FİLİSTİN’DE GÜÇ MÜCADELESİ BAĞLAMINDA DİL KAVGASI 1913

Filistin’de I. Dünya savaşının başlamasından kısa süre önce Hilfsvereinder deutschen Judenöncülüğünde 1912’de Yafa’da Yahudi öğrencilerinteknik bilimlerde eğitim göreceği Technion adında bir okulun temeliatıldı. 1913’te okulun eğitime başlamasına yakın bir sırada eğitim diliile ilgili dernek yöneticileri ile Siyonist gruplar arasında, görüş ayrılığıbaş gösterdi. Hilfsvereinyöneticileri teknik derslerde eğitim dilininAlmanca olmasını savunurken, çoğunluğu doğu Avrupa ve Rusya kökenliSiyonistler, eğitim dilinin bütünüyle İbranicede olmasını savunuyorlardı.Yafa’da Technion’un eğitim dili üzerinden başlayan bu tartışma,Siyonistlerce anti-asimilasyoncu bir niteliğe büründürülerek yaygınlaştırıldı.Böylece kısa sürede Kudüs ve Hayfa gibi Filistin’in diğer kentlerine desıçrayarak 1913-1914 arasında uluslararası kamuoyunda ses getiren birprotesto kampanyasına dönüştü. Tarihe Sprachkampf dil kavgası olarak geçen bu tartışma, farklı ülkelerden Filistin’e gelen batılı Yahudiler ile Siyonistler ve yerel Yahudilerarasındaki beklenti ve görüş farklılıklarını su yüzüne çıkardı. Hilfsvereinyönetimiyle Siyonist gruplar arasında yaşanan dil savaşının arka planında,Avrupalı devletlerin Osmanlı’ya nüfuz etme yöntemlerini ve bir okuluneğitim dili üzerinden bölgedeki rekabetlerini de okumak mümkündür.I. Dünya Savaşı öncesinde, Osmanlı İmparatorluğu’nun bölgedekihâkimiyeti devam etmekteyken, Technion’un eğitim dili üzerinden yürütülen dil kavgası,aynı zamanda, Yahudi ulusunun inşasına gidenyolda, İbraniceye yüklenen misyonu, Filistin’deki Siyonist hareketliliğive İsrail devletinin kurulmasıyla sonuçlanan Siyonist hedeflere nasıladım adım yaklaşıldığını gözler önüne sermiştir

Anahtar Kelimeler:

Filistin, Siyonism, Ortadoğu, Dil Kavgaları, Yahudiler

THE LANGUAGE QUARREL İN PALESTİNE İN THE CONTEXT OF POWER STRUGGLE

In Yafa, In Palestine, slightly before the start of the First World War, in 1912 the foundation ofa school called "Technion" has been started in the leadership of Hilfsverein der deutschen Juden. Inthis school the Jewish students would receive the education in technical sciences. A difference ofopinion started in 1913, a little before the start of the education of the school between theinstitution administrators of the school and the Zionist groups about the language of the education.While the administrators of Hilfsverein defended that the language of the education in thetechnical courses must have been in German, the Zionists of mostly eastern European and Russianorigin were defending that the language of the education must have been totally Hebrew. Thisdiscussion which started from the language of the education in Technion in Yafa have becomewidespread under an anti-assimilationist perspective. Accordingly, it spread to the different citiesof Palestine such as Jerusalem and Haifa in a short period of time. It then became in 1913-14 as aprotest campaign which brought echoes in the international area This discussion which the historians called Sprachkampf The language war made the difference of opinions between the western Jews who came to Palestine and the Zionist and the local Jews apparent. On the backstage of the language war which took place between the Zionist groups and the Hilfsverein administration, it is possible to see the methods of the European states for penetrating to the Ottoman Empire and their competition of the area on the basis of the language of education. When the rule of the Ottoman Empire was still continuing in the area before the First World War, the language war which continued on the language of the education in Technion also highlighted the mission of the Hebrew language in the construction of the Jewish nation, the Zionists movements in Palestine, and how the Zionists targets were achieved step by step finally resulting in the formation of Israel.

Keywords:

Palestine Sionism, Middle East, Language Wars, Jews, Hilfsverein,

PDF

___

Politisches Archiv des Auswärtigen Amts / Konstantinopel-Ankara
“Der Kampf um die hebräische Unterrichtssprache”, Osmanische Lloyd, in AAPA, nr.392, 20 Dezember 1913.
Schmidt, in AAPA, nr.392, Jerusalem, den 16 Dezember 1913.
in AAPA, nr.392, Haifa, den 17 November 1913.
Heinrich Brode, in AAPA, nr.392, Jaffa, den 24 November 1913.
Schmidt, in AAPA, nr.392, Jerusalem, den 24 November 1913.
Löytved Hardegg “Unter Bezugnahme auf den Bericht von 8. August 1913”, in AAPA, Jn Nr. 2026.”, nr.392, Haifa, den 10 November 1913.
ALKAN, Necmettin, “Dış siyasetin bir aracı olarak hükümdar gezileri: Kaiser II. Wilhelm’in 1898 şark seyahati”, Osmanlı Araştırmaları XXXI, İstanbul, 2008.
ARSLAN, Ali, İkinci Yahudi Göçü. Avrupa’dan Türkiye’ye, Paraf, İstanbul, 2010.
BARR, James, Kırmızı Çizgi, Paylaşılamayan toprakların yakın tarihi, (Çev. Ekin Can Göksoy), Pegasus Yayınları, İstanbul, 2016.
BUBER, Martin, Berthold Feiwel, Chaim Weizmann, Bet Sefer Gavoa Yehudi, Geneva-Lausanne: 1902.
DENNIS, Kurzon, “The Language War: Hebrew and Other Languages in Pre-First World War Palestine”, The Studies on the Hebrew Language, Cambridge Scholars Publishing, Newcastle upon Tyne, 2014.
DORI, Yaakov, “Technion, Israel Institute of Technology”, Encyclopaedia Judaica, Fred Skolnik ve Michael Berenbaum (Ed.), Cilt: 19, Keter Publishing House, Detroit.
ELMACI, Mehmet Emin, II. Meşrutiyet’ten Lozan’a kapitülasyonlar, yayınlanmamış doktora tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi, Atatürk İlkeleri ve İnkılap Tarihi Enstitüsü, 2001.
FALK, Ze’ev Wilhem, “Hilfsverein der deutschen Juden”, Encyclopaedia Judaica, Fred Skolnik - Michael Berenbaum (Ed.), Cilt. 9, Detroit: Keter Publishing House, 2007.
FROMKIN, David, Barışa son veren barış. Modern Ortadoğu nasıl yaratıldı? 1914-1922, (Çev. Mehmet Harmancı), Sabah Kitapları, İstanbul.
HANEMAN, Frederick T, “Ginzberg, Louis”, The Jewish encyclopedia, New York, London: Funk and Wagnalls, 1901-1906.
REINHARZ, Jehuda, Dokumente zur Geschichte des deutschen Zionismus 1882-1933, Mohr, Tübingen, 1981.
RODRIGUE, Aron, Türkiye Yahudilerinin batılılaşması. Alliance okulları 1860-1925, (Çev. İbrahim Yıldız), Ayraç Yayınevi, Ankara, 1997.
Erişim Tarihi: 20.7.2015.