Trabzon'un İdarî Yapısı ve Yenileşme Zarureti (1793-1851)

Bu makalede Trabzon’un 1790-1850’li yıllardaki idarî yapısı, Trabzon şer’iye sicilleri ile arşiv belgelerine dayanılarak incelenmektedir. Bilindiği üzere Sultan II. Mahmud, saltanatının sonlarına doğru bölgedeki idarî yapının yenileştirilmesi için bazı teşebbüslerde bulunmuştu. Başlangıçta bu teşebbüsler, bölgede geniş ölçüde nüfuza sahip olan yerel hanedanların tepkisi yüzünden başarılı olamadı. Fakat 19. yüzyılın ortalarına doğru olumlu yönde bir takım sonuçlar elde edildi. Arşiv malzemeleri, merkez ile taşra arasındaki ilişkilerin doğasına uygun olarak Trabzon’daki idarî yapıda meydana gelen bu gelişmeleri anlamamıza izin vermektedir

Anahtar Kelimeler:

Trabzon, Tanzimat devri, Osmanlı taşra yönetimi, Osmanlı yenileşmesi

Trabzon'un İdarî Yapısı ve Yenileşme Zarureti (1793-1851)

Keywords:

-,

PDF

___

Arşiv Belgeleri
Başbakanlık Osmanlı Arşivi
Trabzon Şer’iye Sicilleri Kitap ve makaleler
Ahmed Cevdet Paşa, Tarih-i Cevdet, Sad.: Dündar Günday, IV, İstanbul, 1993.
Akbulut, Uğur, “1828-1829 Osmanlı-Rus Savaşında Trabzon ve Çevresi Askerinin Rolü”, Trabzon ve Çevresi Uluslararası Tarih - Dil - Edebiyat Sempozyumu (3 - 5 Mayıs 2001), I, Trabzon, 2002, s.349-358.
Aktepe, M. Münir, “Tuzcuoğulları İsyanı”, İ.Ü. Edebiyat Fakültesi Tarih Dergisi, III/5-6, s.21-32.
Beşirli, Mehmet, “XIX. Yüzyılın Başlarında Karadeniz Bölgesi ve Âyan - Devlet Perspektifinden Trabzon Valisi Hazinedârzâde Süleyman Paşa”, Trabzon ve Çevresi Uluslararası Tarih - Dil - Edebiyat Sempozyumu (3 - 5 Mayıs 2001), I, Trabzon, 2002, s.327-343.
Çadırcı, Musa, “II.Mahmud Döneminde Mütesellimlik Kurumu”, DTCFD, XXVIII, 3- 4 (Temmuz-Aralık 1970), s.287-296.
Çadırcı, Musa, “Tanzimat’ın İlanı Sıralarında Osmanlı İmparatorluğunda Kadılık Ku- rumu ve 1838 Tarihli ‘Tarîk-i İlmiyeye Dair Ceza Kanunnâme’si”, TAD, 25 (1982), s.139-161.
İnalcık, Halil, “Sened-i İttifak ve Gülhane Hatt-ı Hümayunu”, Belleten, 112 (1964), s.603- 622.
Karpat, Kemal H., “The Land Regime, Social Structure, and Modernization in the Ot- toman Empire”, Beginnings of Modernization in the Middle East, The Nineteenth Century, Ed.: W. R. Polk - R. L. Chambers, Chicago and London, 1968, s.69-90.
Mehmed Sureyya, Sicill-i Osmanî, Yayına haz.: Nuri Akbayar, V, İstanbul, 1996.
Mert, Özcan, “Canikli Hacı Ali Paşa Ailesi”, DİA, VII, s.152-153.
Özkaya, Yücel, “XVIII. Yüzyılda Mütesellimlik Müessesesi”, DTCFD, XXVIII, 3-4 (Temmuz-Aralık 1970), s.369-390.
Rıfat Özdemir, XIX. Yüzyılın İlk Yarısında Ankara, Ankara, 1986.
Sarıoğlan, E. Esin, Tanzimat’ın Trabzon’da Uygulanması (1839-1856), Trabzon, 1996 (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi).
Saydam, Abdullah, “Trabzon Sancağının Tekâlif-i Örfiye Yükümlülüğü (1830-1840)”, TDA, 127 (Ağustos 2000), s.59-102.
Saydam, Abdullah, “XIX. Yüzyılda Reform İhtiyacının Taşra’daki Yansımalarına Bir Örnek: Akçaabâd Kazası”, OA, XXI (2001), s.155-187.
Saydam, Abdullah, “Osmanlı’nın İstihdam Politikasına İlişkin Bir Örnek: Babalar ve Oğullar”, Toplumsal Tarih, 131 (Kasım 2004), s.84-89.
Şâkir Şevket, Trabzon Tarihi, Haz.: İsmail Hacıfettahoğlu, Trabzon, 2001. Takvim-i Vekayi
Tarih-i Lûtfî, nâşiri: Abdurrahman Şeref, VIII, Dersaadet, 1328.
Tekindağ, M.C. Şehabettin, “Trabzon”, İA, XII/1, İstanbul, 1974, s.455-477.