Bu çalışmada, Başbakanlık Osmanlı Arşivi’nde ve İstanbul’da yayımlanan Gazette Médicale d’Orient adlı tıp dergisinde yer alan bilgiler ile araştırma konumuzda daha önce yapılmış yayınlardan faydalanarak 1846-1917 yılları arasında İstanbul’da kimyasal ya da bitkisel maddelere bağlı olan görülen zehirlenmeler incelenmiştir. Zehirlenme vakalarının büyük çoğunluğunun bilgisizlikten veya dikkatsizlikten kaynaklandığı görülmektedir. Bu dönemde en sık rastlanan zehirler; cıva, aksülümen, sıçanotu, bakır arsenit, arsenik bileşikleri, bakır asetat, baldıran otu, atropin, belladonna, kroton yağı, santonin, striknindir. Bütün zehirlenmelere karşı Cemiyet-i Tıbbiye-i Şâhâne, Mekteb-i Tıbbiye-i Şâhâne ve İstanbul Şehremaneti uyarıcı görev yapmışlar, yayınlar ile halkı bilgilendirmeye çalışmışlardır.

In this study, chemical and herbal toxic substances and intoxication cases recorded in documents kept in the Ottoman Archives of the Turkish Prime Ministry, and the articles published in Gazette Médicale d’Orient in Istanbul between 1846 and 1917 are reviewed. The vast majority of the poisoning cases were due to the lack of knowledge or carelessness. The well-known poisons of the period were; mercury, corrosive sublimate (mercury bichloride), ratsbane, arsenic, copper arsenite, copper acetate, hemlock, atropine, belladonna, croton oil, santonin and strychnine. The Imperial Society of Medicine, Imperial Medical Faculty and the Municipality of Istanbul were the principal authorities dealing with these cases and informed the citizens about various types of poisoning through publications.