Güven Kaya, KENAN OK, Tuncay PORSUK, TUĞBA DENİZ, Murat ÇETİNER

Seyahat maliyeti yöntemiyle Ankara ilinde orman içi rekreasyon alanlarına yönelik bölgesel talebin tahmini

Bu araştırma, seyahat maliyeti yaklaşımı kullanılarak türetilecek bir bölgesel rekreasyonel talep fonksiyonu yardımıyla rekreasyon talebini nicel olarak ölçmeyi ve talebi etkileyen değişkenleri belirlemeyi amaçlamıştır. Rekreasyonel ikame ilişkilerinin incelenebileceği; mesire yerleri, tabiat parkları ve milli park gibi orman içi rekreasyonel alanlarla, orman dışı pek çok açık hava rekreasyonel fırsat alanı bulunan Ankara ili, çalışma alanı olarak seçilmiştir. Araştırma alanı Ankara ilindeki; biri milli park, beşi tabiat parkı, yedisi mesire yeri, üçü kent ormanı olmak üzere 16 orman içi rekreasyon sahası ile ikame yerleri kapsamıştır. Araştırma verileri, iki tip anket formu kullanılarak, orman içi rekreasyon alanlarındaki 312 aktüel kullanıcı ile ilçelerde ikamet eden 556 potansiyel ziyaretçiye uygulanan anketlerden elde edilmiştir. Ana etkinliğin piknik olduğu rekreasyon etkinlikleri için, bölgesel seyahat maliyeti yaklaşımına dayalı olarak ve çoklu regresyon analizleriyle iki bölgesel talep fonksiyonu tahmin edilmiştir. Talep fonksiyonlarındaki seyahat maliyeti değişkeninde kuramsal artışlar oluşturarak ikinci aşama talep eğrileri çizilmiştir. Aktüel ve potansiyel ziyaretçilerden elde edilen tüm verilerle oluşturulan talep fonksiyonu dikkate alındığında; 0-503 TL aralığında seyahat maliyeti artışının elde edilebilecek gelir düzeyini artırdığı, bu aralıkta hesaplanan elastikiyet değerinin 0,01 ile 0,75 arasında değiştiği görülmüştür. Buna karşılık, hesaplanan esneklik değerinin 1’den büyük değerlere dönüştüğü, 755 TL ve üstü seyahat maliyeti artışları gelirleri azaltan bir sonuç yaratmaktadır. Araştırmada farklı rekreasyonel alanlar arasında bir ikame etkisinin olduğu kanıtlanmıştır.

Anahtar Kelimeler:

Orman içi rekreasyon, bölgesel talep, seyahat maliyeti, zonal yaklaşım, rekreasyonel ikame

Estimating regional recreational demand for forest recreation sites in Ankara province with travel cost

This research aimed to quantify the regional forest recreation demand and to determine the variables affecting the recreation demand using the regional travel cost approach. Ankara province, which has forest recreation areas such as national parks, nature parks, forest picnicking sites, urban forests and many other outdoor recreation sites in terms of substitution relations were selected as study area. The research covers 16 forest recreation sites, including one national park, five nature parks, seven forest picnicking sites, three urban forests, and other substitute recreation sites. The main research data were collected by on-site and off-site surveys with two questionnaire forms which were conducted 312 actual users in forest recreation areas and 556 potential users residing in the districts of Ankara. Two regional demand functions based on the regional (multiple site-zonal) travel cost approach were estimated for forest recreation activities, mainly picnicking, with multiple regression analyzes. Then second-stage demand curve were drawn with hypothetical increases in the travel costs by using the regional recreation demand functions. This curve derived for all the users shows that the travel cost increases up to ₺503 have positive effects on revenues from the forest recreation sites as the arc elasticity values in this range are between 0.01 and 0.75. However, the travel cost increases of ₺755 and above results in reducing revenues where the elasticity, where the arc elasticity values are larger than 1.00. Substitutional relation among recreational sites was proven in the research.

