Diyarbakır Surları ve Kent Tarihi
Anahtar Kelimeler:
tarihi yapılar
Diyarbakır City Walls and History of the City
Until the years of domination by the Ottomans, Diyarbakır frequently fell under the possession of various rulers either as a result of wars or, at least, through various treaties. The inscriptions on the walls and towers of the city indicate that the new rulers of the city, tried to fortify the walls immediately after their conquest. In the light of the present information derived from the historic city walls and its inscriptions, history of the city and the role of its various rulers who reshaped it may be revealed. This article aims to show that interpretation of inscriptions helps one see how the walls and the inner city structure was transformed from earlier times until the mid-sixteenth century. The continuous change of possession of the city throughout history, offers us 63 inscriptions. Six of them belong to the Byzantium era; four of them are in Greek and one is in Latin language. All others are adhered to the Islamic period. As some of these inscriptions are illegible due to erasure, 43 of them were taken up and reassessed in this article.
Keywords:
historic buildings,
___
- AKARCA, A. (1987) Şehir ve Savunması, Ankara.
- AMMIANUS MARCELLINUS (1963) The History, tr. J. C. Rolfe, London.
- ANONİM (1302) Salnâme-i Vilâyet-i Diyarbekir, Diyarbakır.
- ANONİM (1318) Salnâme-i Vilâyet-i Diyarbekir, Diyarbakır.
- ANONİM (1319) Salnâme-i Vilâyet-i Diyarbekir, Diyarbakır.
- ARSLAN, R. (1999) Diyarbakır Kentinin Tarihi ve Bugünkü Konumu, Diyarbakır: Müze Şehir, derleyen: S. Özpalabıyıklar, Yapı Kredi Yayınları, İstanbul, 81-107.
- BAKIRER, Ö., (2004) Building Inscriptions on the City Walls of Diyarbakır, yayınlanmamış makale.
- BELL, G. L. (1911) Amurath to Amurath, London.
- BERCHEM, M. und J. STRZYGOWSKI (1910) Amida, Heidelberg.
- BERCHEM, M. (1911) Arabische Inschriften aus Armenien und Diarbekr, Berlin.
- BEYSANOĞLU, Ş. (1963) Bütün Cepheleriyle Diyarbakır, İstanbul.
- BEYSANOĞLU, Ş. (1987) Anıtlar ve Kitabeleri ile Diyarbakır Tarihi, Ankara.
- BEYSANOĞLU, Ş. (1990) Anıtları ve Kitabeleri ile Diyarbakır Tarihi, Akkoyunlu'lardan Cumhuriyete Kadar, Ankara.
- BEYSANOĞLU, Ş. (2001) Anıtları ve Kitabeleri ile Diyarbakır Tarihi, Cumhuriyet Dönemi, Ankara.
- BOSWORTH, C. E. (1980) îslam Devletleri Tarihi, çev. E. Merçil-M. İpşirli, İstanbul.
- CAHEN, C. (1935) Le Diyar Bakr au temps des premiers Urtukides, Journal Asiatique, ( 227) 219-276.
- ÇETE, H. (1993) Ancient Coins: The Roman World, İstanbul. DARKOT, B. (1945) Diyarbekir, İslâm Ansiklopedisi, (3) 602-603.
- DEĞERTEKİN, H. (1999) Diyarbakır Surlarının Bugünkü Durumu, Diyarbakır: Müze Şehir, der.: S. Özpalabıyıklar, Yapı Kredi Yayınları, İstanbul, 179-193.
- DOLAPÖNÜ, H. (1956-58) Hıristiyanlığın Amid (Diyarbekir)e Yayılışı, Kara-Amid, (2-4) 347-350.
- EBU'L FEREC, G. (1987) Abu'l-Farac Tarihi, çev. E. A. W. Budge-Ö.R. Doğrul, Ankara.
- EGLİ, A. E. (1957) Şehirciliğin ve Memleket Planlamasının Esasları, Ankara.
- EL-BELÂZURÎ (1987) Fütûhu'l Buldan, çev. M. Fayda, Ankara. EVLİYA ÇELEBİ (1314) Seyahatname, çev. A. Cevdet, İstanbul.
- GABRIEL, A. (1940) Voyages Archaeologiques dans la Turquie Orientale, Paris.
- GARDEN, R. J. (1967) Description of Diarbekr, Journal of the Royal Geographical Society, (37) 182-193.
- GIBBON, E. (1987) Roma İmparatorluğunun Gerileyiş Tarihi, çev. A. Baltacıgil, İstanbul.
- GROUSSET, R. (1947) Histoire de l'Armenie des Origines a 1071, Paris. GÜNKUT, B. (1937) Diyarbakır Tarihi, Diyarbakır.
- HILLENBRAND, C. (1981) The Establishment of Artuqid Power in Diyar Bakr in the Twelfth Century, Studia Islamica, (13-13) 129-153.
