Göstergebilimsel Çözümlemelerle Realist Sanat Eserlerinin Sosyolojik Anlatıları Üzerine İncelemeler

Bu araştırmanın amacı, realist sanat eserlerindeki görsel anlatıların toplumsal olay ve olgularla ilişkilerini göstergebilimsel olarak incelemektir. Sanat eleştirisi incelemesi özelliği gösteren bu araştırmada realizm sanat akımının önde gelen temsilcileri arasında yer alan Gustave Courbet, Jean-François Millet ve Adolph Von Menzel’in eserleri üzerine odaklanılmıştır. Bu kapsamda araştırmada Gustave Courbet’nin Taş Kırıcılar, Jean-François Millet’nin Hasatçılar ve Adolph Von Menzel’in Demir Haddehanesi adlı eserleri incelemeye alınmış, söz konusu eserlerin görsel anlam katmanlarında yer alan iletilerin sosyolojik anlatılarla ilişkileri değerlendirilmeye çalışılmıştır. Araştırmaya konu olan eserlerin görsel anlam katmanlarını inceleyebilmek için göstergebilimsel çözümlemeden yararlanılmıştır. Araştırmada göstergebilim anlam çözümleme çalışmaları betimsel, anlatımsal ve izleksel düzeylerde gerçekleştirilmiştir. Göstergebilimsel çözümlemeler sonucunda, resimlerin üretildikleri dönemin toplumsal olay ve olgularına yönelik derin anlam iletileri içerdikleri görülmüştür. Resimlerin görsel anlam katmanlarında yer alan ve yorumlamaya konu olan başlıca sosyolojik söylemler arasında; toplumsal sınıf tabakaları (alt ve üst sınıf), toplum tipleri (tarım ve yeni sanayileşmekte olan toplumlar), sosyalizm, sanayi (endüstri) devrimi, inanç sistemi, işçi sınıfı (proletarya) vb. iletilerle karşılaşılmıştır. Realist sanatçıların yansıtmacı (mimesis) prensiplerinin, sadece formların görüntüsel gerçekliğini tasvir etme yönünde değil aynı zamanda toplumsal olay ve olguların dünyevi karşılıklarını en açık şekilde işleme konusunda da belirginlik gösteren bir tasvir anlayışı özeliğine sahip olduğu görülmüştür. Bu özelliğin, realist anlatımın eleştirel nitelikli sosyolojik bir özelik kazanması noktasında önemli rollere sahip olduğu anlaşılmıştır. Realist sanat eserlerinin enformel eserlere göre öznel yorumlara daha kapalı bir özellik göstermesinin, söz konusu eserlerin görsel iletilerinden sosyoloji ve tarih araştırmalarında bir tür tarihsel belge ve görsel veri olarak yararlanılabileceği konusunu karşımıza çıkarmıştır.

Anahtar Kelimeler:

Realizm, Göstergebilimsel Çözümleme, Sanat Sosyolojisi, Sanat Eleştirisi, Resim

Examinations on Sociological Narratives of Realist Works of Art with Semiotic Analysis

This research aims to examine the relationship of visual narratives in realist works of art with social events and phenomena semiologically. In this research, which has the feature of art criticism, it was focused on Gustave Courbet, Jean-François Millet, and Adolph Von Menzel, who are among the leading representatives of the art movement of realism. In this context, the work of Gustave Courbet's The Stonebreakers, Jean-François Millet's The Gleaners, and Adolph Von Menzel's The Iron Rolling Mill were examined in the study, and the relationship between the messages in the visual meaning layers of these works and sociological narratives was tried to be evaluated. Semiotic analysis was used to examine the visual meaning layers of the works subject to the research. In the study, semiotics analysis studies were carried out at the levels of descriptive, narrative, and deep structure. As a result of semiotic analyzes, it was seen that the paintings contained deep meaning messages about the social events and phenomena of the period in which they were produced. Among the main sociological discourses in the visual meaning layers of the paintings and subject to interpretation; social class strata (lower and upper class), types of society (agriculture and newly industrialized societies), socialism, the industrial revolution, belief system, working-class (proletariat), etc. were encountered. It has been observed that the reflective (mimesis) principles of realist artists have a clear sense of depiction not only in terms of depicting the visual reality of forms but also in terms of processing the worldly equivalents of social events and phenomena most explicitly. It has been understood that this feature has an important role in terms of realist expression gaining a critical sociological feature. The fact that realist works of art are more closed to subjective interpretations than informal works has shown us the issue that the visual messages of these said works can be used as a kind of historical document and visual data in sociology and history research.

