Yiyecek İçecek İşletmelerinde Örgütsel Stres Faktörleri Üzerine Bir Araştırma

Geçmişten günümüze insanlar yemek ihtiyaçlarını karşılamak için çeşitli arayışlar içerisinde olmuşlardır. Ateşin, çatalın ve kaşığın bulunmasıyla da yiyecek içecek ürünleri rahatlıkla tüketilebilmiştir. Günümüz şartlarında ise yiyecek içecek işletmeleri modern bir hal almıştır. Bu nedenle çalışan ihtiyacı da oldukça fazla olmaktadır. İnsan gücüne dayalı bu sektörde yoğun çalışma koşulları nedeniyle stres kaçınılmaz bir hal almıştır. Çalışanlar, yoğun stres altında verimliliğini ve müşteri memnuniyetini sağlamada da güçlük çekmektedir. Bu bağlamda yiyecek içecek işletmelerinde strese en çok neden olan etkenlerin araştırılması çalışmanın temel amacını oluşturmaktadır. Bu amaç doğrultusunda çalışmada veri toplama aracı olarak anket kullanılmıştır. Sakarya’nın Serdivan ilçesinde bulunan yiyecek içecek işletmeleri çalışanlarına toplam 158 anket uygulanmıştır. Katılımcılar için oluşturulan anketin Cronbach’s Alpha değeri 0,894 bulunmuş ve Bartlett Küresellik Testi, Frekans Analizi ve Faktör Analizleri ile istatistikî veriler elde edilmiştir. Araştırmada strese en çok neden olan etkenlerin başında “çalışma ortamından kaynaklanan stres faktörleri” ve “kişilerarası ilişkilerden kaynaklanan stres faktörleri” geldiği sonucuna varılmıştır. Bu sonuçlar doğrultusunda yiyecek içecek işletmelerine öneriler sunulmuştur.

Anahtar Kelimeler:

Yiyecek içecek, İşletme, Stres, Örgütsel stres, Örgütsel stres faktörleri

A Study On Organizational Stress Factors in Food and Beverage Businesses

From the past to the present, people have been in various quests to meet their food needs. With the invention of fire, fork and spoon, food and beverage products could be consumed easily. In today's conditions, food and beverage businesses have become modern. Therefore, the need for employees is also very high. Stress has become inevitable due to intense working conditions in this sector based on manpower. Employees also have difficulties in maintaining productivity and customer happiness under intense stress. In this context, the main purpose of the study is to investigate the factors that cause stress in food and beverage businesses. For this purpose, a questionnaire was used as a data collecting tool in this study. A total of 158 questionnaires were applied to the employees who work in food and beverage businesses in Serdivan district of Sakarya. The Cronbach's Alpha value of the questionnaire created for the participants was found to be 0.894, and statistical data were collected through the Bartlett Test of Sphericity, Frequency Analysis and Factor Analysis. In the study, it was concluded that "stress factors arising from the work environment" and "stress factors arising from interpersonal relationships" are the leading factors that cause stress. In line with these results, suggestions were presented to food and beverage businesses.

Keywords:

Food and beverage, Business, Stress, Organizational stress, Organizational stress factors,

