Gökçe DAĞTEKİN, Emrah ATAY, Ali KILINÇ, Murat EYÜBOĞLU, Damla EYÜBOĞLU, Alaettin ÜNSAL, Didem ARSLANTAŞ

Tıp Fakültesi Öğrencilerinde Cinsiyete Göre Sigara Tüketimi, Algılanan Stres ve Yaşam Kalitesi

Stresli ve zorlayıcı bir öğrenim süreci olan tıp fakültesinde erkek ve kızların stres düzeyleri ve başa çıkma yolları farklılık göstermektedir. Sigara stresle başa çıkmada çözüm yolu olarak görülmekte, yol açtığı morbidite nedeniyle yaşam kalitesini olumsuz etkilemektedir. Tıp Fakültesi’nde öğrenim görmekte olan öğrencilerde cinsiyete göre sigara içme, algılanan stres ve yaşam kalitesinin değerlendirilmesi amaçlandı. Çalışma Ocak-Mart 2019 tarihlerinde gerçekleştirilen kesitsel tipte bir araştırmadır. Çalışmanın konusu ve amacı anlatıldıktan sonra sözlü onamları alınan öğrencilere önceden hazırlanmış anket formlar dağıtıldı. Anket form öğrencilerin sosyodemografik özellikleri, Algılanan Stres Ölçeği (ASÖ) ile Avrupa Sağlık Etki Ölçeği-8 (EUROHISQOL -8)’ne ilişkin sorulardan oluşmaktadır. Veriler SPSS (V15.0) istatistik paket programında değerlendirildi. Verilerin analizinde kikare, Mann Whitney U ve student t testleri kullanıldı. İstatistiksel anlamlılık değeri p ≤ 0.05 alındı. Bulgular: Çalışma grubunu oluşturan 1002 öğrencinin 494’u (%49.3) erkektir. Sigara içme sıklığı araştırma grubunda %28.3 (284), erkeklerde %33.6 (166), kızlarda %23.2 (118) olup; sigara içme sıklığının erkeklerde daha fazla olduğu görüldü. Erkeklerde öğrenim görülen sınıf, aile gelir durumu, anne ve baba öğrenim durumuna göre sigara içme sıklığı açısından bir fark saptanamazken; sigara içenlerin yaş ortalamaları içmeyenlere göre daha yüksekti. Kızlarda öğrenim görülen sınıf ve anne öğrenim durumuna göre sigara içme sıklığı açısından bir fark saptanamazken; aile gelir durumu iyi olanlarda ve baba öğrenim durumu lise ve üzerinde olanlarda sigara içme sıklığının daha fazla olduğu görüldü. Sigara içen kız öğrencilerin yaş ortalaması içmeyenlerden daha yüksekti. ASÖ toplam puan açısından sigara içen ve içmeyenler arasında her iki cinsiyette de bir fark bulunamadı. EUROHISQOL-8’den alınan puanlar açısından sigara içen ve içmeyen kızlar arasında bir fark bulunamazken; sigara içen erkeklerin ölçekten aldıkları puanlar daha düşüktü. Çalışma grubunda ASÖ ile EUROHISQOL-8’den alınan puanlar arasında negatif yönde ilişki olduğu görüldü. Sigara içme sıklığının erkeklerde daha yüksek olduğu saptandı. Topluma sağlıkla ilgili rol model olacak tıp fakültesi öğrencilerinde sigara ile mücadele programlarına ihtiyaç duyulmaktadır.

Anahtar Kelimeler:

Sigara içme; algılanan stres; yaşam kalitesi

Cigarette Smoking, Perceived Stres and Quality of Life by Gender Among Medical Students

The stress levels and ways of coping between genders vary in the medical school which has a stressful and compelling learning process. Smoking is seen as a solution for coping with stress, while it negatively affects quality of life due to morbidity. The aim of this study was to evaluate smoking, perceived stress and quality of life by gender among medical students. The study is a cross-sectional study conducted in January-March 2019. After explaining the subject and purpose of the study, the questionnaires were distributed to the students who have given verbal consent. The questionnaire consists of questions about the sociodemographic characteristics of the students, the Perceived Stress Scale (PSS) and the European Health Impact Scale-8 (EUROHISQOL -8). The data were evaluated in SPSS (V15.0) statistical package program. Analysis of data performed by using Chi-square, Mann Whitney U and student t tests and p≤0.05 was considered significant. The study group consisted of 494 (49.3%) male,508 (%50.7) female medical students. The prevalence of smoking was 28.3% (284) in the study group, 33.6% (166) in males and 23.2% in females (118). The prevalence of smoking was higher in males. While no difference was found between males in terms of class, family income status, education levels of their mothers and fathers; the mean age of smokers was found higher than non-smokers. While there was no significant difference in smoking prevalence in terms of the girls class and education level of their mothers, the prevalence of smoking was higher in girls with high income status and whose fathers with high school and above degree. The mean age of female smokers was higher than non-smokers. No difference was found between the smokers and nonsmokers in terms of total PSS score. While there was no difference between the female smokers and nonsmokers in terms of the scores obtained from EUROHIS QOL-8, the scores of smoker males were lower. In the study group, there was a negative correlation between PSS and EUROHIS QOL-8 scores. The prevalence of smoking was higher in males. There is a need for anti-smoking programs for medical school students who will be role models for the health of society.