- HONIGMANN, E. (1970) Bizans Devletinin Doğu Sınırı, çev. F. Işıltan, İstanbul.
- İBN AL-ARZAQ AL-FARIQI (1959) Tarikh al-Fariqi, Cairo.
- İLHAN, M. M. (1989) Studies in the Medieval History of Diyarbekr Province: Some notes on the sources and literature, Belleten, (LIII: 20) 199-236.
- KONYAR, B. (1936) Diyarbakır Tarihi I, Ankara.
- KONYAR, B. (1936) Diyarbakır Kitabeleri II, Ankara.
- MAR-YEŞHUA, (1958) Vakaayi'Nâme, Istanbul.
- MAZAHERİ, A. (1972) Ortaçağda Müslümanların Yaşayışları, çev. B. Üçok, İstanbul.
- MOLTKE, H. (1877) Zustaende und Begebenheiten in der Türkei aus den Jahren 1835 bis 1839, Berlin.
- NASIR-IHÜSREV (1985) Sefernâme, çev. A. Terzi, İstanbul.
- NİZAMEDDİN SAMİ (1949) Zafernâme, Ankara.
- OSTROGORSKY, G. (1981) Bizans Devleti Tarihi, çev. F. Işıltan, Ankara.
- PARLA, C. (1990) Türk-İslam Şehri Olarak Diyarbakır, yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Hacettepe Üniversitesi, Ankara.
- PARLA, C. (2004) Osmanlı Öncesinde Diyarbakır: Kente Hakim Olanlar ve Bıraktıkları Fiziksel İzler, 1. Uluslararası Oğuzlardan Osmanlıya Diyarbakır Sempozyumu, (20-22 Mayıs 2004), TC Diyarbakır Valiliği, Diyarbakır, 247-283.
- PROCOPIUS (1961) Buildings, çev. H. B. Dewing, London.
- RICH, J. ve A.W. HADRILL (2000) Antik Dünyada Kırsal ve Kent, çev. L. Özgenel, İstanbul.
- RITTER, C. (1844) Die Erdkunde des Halbinsellandess Klein-Asien XL, Berlin.
- SEVİM, A.-Y. YÜCEL (1989) Türkiye Tarihi, Fetih, Selçuklu ve Beylikler Dönemi, Ankara.
- SOURDEL-THOMINE, J. (1963) Diyar Bakr, Monuments, Encyclopaedia of Islam, (II) 346-347.
- SÖZEN, M. (1970) Anadolu Medreseleri: Selçuklu ve Beylikler Devri I, İstanbul.
- SÖZEN, M. (1971) Diyarbakır'da Türk Mimarisi, İstanbul.
- SÖZEN, M. (1972) Anadolu Medreseleri. Selçuklu ve Beylikler Devri II, İstanbul.
- SÜMER, F. (1967) Kara Koyunlular I, Ankara.
- ŞEMSEDDİN SAMİ (1308) Kamus-ül A'lâm, İstanbul.
- TUNCER, O. C. (2002) Diyarbakır Kiliseleri, Ankara.
- TURAN, O. (1973) Doğu Anadolu Türk Devletleri Tarihi, İstanbul.
- TURAN, O. (1984) Selçuklular Zamanında Türkiye Tarihi, İstanbul.
- UNGER, E. (1928) Amida, Reallexikon der Assyriologie, (I) 94-95.
- UZUNÇARŞILI, İ. H. (1988) Osmanlı Tarihi, (I-III), Türk Tarih Kurumu Yayını, Ankara.
- ÜNAL, R. H. (1975) Notes sur l'ancien reseau routier entire Malatya et Diyarbakır, Fifth International Congress of Turkish Art, 881-889.
- YALÇIN, O. (1981) Diyarbakır, İstanbul.
- YILMAZÇELİK, İ. (1999) Osmanlı Hakimiyeti Süresince Diyarbekir Şehrinde Mahallelerin Tarihi ve Fiziki Gelişiminin Seyri, Diyarbakır: Müze Şehir, der.: S. Özpalabıyıklar, Yapı Kredi Yayınları, İstanbul, 195-210.
- YİNANÇ, M. (1945) Diyarbekir, İslam Ansiklopedisi, (3) 601-626.
- ISSN: 0258-5316
- Yayın Aralığı: Yıllık
- Başlangıç: 2018
- Yayıncı: -
Sayıdaki Diğer Makaleler
Diyarbakır Surları ve Kent Tarihi
Türkiye'de Nüfusun Mekansal Dağılımında Yaşanan Gelişmeler:(1935-2000)
Anadolu Köyünden Bir Dilim: İçeriden Bakışlar
Diyarbakır Kent Surları Koruma Sorunları
Neriman GÜÇHAN ŞAHİN, ALİ İHSAN ÜNAY, HASAN BÖKE, Fuat GÖKÇE
Mark Mazower, Salonica, City of Ghosts: Christians, Muslims and Jews, 1430-1950