Journal of International Economic, 4(2), 8-22.
- Baltacı, A., Burgazoğlu, H. ve Kılıç, S. (2012). Türkiye’nin Rekabetçi Sektörleri ve Trakya Bölgesinin Payı. Çankırı Karatekin üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 2(1), 1-19
- Bashimov, G. (2017a). MINT Ülkelerinde İhracatın Açıklanmış Karşılaştırmalı Üstünlükler Perspektifinden Analizi: Tarım ve Gıda Ürünleri Örneği. İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 3(6), 235-253
- Bashimov, G. (2017b). Türkiye’nin Tarım ve Gıda Ürünlerinde Karşılaştırmalı Üstünlüğü. Türk Tarım ve Doğa Bilimleri Dergisi, 4(3), 319-330
- Bashimov, G. (2018). Türkiye’de Canlı Hayvanlar ve Hayvansal Ürünlerin Dış Ticaret Yapısının Analizi. Uludağ Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 32(1), 1-13
- Beyene, H.G. (2017). Trade Integration and Revealed Comparative Advantages of Sub-Saharan Africa and Middle East and North Africa Merchandize Export. Journal of Economic Cooperation and Development, 38(1), 55-96
- Çoban, O., Peker, A.E. ve Kubar, Y. (2010). Türk Tarımının Avrupa Birliği Ülkeleri Karşısındaki Sektörel Rekabet Gücü. SÜ İİBF Sosyal ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi, 10(20), 247-266
- Erkan, B. (2012). Ülkelerin Karşılaştırmalı İhracat Performanslarının Açıklanmış Karşılaştırmalı Üstünlük Katsayılarıyla Belirlenmesi: Türkiye-Suriye Örneği. ZKÜ Sosyal Bilimler Dergisi, 8(15), 195-218
- Erkan, B., Arpacı, B.B., Yaralı, F. ve Güvenç, İ. (2015). Türkiye’nin Sebze İhracatında Karşılaştırmalı Üstünlükler. KSÜ Doğa Bilimleri Dergisi, 18(4), 70-76
- Erlat, G. ve Erlat, H. (2012). Türkiye’nin Ortadoğu Ülkeleri ile Olan Ticareti, 1990-2002. Tartışma Metni 2012/26, TEK, 1-17
- Fidan, H. (2009). Comparison of Citrus Sector Competitiveness between Turkey and EU-15 Member Countries. HortScience, 44(1), 89-93
- Filiztekin, A. (2006). Türkiye’de Açıklanmış Karşılaştırmalı Üstünlüklerin Evrimi. Uluslararası Ekonomi ve Dış Ticaret Politikası, 1(1), 101-116.
- Güneş, S. ve Tan, M. (2017). Static and Dynamic Revealed Comparative Advantage: A Comparative Analysis of Turkey and Russia. İktisadi Yenilik Dergisi, 4(3), 22-38
- Hinloopen, J. ve Marrewijk, C.V. (2001). On the Empirical Distribution of the Balassa index. Review of World Economics, 137(1), 1-35
- Kalaycı, C. (2017). Serbest Ticaret Anlaşmalarının Türkiye’nin Dış Ticaretine Etkisi: Açıklanmış Karşılaştırmalı Üstünlükler Endeksi Uygulaması. Uluslararası Ekonomi ve Yenilik Dergisi, 3(2), 133-147
- Keskingöz, H. (2018). Türkiye’nin Tarım Sektörünün Karşılaştırmalı Üstünlükler Yöntemiyle Analizi. BMIJ, 6(2), 508-523
- Kuşat, N. (2019). Su Ürünleri Sektörü Rekabet Gücü Analizi: Türkiye ve Beş Lider Ülke Örneği. Acta Aquatica Turcica, 15(1), 43-54
- Liesner, H.H. (1958). The European Common Market and British Industry. The Economic Journal, 68(270), 302-316
- Özgün, F. ve Uzunöz, M. (2017). Evaluation of Global Competitiveness Power of Food Sector in Turkey: An Analysis of Revealed Comparative Advantages (RCA). International Journal of Humanities and Social Science Invention, 6(4), 2319-7717
- Peker, A.E. (2015). Türkiye Hububat ve Baklagil Alt Sektörünün Avrupa Birliği Pazarı Karşısındaki Rekabet Gücü. Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 5(2), 1-20
- Saraçoğlu, S. (2015). Türkiye Tarım Ürünlerinin Avrupa Birliği Ülkelerinin Tarım Ürünleri Karşısındaki Uluslararası Rekabet Gücü. EY International Congress on Economics II “Growth, Inequality and Poverty”, November, Ankara.Turkey.
- Sarıçoban, K. ve Kösekahyaoğlu, L. (2017). Türkiye’nin Tarımsal Ürünlerdeki İhracat Rekabet Gücünün Ölçülmesi: 1996-2015 Dönemi Üzerine Bir Analiz. ASSAM Uluslararası Hakemli Dergi, 4(7), 78-96
- Serin, V. ve Civan, A. (2008). Revealed Comparative Advantage and Competitiveness: A Case Study for Turkey towards the EU. Journal of Economic and Social Research, 10(2), 25-41
- Şahin, D. (2016). Tarımsal Gıda Ürünlerinde Karşılaştırmalı Üstünlüğün Ölçümü: Türkiye Örneği. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 9(43), 2177-2184
- Şahinli, M.A. (2012). Rekabet Gücü: Türkiye ve Avrupa Birliği Üyesi Ülkelerde Canlı Hayvancılık Sektörünün Durumu. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Tarım Bilimleri Dergisi, 22(2), 91-98
- Şahinli, M.A. (2013). Comparative Advantage of Agriculture Sector between Turkey and European Union. African Journal of Agricultural Research, 8(10), 884-895
- Şahinli, M.A. (2014). Revealed Comparative Advantage and Competitiveness: Turkey Agriculture Sector. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Tarım Bilimleri Dergisi, 24(3), 210-217
- Terin, M. ve Yavuz, F. (2019). Türkiye Kanatlı Eti Sektörünün Uluslararası Rekabetçiliğinin Seçilmiş Ülkelerle Karşılaştırmalı Analizi. KSÜ Tarım ve Doğa Dergisi, 22(Ek Sayı:1), 188-194
- TÜİK, Dış Ticaret İstatistikleri Veri Tabanı, http://www.tuik.gov.tr/PreTablo.do?alt_id=1046 (Erişim 05.10.2019)
- Vollrath, T.L. (1991). A Theoretical Evaluation of Alternative Trade Intensity Measures of Revealed Comparative Advantage. Weltwirtschaftliches Archiv, 127, 265-280
- Yalçınkaya, H., Çılbant, Ç., Erataş, F. ve Hartoğlu, D. (2014). Açıklanmış Karşılaştırmalı Üstünlükler Ekseninde Rekabet Gücünün Analizi: Türk-Çin Dış Ticareti Üzerine Bir Uygulama. Yönetim ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi, 24, 41-57
- Yayın Aralığı: Yılda 2 Sayı
- Başlangıç: 2014
- Yayıncı: Pamukkale Üniversitesi