Keywords:

cigarette smoking; perceived Stres; quality of life,

PDF

___

1.World Health Organization. data and statistics 2019 [Available from: http://www.euro.who.int/en/health-topics/disease-prevention/tobacco/data-and-statistics.
2.Bilir N, Çakır B, Dağlı E, Ergüder T, Önder Z. Tobacco control in Turkey. Who Europe. 2009:43-5.
3.Europe Rcf, Session t. Roadmap of actions to strengthen implementation of the WHO Framework Convention on Tobacco Control in the European Region 2015–2025: making tobacco a thing of the past. 2015.
4.Vatan İ, Ocakoğlu H, İrgil E. Uludağ Üniversitesi Tıp Fakültesi Öğrencilerinde Sigara İçme Durumunun Değerlendirilmesi: TAF Preventive Medicine Bulletin. 2009;8(1).
5.Akfert SK, Çakıcı E, Çakıcı M. Üniversite öğrencilerinde sigara-alkol kullanımı ve aile sorunları ile ilişkisi. Anadolu Psikiyatri Dergisi: 2009;10(40):40-7
6.Hampel P, Petermann F. Perceived stress, coping, and adjustment in adolescents. Journal of adolescent health: 2006;38(4):409-15.
7.Dube SR, Liu J, Fan AZ, Meltzer MI, Thompson WW. Assessment of age‐related differences in smoking status and health‐related quality of life (HRQoL): Findings from the 2016 Behavioral Risk Factor Surveillance System. Journal of community psychology. 2019;47(1):93-103.
8.Eskin M, Harlak H, Demirkıran F, Dereboy Ç, editors. Algılanan stres ölçeğinin Türkçeye uyarlanması: Güvenirlik ve geçerlik analizi: New/Yeni Symposium Journal; 2013.
9.Cohen S, Kamarck T, Mermelstein R. A global measure of perceived stress. Journal of health and social behavior: 1983:385-96.
10.Schmidt S, Mühlan H, Power M. The EUROHIS-QOL 8-item index: psychometric results of a cross-cultural field study: The European Journal of Public Health. 2005;16(4):420-8.
11.Eser E, Lağarlı T, Baydur H, Akkurt V, Akkuş H, Arslan E, et al. EUROHIS (WHOQOL-8. Tr) Türkçe sürümünün Türk toplumundaki psikometrik özellikleri: Türkiye Halk Sağlığı Dergisi. 2010;8(3):136-52.
12.Organization WH. Guidelines for the conduct of tobacco smoking survey of the general population: report of a WHO meeting held in Helsinki, Finland, 29 November-4 December 1982. World Health Organization; 1983.
13.Öğüş C, Özdemir T, Kara A, Şenol Y, Çilli A. Akdeniz Üniversitesi Tıp Fakültesi dönem I ve VI öğrencilerinin sigara içme alışkanlıkları: Turkiye Klinikleri Archives of Lung. 2004;5(3):139-42.
14.Kartal M, Midik Ö, Büyükakkus A. Tobacco Smoking and its Effect on Quality of Life of Medical Students in Ondokuz Mayis University: Turk Toraks Dergisi. 2012;13(1):11.
15.Göktalay T, Özyurt Bc, Coşkun Aş, Çelik P. Sağlık eğitimi alan 3 ve 4. sınıf öğrencilerinde sigara kullanımı ve etkileyen faktörler: İzlem araştırması. Tüberküloz ve Toraks Dergisi. 2011;59(4):355-61.
16.Türe M, Kurt İ, Aktürk Z. Relationship of Cigarette and Alcohol Consumption of Medicine Students With Frontal Lobe Personality Scale: Balkan Medical Journal.2006(1).
17.Baykan Z, Naçar M. Tıp fakültesi öğrencilerinin sigara kullanımı ve tütün kanununa ilişkin görüşleri: Dicle Medical Journal/Dicle Tip Dergisi. 2014;41(3).
18.Senol Y, Donmez L, Turkay M, Aktekin M. The incidence of smoking and risk factors for smoking initiation in medical faculty students: cohort study. BMC Public Health. 2006;6(1):128.
19.Çalişkan Ş. Üniversite Öğrencilerinin Sigara Kullanımını Etkileyen Faktörler (Ekonometrik Bir Yaklaşım): Uşak Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi. 2015;8(2):23-48.
20.Arslan YT, Pirinççi S, Okyay P, Döger FK. Adnan Menderes Üniversitesi Tıp Fakültesi Birinci Sınıf Öğrencilerinde Sigara Kullanımı ve İlişkili Faktörler: 2016.
21.Fallowfield L. What is quality of life. London: Souvenir. 1990;54-7.
22.Solar M. Sigara İçme Durumunun Üniversite Öğrencilerinin Yaşam Kalitesi Üzerine Etkisinin İncelenmesi: Toraks Dergisi. 2008;9(2):68-73.