Aryan AMIRKHANI, Parham BAGHAIE, Ali.Akbar TAGHVAEE, Mohammad.Reza POURJAFAR, Mojtaba ANSARI

İsfahan Güvercinlikleri : İran yöresel mimarlığının dikkat çekeci yapıları

Isfahan ' s dovecotes : Remarkable,edifices of Iranian vernacular architecture

Mimarlık mirası bugünün modern toplumunda asal konulardan biri olarak kabul ediliyor. Tarihsel bir ilgi nesnesi olmalarının yanısıra, mimari mirasa ait yapıların turizmin ve dinlencenin önem kazandığı günümüz toplumunda birer cazibe merkezi oluşturarak ekonomiye de katkıda bulunduklarını savlamak yanlış olmaz. Dolayısıyla tarihi yapıları korumak yalnızca bir kültürel gereklilik değil, bir ekonomik gelişme talebi olarak kabul edilmelidir. Burada öteki farklı kültürel miras ögeleri gibi, güvercinlikler ve güvercin yuvaları da İran mimarlığı için çok önemli bir unsurdur. Safeviler dönemine tarihlenebilecek yüzlerce güvercinlik bugün İsfahan yakınlarında hala ayakta durmaktadır. İran’daki sivil mimarlık yapılarına iyi bir örnek oluşturan güvercinlikler, tıpkı yeraltı kanal sistemi olan kanatlar (qanat) gibi, kent dışı yakın çevresinin sürdürülebilirliğini sağlayarak İsfahan’da bir kentsel merkezin ortaya çıkışını temin etmiştir. Güvercin dışkısını toplamak amacıyla inşa edilen kuleler, yerel kazanç için önemli bir kaynak oluşturmuştu: Çoğunlukla beyaz sıva ile süslenmiş olan bu kulelerin her biri binden fazla güvercine yuva oluşturuyor; yıllık gübre hasadı ise, arazi gübrelemekte ve İsfahan’ın ünlü tabakhaneleri tarafından tabaklamakta kullanılıyordu. Azot yoksulu İsfahan toprakları bu yolla verimli kılınırken, efsanevi İsfahan karpuz-kavunları da bu gübreye dayanıyordu. Kimyasal ve yapay türdeki gübrelerin gelişmesi karşısında, İsfahan’da güvercin gübresi kullanmak artık ne ekonomik ne de pratik kabul edilmekte. Ancak İsfahan güvercinliklerinin birer doğal gübre toplama mekanı olarak dönüşümü ima eden fiziksel yapıları, insantekinin doğa ile birlikteliğini vurgulamayı sürdürecek.

PDF

___

AFSHAR SISTANI, I. (1999) Recognition of Isfahan Province, Hirmand,Tehran.
AKAY, F. (2004) Bird House, Skylife; 108-114.
BAKHTIYAR, R.N., DEHBASHI, A. (2004) Isfahan, the House of Culture and Art, Tehran.
BOURGEOIS, J., PELOS, C., (1983) Spectacular Vernacular: A New Appreciation of Traditional Desert Architecture, Peregrino Smith Books, New York.
DAMIRCHI, A. (2004) Pigeons and the Pigeon Towers of Isfahan, Journal of Art and Mankind (115) 34-37.
FERRIER, R.W. (1989) The Arts of Persia, Yale University Press, Yale.
FRYER (1698, 1963) A New Account of East-India and Persia in Eight Letters Being Nine Years, began in 1672 and finished in 1681. Originally published in London; reprinted by Cultural Research Association in Tehran, 1963.
HADIZADEH KHAKI, S. (2006) The Pigeon Towers of Iran, Cultural Research Association, Tehran.
HERBERT, T. (1928) Travels in Persia, 1627-29, Broadway Travelers’ Edition, London.
HONARFAR, L. (2007) Isfahan, Culture and Science, Isfahan.
ISHRAQI, F. (2000) Isfahan, in Foreign Travelers’ Viewpoint, Atriat,Tehran.
JABIRI, A., MIRZA M., MAZAHIRI, J. (1999) Isfahan History, Mashal,Tehran.
KASMAIE, M. (1984) Climate and Architecture, The Iranian Construction- Co., Tehran.
MATTEWES, G. V. T. (1951) The Experimental Investigation of Navigation in Homing Pigeons, University of Cambridge.
McCANN, J. (1998) The Dovecotes of Suffolk, Suffolk Institute of Archaeology and History, Suffolk.
MIRDANESH, M. (2007) Acquaintance with Historical Monuments, Madrasah, Tehran.
MIRZAIE, A. (2002) Investigating the Cultural and Economical Qualities of Cylindrical dovecotes, The Iranian Journal of Anthropology (4) 115-139.
MORIER, (1818) A Second Journey through Persia, Armenia and Asia Minor to Constantinople between the years 1810 and 1816, London.
OLGYAY, V., HAINLINE, J.B. (2003) Architectural Infrastructure for Ecological Restoration, Journal of Green Machines, new York.
PRATT, J. G, (1954) An Investigation of Homing ability in Pigeons without Previous Homing Experience, Journal of Experimental Biology (32) 70-83.
PIRNIA, M., MEMARIAN, Q. (2003) Recognition of Persian Architectural Styles, Pazhoohandeh, Tehran.
QOBADIAN, V. (2006) A Survey on the Climatic Design of the Iranian Traditional Buildings, Tehran University, Tehran.
QOBADIAN, V., FEYZ, M. (2006) Climatic Design, Principles of Energy Usage in Buildings, Tehran University, Tehran.
RAFIEI MIHRABADI, A. (1974) National Monuments of Isfahan, National Monuments Association, Tehran.
SARFARAZI, M. (1990) Dovecotes of Golpayegan, The Journal of Jahad (128) 43-5.
SINGER, C., BALDRIDGE, C. (1936) Half the World is Isfahan, Oxford University Press, UK.
STEVENS, R. (1962) The Land of the Great Sophy, Methuen, New York.