İlkokul ve Ortaokul Öğretim Programlarında Bir Değer Olarak Geri Dönüşüm

Son yıllarda MEB tarafından geliştirilen öğretim programlarının ana çatısını, kavramlar, beceriler, tutumlar ve değerler oluşturmaktadır. Ancak programların içeriğinde değerler eğitimine yönelik etkinlik ve kazanımların farklı programlarda farklı boyut ve nitelikte yer aldığı görülmektedir. Diğer yandan, eğitim sürecinin duygu, tutum ve davranışlar ile birlikte gelişmesi açısından değerler eğitimi önemlidir. Ders kitapları ve sınıf içi etkinliklerde değerler eğitiminin somutlaştırılması ise dersin programının izin verdiği ölçülerde olmaktadır. Bu çalışmanın amacı, gezegenimizin sürdürülebilirliği açısından son zamanlarda oldukça önem kazanan geri dönüşüm kavramının Milli Eğitim Bakanlığı Fen Bilimleri, Hayat Bilgisi ve Sosyal Bilgiler Dersleri Öğretim Programlarında (2017) bir değer olarak nasıl yer edindiğini tespit etmektir. Araştırma, nitel araştırma yöntemlerinden doküman incelemesi ile gerçekleştirilmiş ve ilgili öğretim programlarına yönelik olarak betimsel içerik analizi ile veriler toplanmıştır. Elde edilen sonuçlara göre yukarıda bahsi geçen ilkokul ve ortaokul programlarındaki kazanımların çoğu, geri dönüşümü bir değer olarak kazandırmaya yönelik değildir. Dolayısıyla programların içeriğinde, kazanım boyutu ele alındığında yeterli ve uygulamaya dönük kazanımlara daha fazla yer verilmesi önerilmektedir. Ayrıca ülkemizin geri dönüşüm oranlarında, Avrupa ülkelerine göre bulunduğu düzey düşünülürse ilkokul ve ortaokul programlarına geri dönüşümün ayrı bir değer olarak yer verilmesi gerektiği önerilmektedir

Anahtar Kelimeler:

Geri Dönüşüm, Değerler ve Tutumlar, İlkokul ve Ortaokul Öğretim Programları, Türkiye

