SOFYA TİCARET VE SANAYİ ODASI’NIN İSTANBUL’A VE BURSA’YA DÜZENLEDİĞİ GEZİ (1909)

Özet İkinci Meşrutiyet’in ilan edilmesinin birinci yıldönümü vesilesiyle, Temmuz 1909’da Bursa’da düzenlenen ticaret, sanayi ve tarım sergisi Bulgar toplumunun ilgili çevrelerinde yankı uyandırmıştır. Sofya’da yayınlanan ve geniş okur kitlesine sahip bir günlük gazetenin muhabiri İstanbul ve Mudanya üzerinden Bursa’ya kadar gelerek sergiden edindiği izlenimlerini aktardığı bir yazı dizisi hazırlamıştır. Gazetenin altı sayısında yer alan dizide serginin yanı sıra Bursa’nın manevi iklimi ve demografik yapısı bağlamında da ilginç gözlemler sunulmuştur. Sofya Ticaret ve Sanayi Odası da, Bulgaristan Çarlığı Ticaret ve Tarım Bakanlığı’nın himayesinde İstanbul’un ve Bursa’nın ziyaretini kapsayan geniş katılımlı bir gezi düzenlemiştir. 240 tüccar, sanayici ve subay her iki şehirde çeşitli kurum ve kuruluşları ziyaret etmiş, Osmanlı Devleti ile Bulgaristan Çarlığı arasındaki ticari potansiyeli değerlendirmiştir. Oda başkan muavini Haralampi Karastoyanov ve oda sekreteri Dr. İvan Zlatarov tarafından hazırlanan ve gezinin organizasyonu, hedefi, seyri ve sonuçlarını kapsayan 25 sayfalık rapor ertesi yıl broşür formatında yayınlamıştır. İşbu çalışmada, Bulgar gazeteci Petır Daskalov’un Vecherna Poshta (Akşam Postası) başlıklı gazetedeki yazı dizisi ve Sofya Ticaret ve Sanayi Odası’nın hazırladığı rapor üzerinde durulmaktadır. Abstract On the occasion of the first anniversary of the proclamation of the Second Constitutional Era, the trade, industry and agriculture exhibition held in Bursa in July 1909 had an echo in the relevant circles of the Bulgarian society. The correspondent of a daily newspaper published in Sofia with a wide readership came to Bursa via Istanbul and Mudania and prepared a series of articles in which he conveyed his impressions from the exhibition. In the series of the six issues of the newspaper, interesting observations were presented in the context of the spiritual climate and demographic structure of Bursa, as well as the exhibition. The Sofia Chamber of Commerce and Industry also organized a tour with broad participation, which included the visit to Istanbul and Bursa, under the auspices of the Tsarist Ministry of Trade and Agriculture of Bulgaria. The delegation, consisting of 240 merchants, industrialists and officers, set out by special train, was warmly welcomed, visited various institutions and organizations in both cities, and evaluated the commercial potential between the Ottoman Empire and the Kingdom of Bulgaria. The 25-pages report, which was prepared by the deputy chairman of the chamber, Haralampi Karastoyanov and the secretary of the chamber, Dr. Ivan Zlatarov, covering the organization, goal, course and results of the trip, was published in brochure format the following year. In this study, the article series of Bulgarian journalist Peter Daskalov in the newspaper titled “Vecherna Poshta” (Evening Post) and the report prepared by Sofia Chamber of Commerce and Industry are examined.

___

  • Doklad na Sofiyskata tărgovsko-industrialna kamara po Tărgovskata ekskurziya do Tsarigrad i Bursa prez 1909 godina ot delegatite na săshtata kamara: Har[alampi] Karastoyanov (podpredsedatel na Kamarata) i d-r İv. Zlatarov (sekretar na Kamarata), Sofya: P. Glushkov, 1910.
  • DASKALOV, Petır, Bursa Yolculuğu, (çev.) Hüseyin Mevsim, Bursa’da Yaşam, s. 38–52, Ocak 2008, Bursa. KARASTOYANOV Haralampi N. – aptekar. Yubileyno chestvane na obshtestvenata i stopanskata mu deynost (1855–1871–1931 god.) na 29 mart 1931 god., Sofya: Pechatnitsa “Rozova dolina”, 1933.
  • KINÇOV, Vasil, Marmara’nın Öte Yakasında. Mudanya, Bursa, Karacabey, Gönen, Bandırma (1899), çev. Hüseyin Mevsim, İstanbul: Yeditepe Yayınevi, 2021, s. 97–125. MACAROV, Mihail, Kudüs Yolculuğu, (çev.) Hüseyin Mevsim, İstanbul: Kitap Yayınevi, 2015.
  • MEVSİM, Hyusein, “Edin bǎlgarski jurnalist na tǎrgovsko-promishlenoto izlojenie v Bursa prez 1909 g.”, İçinde: Balkanite – ezik, istoriya, kultura, Veliko Tǎrnovo, Vol. 3, 2013, s. 338–343.