BÂKÎ DİVANI’NDA EDEBÎ SANATLARIN GENEL GÖRÜNÜMÜ ÜZERİNE

ÖZBu çalışmada XVI. yüzyıl klasik Türk edebiyatı şairlerinden Bâkî’nin divanı, şairin kullandığı kelime ve kavram dünyasından hareketle, edebî sanatlar bağlamında değerlendirilmiştir. Anlam ile edebî sanatların ayrılmaz bir bütün teşkil ettiği düşünüldüğünde, şairin kavram tercihlerinin hangi yönde olduğu ve hangi noktalar üzerinde yoğunlaştığı tespit edilmeye çalışılmıştır. Bu tespit, şairin kullandığı kavramların edebî sanatlar sahasındaki iz düşümünün değerlendirilmesinde temel oluşturmaktadır. Edebî sanatlar noktasında kullanılan kavramların çeşitliliği ve yönelimleri şairin üslubu ve şiir dünyası hakkında da bir fikir vermektedir. Çalışmada stilistik temelinde bir amaç güdülmemekle birlikte bu noktadaki tespitlerin dönemin ve Türk edebiyatının en önemli şairlerinden Bâkî’nin anlaşılmasına ışık tutacağı kanaatindeyiz. Bu noktada ortaya konulan veriler, diğer çalışmalar için de kaynak oluşturabilecektir. Divandaki edebî sanatlar söz, anlam, harf ve yazı sanatları muhtevasına uygun biçimde aktarılırken daha çok sanatların divandaki önemli yansımalarından örnekler verilmiş, bütünüyle ayrıntılı bir döküm yapılmamıştır. Edebî sanatların şairin divanındaki çeşitliliği, nicelik ve nitelik bakımından ortaya konulması, onun lâyıkıyla anlaşılması noktasında da önemli olacaktır. 

___

  • KAYNAKLAR Aksan, Doğan, (1999), Şiir Dili ve Türk Şiir Dili, Ankara: Ender Yayınları.
  • Aksoy, Ömer Asım, (2007), Atasözü ve Deyimler Sözlüğü, İstanbul: İnkılâp Kitabevi.
  • Çetinkaya, Ülkü, (2011), Divan Şiirinden Örneklerle Mübalağa Sanatının Mizahla İlişkisi, Turkish Studies 6 (2), 59-94.
  • Kaplan, Hasan, (2017), Bâkî’nin Ses Dünyası, İstanbul: Dün Bugün Yarın Yayınları.
  • Kaya, Bülent, (2016), Bâkî Divanı’nda Edebî Sanatlar, Yayımlanmamış Doktora Tezi, Ankara: Gazi Üniversitesi.
  • Keklik, Murat, (2006), Bâkî’nin Gazellerinde Anlam Çerçevesi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Van: Yüzüncü Yıl Üniversitesi.
  • Küçük, Sabahattin, (1994), Bâkî Divanı, 1.Baskı, Ankara: TDK Yayınları.
  • Küçük, Sabahattin, (2002), “Bâkî”, Türkler Ansiklopedisi, Cilt: 11, s.723-732, Ankara.
  • Külekçi, Numan, (2005), Açıklamalar ve Örneklerle Edebî Sanatlar, İstanbul: Akçağ Yayınları.
  • Macit, Muhsin, (2005), Divan Şiirinde Âhenk Unsurları, İstanbul: Kapı Yayınları.
  • Macit, Muhsin, Soldan Uğur, (2011), Edebiyat Bilgi ve Teorileri El Kitabı, Ankara: Grafiker Yayınları.
  • Mengi, Mine, (2016), Eski Türk Edebiyatı Tarihi, Ankara: Akçağ Yayınları.
  • Parlatır, İsmail, (2008), Atasözleri ve Deyimler-1. Ankara: Yargı Yayınevi.
  • Saraç, Yekta, (2006), Klâsik Edebiyat Bilgisi Belâgat, İstanbul: Gökkubbe Yayınları.