İlkokul ve Ortaokul Öğretim Programlarında Bir Değer Olarak Geri Dönüşüm

PDF

___

Akengin, H., Sağlam, D. ve Dilek, A. (2002). İlköğretim 4. ve 5. Sınıf öğrencilerinin sosyal bilgiler dersi ile ilgili görüşleri. Marmara Üniversitesi Atatürk Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Dergisi, 16, 1–12.
Akyol, Ş. (2010). İlköğretim 6. Sınıf türkçe ders kitaplarında yer Alan sevgi temasının değerler eğitimi açısından incelenmesi (Yüksek lisans tezi). Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Çanakkale.
Alboğa, Y. (2013). İlköğretim 6, 7 ve 8. Sınıf öğrencilerinin çevre, geri dönüşüm, plastik ve plastik atıklar konusundaki (bilişsel, duyuşsal ve psikomotor) tutumlarının belirlenmesi (Yüksek lisans tezi). Kastamonu Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Kastamonu.
Avan, Ç. (2011). Plastik ve plastik atıkların, geri dönüşümü ve çevreye etkileri konularında öğrenci tutumlarının belirlenmesi (Yüksek lisans tezi). Kastamonu Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Kastamonu.
Avrupa Çevre Ajansı, (2013). Recycling rates in Europe Retrieved from: https://www.eea.europa.eu/about-us/competitions/waste-smart competition/recycling-rates-in-europe/view .
Balcı, F. A., ve Yanpar Yelken, T. (2010). İlköğretim öğretmenlerinin “değer” kavramına yükledikleri anlamlar. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 39(39), 81- 90.
Baysal, Z. N. ve Samancı, O. (2010). İlköğretim Beşinci sınıf öğrencileri ile değerler üzerine bir çalışma. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 9(34), 56-69.
Çabuk, S., Nakıboğlu, B. ve Keleş, C. (2008). Tüketicilerin yeşil (ürün) satın alma davranışlarının sosyo-demografik değişkenler açısından incelenmesi. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 17(1), 85-102.
Çelik, Z. (2011). İlköğretim müfredatında ambalaj atıklarının geri dönüşümü eğitiminin yeri ve ilköğretim kurumlarındaki geri dönüşüm uygulamalarının araştırılması (İstanbul İl Örneği) (Yüksek lisans tezi). Yıldız Teknik Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
Çepni, S. (2014). Araştırma ve proje çalışmalarına giriş (7. Baskı). Trabzon: Celepler Matbaacılık.
Çimen, O. ve Yılmaz, M. (2012). İlköğretim öğrencilerinin geri dönüşümle ilgili bilgileri ve geri dönüşüm davranışları. Uludağ Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 25(1), 63-74.
Evin, İ. ve Kafadar, O. (2004). İlköğretim sosyal bilgiler programının ve ders kitaplarının ulusal ve evrensel değerler yönünden içerik çözümlemesi. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 2(3), 293–304.
Fidan, (2009). Öğretmen adaylarının değer öğretimine ilişkin görüşleri. Kuramsal Eğitimbilim Dergisi, 2(2), 1-18.
Gömleksiz, M.N. ve Cüro, E. (2011). Sosyal Bilgiler dersi öğretim programında yer alan değerlere ilişkin öğrenci tutumlarının değerlendirilmesi. Uluslararası İnsan Bilimleri Dergisi, 8(1), 95-134.
Keser, S. (2008). Fen bilgisi öğretmen adaylarının çevreye karşı tutumları (Yüksek lisans tezi). Abant İzzet Baysal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Bolu.
Kunduroğlu, T. (2010). 4. Sınıf fen ve teknoloji dersi öğretim programıyla bütünleştirilmiş “değerler eğitimi” programının etkililiğinin incelenmesi (Yüksek lisans tezi). Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
Metin, M. (Ed.). (2015). Kuramdan uygulamaya eğitimde bilimsel araştırma yöntemleri. Ankara: PEGEM Akademi.
Milli Eğitim Bakanlığı. (2017a). Fen bilimleri dersi (3, 4, 5, 6, 7, 8. sınıflar) öğretim programı. Ankara: MEB Yayıncılık.
Milli Eğitim Bakanlığı. (2017b). Hayat bilgisi dersi (1, 2, 3. sınıflar) öğretim programı. Ankara: MEB Yayıncılık.
Milli Eğitim Bakanlığı. (2017c). Sosyal bilgiler dersi (4, 5, 6, 7, 8. sınıflar) öğretim programı. Ankara: MEB Yayıncılık.
Özbakır Umut, M., Topuz, Y.V. ve Nurtanış Velioğlu, M. (2015). Çöpten geri dönüşüme giden yolda sürdürülebilir tüketiciler. Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 13(2), 263-288.
Özmen, C., Er, H. ve Gürgil, F. (2012). İlköğretim branş öğretmenlerinin değerler eğitimine ilişkin görüşleri üzerine bir araştırma. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 9(17), 297-311.
Sarı, E. (2005). Öğretmen adaylarının değer tercihleri: Giresun Eğitim Fakültesi örneği. Değerler Eğitimi Dergisi, 3(10), 73-88.
T.C. Bilim Sanayii ve Teknoloji Bakanlığı (2015). Ulusal geri dönüşüm strateji belgesi ve http://www.sanayi.gov.tr/DokumanGetHandler.ashx?dokumanId=19b39a64-ed35- 4485-89df-aefea5bc21ea . planı. Retrieved from
Tanrıverdi, B. (2009). Sürdürülebilir çevre eğitimi açısından ilköğretim programlarının değerlendirilmesi. Eğitim ve Bilim Dergisi, 34(151), 89-103.
Tekkaya, C., Kılıç, D.S. ve Şahin, E. (2011). Geri dönüşüm davranışının planlanmış davranış teorisi ile açıklanması: sürdürülebilir bir kampüs için geri dönüşüm anketi. In 2nd International Conference on New Trends in Education and Their Implications. Antalya, Türkiye, 639-645.
World Wildlife Fund, (2016). 2016 Dünya limit aşım günü Retrieved from: http://www.wwf.org.tr/?5880 .
World Wildlife Fund, (2017). Bugünden itibaren doğaya borçluyuz, Retrieved from: https://www.wwf.org.tr/?7020/bugunden-itibaren-dogaya-borcluyuz .
Yaman, T. (2007). İstanbul'da kentsel katı atık yönetimi ve geri kazanım potansiyelinin belirlenmesi (Yüksek lisans tezi). Gebze Yüksek Teknoloji Enstitüsü Mühendislik Ve Fen Bilimleri Enstitüsü, Gebze.
Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2006). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri (5. Baskı). Ankara: Seçkin Yayıncılık.