YAHYA KEMAL BEYATLI’NIN SİYASAL PORTRESİNİN ANA ÇİZGİLERİ

Öz Yahya Kemal, 2 Aralık 1884'de Üsküp'te doğmuştur. Asıl adı Ahmet Agâh olan Yahya Kemal'in soyağacı, hem anne hem baba tarafından III. Murat devri Rumeli Sancak beylerinden Şehsüvar Paşaya dayanmaktadır. Kemal’in manevi dünyasının şekillenmesinde ve şairliğinin manevi bakiyesinin olgunlaşmasında medrese eğitimi alması olumlu katkıları da olmuştur. ‘Mekteb-i Edeb’te dört yıl okuyarak mezun olduktan sonra da 1895'te Üsküp İdadisi’ne devam etmiştir. İdadi eğitimine paralel olarak bir yandan da İshak Bey Camii Medresesi'ne devam etmiş, Arapça ve Farsça dersleri almıştır. Osmanlı İmparatorluğu’nun son dönemlerinde, devletin çöküşten kurtulması için çeşitli fikri akımların geliştiği ve farklı kesimleri etkilediği görülmektedir. Yahya Kemal bu bağlamda Turancılık, İslamcılık, Osmanlıcılık, Batıcılık gibi fikir akımlarından etkilenmiştir. Bu fikri akımlar içinde Turancılık akımı çok kısa bir süre de olsa Yahya Kemal’i derinden etkilemiştir. Yahya Kemal’in milliyetçilik duyguları bilinçli bir biçimde, Paris’te uyanmaya başlamıştır. 19 yasında Paris’e giden Yahya Kemal, oradaki Jön Türklerin Abdülhamit’e karşı oluşları, “milliyetçilik” düşüncesini geliştirmiştir. Aynı zamanda Yahya Kemal kısa bir süre Turancılık akımından etkilenmiştir. Yahya Kemal’in siyasi kişiliğinin yeşerdiği ve eserlerine yansıdığı dönem, diğer çağdaşları gibi, ulusçuluk akımlarının dünyada hız kazandığı yıllardır. Bu fikirlerden biri olan Osmanlıcılık, özellikle Fransızların suni temelleriyle “Yeni bir Millet” fikrinin zihinlerde uyanıp sönmesi gibi bir süreç geçirerek, Balkan Savaşları’nın nihayetlenmesiyle beraber yerini Türkçülüğe bırakmıştır. Yahya Kemal, I. Dünya Savaşı yıllarında Mustafa Kemal’in Anafartalar’da kazandığı zaferle, Mustafa Kemal bir nevi farklı bir bağ oluşturmuştur. Yahya Kemal, Mütareke yıllarının en kötü zamanlarında milli mücadeleyi destekler tavrı söz konusudur.

___

  • KAYNAKÇA
  • Ayda, Adile, Yahya Kemal Beyatlı’nın Fikir ve Şiir Dünyası, Hisar Ankara, 1979.
  • Başer, Sait, Yahya Kemal’in Türk Müslümanlığı, Seyran yay. İstanbul, 1998.
  • Belge, Murat, “Muhafazakârlık Üzerine”, Türkiye’de Siyasal Düşünce: Muhafazakârlık, İletişim Yay, İstanbul,2003.
  • Beyatlı, Yahya Kemal, Edebiyata Dair, İstanbul Fetih Cemiyeti Yayınları, İstanbul, 1984.
  • Çiğdem, Ahmet, “Muhafazakârlık Üzerine”, Toplum ve Bilim: Türk Muhafazakârlığı, Sayı:74, Birikim Yay, İstanbul,1997.
  • Helvacı, Ahmet, “Türk Siyasetinde Özensiz Kullanılan Bir Kavram: Türk Muhafazakârlığı” Düşünen Siyaset: Sağ Siyaset, Yıl:1, Say:9, Esin Sanat ve Felsefe Yay, İstanbul,1999.
  • Hisar, Abdülhak Şinasi, Yahya Kemal’e Veda, Hilmi Kitabevi, İstanbul, 1959.
  • İrem, C. Nazım, “Kemalist Modernizm ve Türk Gelenekçi Muhafazakârlığının Kökenleri” Toplum ve Bilim, 74, 1997.
  • Kemal, Yahya, Çocukluğum Gençliğim Siyasi ve Edebi Hatıralarım, İstanbul Fetih Cemiyeti yay. , İstanbul, 1999.
  • Kocakaplan, İsa, Gök Kubbemizin Şairi Yahya Kemal, Damla Yay. ,İstanbul, 1998.
  • Öğün, Seyfi Süleyman, “Türk Muhafazakârlığının Kültürel Ve Politik Kökenleri”, Türkiye’de Siyasal Düşünce: Muhafazakârlık, İletişim Yay, İstanbul,2003.
  • Özipek, Bekir Berat, “Muhafazakârlık, Devrim ve Türkiye”, Türkiye’de Siyasal Düşünce: Muhafazakârlık, İletişim Yay, İstanbul, 2003.
  • Uysal, Sermet Sami, Her Yönüyle Yahya Kemal, Toroslu Kitaplığı, İstanbul, 2004.
  • Ünver, Süheyl, Yahya Kemal’in Dünyası, Tercüman Tarih ve Kültür Yayınları, İstanbul, 1980.
  • Yetiş, Kazım, Yahya Kemal İçin Yazılanlar Cilt I, II, İstanbul Fetih Cemiyeti Yayınları, İstanbul, 1998.