PDF

___

Akbaba, A., Özer, E.Z.: (2016). Yiyecek İçecek İşletmelerinde Sosyal Sorumluluk Uygulamaları. Editör: O.N. Özdoğan, Yiyecek İçecek Endüstrisinde Trendler 2: Kavramlar, Yaklaşımlar, Başarı Hikâyeleri (s.31-50). Ankara: Detay Yayıncılık.
Akmel, J. (1992). Turizm Sektöründe Stres Kavramı, Marmara Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 101-113.
Aldwin, C. M. (2007). Stress, coping, anddevelopment: An integrativeperspective. New York: Guilford Press.
Alp, G. (2016). Konaklama İşletmelerinde Çalışanların Streslerinin Bireysel Performansları Üzerindeki Etkilerinin İncelenmesi: Beş Yıldızlı Otel İşletmelerinde Uygulama, Yüksek Lisans Tezi, Akdeniz Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
Ayaz, N. ve Batı, T. (2017). Turizm İşletmelerinde Örgütsel Güven ve Örgütsel Stres İlişkisi: Mutfak Departmanı İşgörenleri Örneği, İşletme Araştırmaları Dergisi, N. Ayaz, T. Batı 9/1 (2017) 527-541.
Baltaş, A. ve Batlaş, Z. (1996). Stres ve Başa Çıkma Yolları. İstanbul: Remzi Kitabevi.
Bloisi, W. ve Hoel, H. (2008). Abusive Work Practices and Bullyingamongchefs: A review of theliterature. International Journal of Hospitality Management 27, 649–656.
Chiang, F., Birtch, T. ve Kwan H. (2010). Themoderatingroles of jobcontrolandwork-life balancepractices on employeestress in the hotel andcateringindustry, International Journal of Hospitality Management 29 (2010) 25–32.
Çakıcı, C., Atçı, D. ve Ertaş, Ç. (2015). Fast-Food Çalışanlarının İş Sorunlarının İş ve Yaşam Tatminlerine Etkisi: Mersin Şehir Merkezinde Bir Araştırma, Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, Cilt/Vol.: 15 - Sayı/No: 1 (161-174).
Çelik, D. (2014). İş stresi ve sağlık çalışanları. Yüksek lisans tezi, Beykent Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü İşletme Yönetimi Anabilim Dalı Hastane ve Sağlık Kurumları Yönetimi Bilim Dalı.
Çoban, O. (2018). Otel İşletmelerinde Çalışanların Stresle Başa Çıkma Tarzları ve Atılganlık Düzeylerinin İncelenmesi: Antalya Örneği, Yüksek Lisans Tezi, Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Turizm İşletmeciliği Anabilim Dalı.
Davis B., Lockwood A., Alcott P. ve Pantelidis I.S. (2008). Food and Beverage Management. Slovenia: Butterworth-HeinemannPress.
Doğdubay, M., ve Karan, İ. (2015). Yiyecek-içecek işletmelerinde etik uygulamaların SWOT Analizi ile değerlendirilmesi, Journal of Tourism and Gastronomy Studies 3/4 (2015) 24-32.
Eren, E. (2008). Stratejik Yönetim ve İşletme Politikası. İstanbul: Beta Yayıncılık.
Ermağan, U. (2018). Yiyecek İçecek İşletmelerinde Menü Mühendisliğinin ve Fiyatlama Yöntemlerinin Analizi, Yüksek Lisans Tez, İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Turizm İşletmeciliği Anabilim Dalı.
Gedik, İ. A., Gedik, S., ve Demirer, S. (2017). Otel İşletmelerinde Stres Yönetimi: Antalya’daki Beş Yıldızlı Otel İşletmelerinde Bir Uygulama. Erzincan Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 111-124.
İnal, A. A. (2019). Stres Yönetiminin İş Performansı Üzerine Etkisi: Ağrı İbrahim Çeçen Üniversitesi Örneği, Yüksek Lisans Tezi, Ağrı İbrahim Çeçen Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü İşletme Anabilim Dalı.
Johns, N., ve Menzel, P. J. (1999). Ifyoucan’tstandtheheat: Kitchen violenceandculinary art. Hospitality Management, 18(2), ss. 99-109.
Jung, S. H., Yoon, H. H. ve Kim, J. Y. (2012). Effects Of Culinaryemployees‟ Role Stress On Burnout and Turnoverintention İn Hotel İndustry: Moderatingeffects On Employees ‟ Tenure. The Service Industries Journal, 32 (13), 2145-2165.
Kırel, Ç. (1993). Örgütsel Stres Yönetimi. Anadolu Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 11(1), 159-173.
Lazarus, RS (1966). Psikolojik Stres ve Başa Çıkma Süreci.
Okur, B., Aslan M. Ç. ve Sormaz, Ü. (2019), Yiyecek İçecek Hizmetleri Bölümünde Çalışan İşgörenlerin Örgütsel Güven ve Örgütsel Stres İlişkisi, Journal of Tourismand Gastronomy Studies 7/1 (2019), 561-573.
Özer, M. A. (2012). Çalışanlar İçin Verimlilik Anahtarı: Stres yönetimi. TÜHİS İş Hukuku ve İktisat Dergisi, 24 (1-2), 45-66.
Özmutaf, N. M. (2006). Örgütlerde İnsan Kaynakları ve Stres: Ampirik Bir Yaklaşım. Ege Üniversitesi Su Ürünleri Dergisi, 23(1-2). 75-81.
Papathanasiou, L., Tsaras, K., Neroliatsiou, A., Roupa, A. (2015). Stress: Concepts, Theoretical Models and Nursing İnterventions, American Journal of Nursing Science 2015; 4(2-1): 45-50.
Pekerşen, Y. (2015). Otel İşletmelerinde Çalışan Aşçıların Stresi İle İş Tatmini Örgütsel Bağlılık ve Toksik Davranışları Arasındaki İlişki, Yüksek Lisans Tezi, Mersin Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Turizm İşletmeciliği Ana Bilim Dalı.
Ross, G. F. (1997). Career Stress Responses Among Hospitality Eployees. Annals of Tourism Research, 24(1), 41-51.
Sharma, M. (2013). Yoga As An Alternativeand Complementary Approachfor Stress Management: A Systematic Review, Journal of Evidence-Based Complementary and Alternative Medicine 19(1).
Sosyal, A.(2009). İş Yaşamında Stres, Makale İki, Çimento İş Veren, Mayıs.
Sökmen, A. (2003). Ağırlama Endüstrisinde Yiyecek-İçecek Yönetimi. Ankara: Detay Yayıncılık.
Tokur, B. (2011). Stres-Dindarlık İlişkisi Üzerine Bir Araştırma, Doktora Tezi, Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
Treven, S. ve Potocan, V. (2005). Training Programmes For Stress Management İn Small Businesses. Education+ Training, 47(8-9), 640-652.
Türk, K., Eroğlu, C. ve Türk, D. (2008). T.C. Devlet Hastanelerindeki Çalışma Koşullarının Stres Üzerine Etkilerini Ölçmeye Yönelik Bir Araştırma. Uluslararası İnsan Bilimleri Dergisi, 5 (1), 1-17.
Yavan, Ö. ve Pekkaya, M. (2017). Mesleki Streste Etkili Ana Faktörlerin Önem Derecelerinin Belirlenmesi: Bir Üniversitede Uygulama. Uluslararası Yönetim İktisat ve İşletme Dergisi, 13(5); 962-974.
Yıldız, Ş. (2018). Konaklama İşletmelerinin Yiyecek İçecek Bölümlerinde Çalışan İşgörenlerin Tükenmişlik Durumları: Bodrum Örneği, Yüksek Lisans Tezi, İzmir Kâtip Çelebi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Turizm İşletmeciliği Anabilim Dalı.
Zopiatis, A., Orphanides, N. (2009). Investig Atingoccupational Burnout Of Food and Bevera Geemployees Thecase of Cyprus, British Food Journal Vol. 111 No. 9, 930-947.