Keywords:

Forest recreation, regional demand, travel cost, zonal approach, recreational substition,

PDF

___

Abdullah, N.M. (1988) Estimation of average and incremental net economic values of Oregon ocean sport caught salmon: An aggregated travel cost approach. PhD dissertation. Oregon State University.
Akesen, A. (1983) Fethiye Yöresinde Rekreasyon Amacı ile Kullanılan Bazı Orman Alanlarında Rekreasyon Talep Değerinin Belirlenmesi Üzerine Araştırmalar, İstanbul Üniversitesi Orman Fakültesi Yayınları, Yayın No 346, İstanbul.
Başar, H. (2007) Dilek Yarımadası-Büyük Menderes Deltası Milli Parkının Rekreasyon Amacıyla Kullanımının Ekonomik Değerinin Saptanması: Bir Seyahat Maliyeti Uygulaması, Ege Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Tarım Ekonomisi Anabilim Dalı, Yüksek lisans Tezi, İzmir.
Bestard, A. B., Font, A. R. (2010) Estimating the aggregate value of forest recreation in a regional context. Journal of Forest Economics, Elsevier, vol. 16(3), pages 205-216, August.
Brinegar, H., and F. A. Ward (2009), Basin Impacts of Irrigation Water Conservation Policy, Ecological Economics, 69, 414‐426.
Carson, R. T., Hanemann, W. M., & Wegge, T. C. (2009). A nested logit model of recreational fishing demand in Alaska. Marine Resource Economics, 24(2), 101-129.
Cesario, F. J., Knetsch, J. L. (1970) The Time Bias In Recreation Benefit Estimates. Water Resources Research, 6, 700-704.
Clawson, M. (1959) Methods of Measuring The Demand For and Value of Outdoor Recreation. The Economics of The Environment, Wallace E. Oates, Edward Elgar Publishing, ISBN. 1-85898-002-X, Cheltenham.
ÇOB. (2004) Ulusal Ormancılık Programı (2004-2023), Çevre ve Orman Bakanlığı, Ankara.
English, D. B. K., Betz, C., J., Young, J. M., Bergstrom, J. C., Cordell, H. K. (1993) Regional demand and supply projections for outdoor recreation. Gen. Tech. Rep. RM-230. Fort Collins, CO: U.S. Department of Agriculture, Forest Service, Rocky Mountain Forest and Range Experiment Station. 39 p.
Garber-Yonts, B. (2005) Conceptualizing and Measuring Demand for Recreation on National Forests: A Review and Synthesis. Gen. Tech. Rep. PNW-GTR-645. Portland, OR. US Department of Agriculture, Forest Service, Pacific Northwest Research Station.
Geray, U. (1972) Ormanın Rekreatif Gayeyle Kullanılmasında Ekonominin Yeri. İ. Ü. Orman Fakültesi Dergisi, Seri A, Cilt 22, No.1.
Gülez, S. (1990). Orman içi Rekreasyon Alanının Saptanması İçin Geliştirilen Bir Değerlendirme Yöntemi, İ.Ü. Orman Fakültesi Dergisi, A, 40/2: 132-147, İstanbul.
Gürlük, S. (2006) Manyas Gölü ve Kuş Cenneti’nin Çevresel Değerlemesi Üzerine Bir Araştırma. Uludağ Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Doktora Tezi, Bursa.
Heal, G. M., Barbier, E. B., Boyle, K. J., Covich, A., Gloss, S. P., Hershner, C. H., et al. (2005). Valuing Ecosystem Services: Towards Better Environmental Decision-making. Washington DC: National Academies Press.
Hill, G. W., and Courtney, P. R. (2006) Demand analysis projections for recreational visits to countryside woodlands in Great Britain. Forestry, 79(2), 185-200.
Hof, J. G., Loomis, J. B. (1983) Recreation Optimization Model Based on the Travel Cost Method. Western Journal of Agricultural Economics, 8(1), pp. 76-85.
Hotelling, H. (1947) Letter Cited on Page 9 in R. A. Prewitt, 1949. The Economics of Public Recreation: An Economic Study of Monetary Valuation of Recreation in The National Parks. U. S. Dep. of Interior, National Park Service, Washington, D. C.
İlter, E., Ok, K. (2012) Ormancılık ve Orman Endüstrisinde Pazarlama İlkeleri ve Yönetimi. 3. Baskı, 423. s., İstanbul.
Kaya, G., Daşdemir, İ. ve Akça, Y. (2000) Soğuksu Milli Parkının Ekonomik Değerinin Belirlenmesi. Bartın Orman Fakültesi Dergisi, 1-2, 59-87.