Keywords:

Realism, Semiotic Analysis, Sociology of Art, Art Criticism, Painting,

PDF

___

Antmen, A. (2013). Sanatçılardan yazarlar ve açıklamalarla 20. yüzyıl batı sanatında akımlar. İstanbul: Sel Yayıncılık.
Arnason, H. H., & Mansfield, E. C. (2013). History of modern art: Painting, sculpture, architecture, photography (7th ed.). Upper Saddle River, NY: Pearson.
Boime, A. (2007). Art in an age of civil struggle, 1848-1871. Chicago: The University of Chicago Press,
Boucher, G., & Watson, I. (2017). Introduction to a visual sociology of smaller nations in Europe. Visual Studies, 32(3), 205-211. doi:10.1080/1472586X.2017.1365462
Cipriani, R., & Del Re, E. C. (2012). Imagination and society: The role of visual sociology. Cogn Process, 13(2), 455-463. doi:10.1007/s10339-012-0433-4
Eco, U. (2016). Açık yapıt (T. Esmer, Çev.). İstanbul: Can Sanat Yayınları.
Erkman, F. (1987). Göstergebilime giriş. İstanbul: Alan Yayıncılık.
Ertan, G. ve Sansarcı, E. (2016). Görsel sanatlarda anlam ve algı. İstanbul: Alternatif Yayıncılık.
Giddens, A., & Sutton, P. W. (2016). Sosyoloji (M. Şenol, Çev.). İstanbul: Kırmızı Yayınları.
Günay, V. D. (2002). Göstergebilim yazıları. İstanbul: Multilingual Yabancı Dil Yayınları.
Günay, V. D. (2008). Görsel okuryazarlık ve imgenin anlamlandırılması. Art-e Sanat Dergisi, 1(1), 1-29. https://dergipark.org.tr/tr/pub/sduarte/issue/20720/221479
Günay, V. D. (2012). Görsel göstergebilim ve imgenin anlamlandırılması. V. D. Günay, & A. F. Parsa (Ed.), Görsel göstergebilim: İmgenin anlamlandırılması içinde (s. 11-54). İstanbul: Es Yayınları.
Harper, D. (2012). Visual sociology. New York, NY: Routledge.
Hauser, A. (2006). Sanatın toplumsal tarihi/cilt 2: Rokoko, klasisizm, romantizm, natüralizm, empresyonizm ve film çağı (Y. Gölönü, Çev.). Ankara: Deniz Kitabevi.
Honour, H., & Fleming, J. (2016). Dünya sanat tarihi (H. Abacı, Çev.). İstanbul: Alfa Yayınları.
Karasar, N. (2017). Bilimsel araştırma yöntemi: Kavramlar ilkeler teknikler. Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık.
Kjellman-Chaplin, M. (2015). Realizm (Gerçekçilik). T. Melick (Ed.), Tarih boyunca sanat: Dünya sanat tarihinde üsluplar ve akımlar içinde (s. 228-229). İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
Kohle, H. (2007). The modernity of history painting: The case of Adolph Menzel. Intellectual History Review, 17(2), 135-151. doi: 10.1080/17496970701383621
Krausse, A. C. (2005). Rönesanstan günümüze resim sanatının öyküsü (D. Zaptcıoğlu, Çev.). Almanya: Literatür Yayıncılık.
Küçükerdoğan, R. (2012). Görsel iletişim, göstergeler ve anlam aktarımı: Görsel iletide “pencere” imgesi. V. D.
Günay, & A. F. Parsa (Ed.), Görsel göstergebilim: İmgenin anlamlandırılması içinde (s. 55-79). İstanbul: Es Yayınları.
Macionis, J. J. (2015). Sosyal tabakalaşma (A. Canatan, Çev.). Sosyoloji (V. Akan, Çev. Ed.) içinde (s. 248-271). Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık.
Mallarmé, S. (1982). The impressionists and Edouard Manet. In F. Frascina, & C. Harrison (Eds.), Modern art and modernism: A critical anthology (pp. 39-44). New York, NY: Westview Press.
Malpas, J. (1997). Realism. London: Tate Gallery Publishing.
Nochlin, L. (1989). The politics of vision: Essays on nineteenth-century art and society (1st ed.). Routledge. https://doi.org/10.4324/9780429495960
Pauwels, L. (2010). Visual sociology reframed: An analytical synthesis and discussion of visual methods in social and cultural research. Sociological Methods and Research, 34(4), 545-581. doi:10.1177/0049124110366233
Power, E. M. (2003). De-centering the text: Exploring the potential for visual methods in the sociology of food. Journal for the Study of Food and Society, 6(2), 9-20. doi:10.2752/152897903786769670
Soylu, R. (2020). Maurizio Cattelan’ın “Komedyen” adlı enstelasyonunun göstergebilim çözümlemesi. International Social Sciences Studies Journal, 6(68), 3771-3783. http://dx.doi.org/10.26449/sssj.2603
The Metropolitan Museum of Art. (2008). Gustave Courbet. Retrieved from https://www.metmuseum.org/exhibitions/listings/2008/gustave-courbet
Thompson, J. (2014). Modern resim nasıl okunur: Modern ustaları anlamak (F. Candil Çulcu, Çev.). İstanbul: Hayalperest Yayınevi.
Turani, A. (2010). Dünya sanat tarihi. İstanbul: Remzi Kitabevi.
Wagner, J. (2002). Contrasting images, complementary trajectories: sociology, visual sociology and visual research. Visual Studies, 17(2), 160-171. doi:10.1080/14725 86022000032233
Williams, R. R., & Whitehouse, K. (2015). Photo elicitation and the visual sociology of religion. Rev Relig Res, 57, 303–318. doi:10.1007/s13644-014-0199-5
Yılmaz, U., Demir Yılmaz, E. N., & Yılmaz, M. (2021). Enstalasyon sanatında Doğu izleri üzerine göstergebilimsel bir inceleme: Heike Weber, Rudolf Stingel ve Martin Roth örnekleri. Art-e Sanat Dergisi, 14(27), 47-71. https://doi.org/10.21602/sduarte.869913