Kaya, G. (2002) Pazarı Olmayan Ürünler Çerçevesinde Orman Ürünlerinin Değerinin Belirlenmesi, İstanbul Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Basılmamış Doktora Tezi, İstanbul.
Kaya, G., Aytekin, A. Yıldız, Y. ve Şaltu Z. (2009) Bartın İlinde Yaban Hayatı Kaynaklarını Korumanın ve Avlanma Hizmetinin Ekonomik Değerinin Belirlenmesi. TÜBİTAK 107O072 Projesi Sonuç Raporu.
Loomis, J. B. 1988. The bioeconomic effects of timber harvesting on recreational and commercial salmon and steelhead fishing: A case study of the Siuslaw National Forest. Marine Pollution Bulletin 5:43-60.
Loomis, J. B., Sorg, C. F. and Donnely, D. M. (1986) Evaluating Regional Demand Models for Estimating Recreation Use and Economic Benefits: A Case Study, Water Resources Research, Vol. 22, No. 4, p. 431.
Lutz, J., Englin, J., Shonkwiler, J. S. (2000) On the Aggregate Value of Recreational Activities: A Nested Price Index Approach Using Poisson Demand Systems. Environmental and Resource Economics, 15(3), 217-226.
McKean, J. R., Johnson, D., Taylor, R. G., & Johnson, R. L. (2001) The Value of Sport Fishing in the Snake River Basin of Central Idaho. Western Agricultural Economics Association, 2001 Annual Meeting, July 8-11, 2001, Logan, UT.
McKean, J. R., Johnson, D., Taylor, R. G., & Johnson, R. L. (2005) Willingness to pay for non-angler recreation at the lower Snake River reservoirs. Journal of Leisure Research, 37(2), 178-194.
OGM (2014a) Orman Genel Müdürlüğü 2014 Yılı Faaliyet Raporu, Ankara.
OGM (2014b) Orman Genel Müdürlüğü Mesire yerleri Bilgi Cetveli. Ankara orman Bölge Müdürlüğü Odun Dışı Ürün ve Hizmetler Şube Müdürlüğü, Ankara.
OGM (2016) Ormancılık İstatistikleri. http://www.ogm.gov.tr/ekutuphane/Sayfalar/Istatistikler. aspx (Ziyaret Tarihi: 01.10.2016).
OSB (2016) Orman ve Su İşleri Bakanlığı web sayfası. http://www.ormansu.gov.tr/ (Ziyaret Tarihi: 01.10.2016).
OSB IX. Bölge Müdürlüğü (2014) Ankara Şube Müdürlüğü korunan alanlar dosyaları. Ankara.
OSB IX. Bölge Müdürlüğü (2016) Ankara Şube Müdürlüğü web sayfası. http://bolge9.ormansu.gov.tr (Ziyaret Tarihi: 01.10.2016).
Ortaçeşme , V., Özkan, B. ve Karagüzel, O. (2002) An Estimation the, Recreation Use Value Of Kursunlu Waterfall Nature Park by the Individual Travel Cost Method. Turk J Agric For, 26, pp.57-62.
Özdemir, E. (2006) Çevre Sorunlarının Ekonomik Niteliği Bağlamında Dışsallıkların Ortadan Kaldırılması. Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, Ankara. 151 s.
Pak, M. (2003) Orman Kaynağından Rekreasyon Amaçlı Yararlanmanın Ekonomik Değerinin Tahmin Edilmesi ve Bu Değer Üzerinde Etkili Olan Değişkenler Üzerine Bir Araştırma (Doğu Akdeniz ve Doğu Karadeniz Bölgesi Orman İçi Dinlenme Yerleri Örneği), (Doktora Tezi) Karadeniz Teknik Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Trabzon.
Pearce, D. (2002) An intellectual history of environmental economics. Annual Review of Energy and the Environment 27, 57-81.
Piper, S. 1997. Regional impacts and benefits of water-based activities: An application in the Black Hills region of South Dakota and Wyoming. Impact Assessment 15: 335-359.
Shalloof, F.M. (1985) Impact of various factors upon benefits from big game hunting estimated by the travel cost method. PhD dissertation. Corvallis, OR: Oregon State University.
TÜİK (2016) Tüketici Fiyatları Endeksi. http://www.tuik.gov.tr (Ziyaret Tarihi: 03.10.2016).
Sutherland, W. J. (1983) Aggregation and the "ideal free" distribution. Journal of Animal Ecology, 52:821-828.
Yazıcıoğlu, Y. ve Erdoğan, S. (2004). SPSS Uygulamalı Bilimsel Araştırma Yöntemleri. Detay Yayıncılık, Ankara.
Ward, Frank A., Roach, B., A., Ready, R. C., Henderson, J. E. (1996) Regional Recreation Demand Models for Large Reservoirs: Database Development, Model Estimation, and Management Applications. Final report to U.S. Army Corps of Engineers.