Наречия Итеративности Как Средство Выражения Художественного Времени (На Материале Рассказа А. П. Чехова «Бабье Царство»)

Makale, kısa öykü türündeki edebi eserlerde zaman kavramının zarf birimleri ile ifade edilmesini dilbilimsel açıdan ele alır. Kısa öykülerde sık sık başvurulan yinelemeli birimler, dolaylı olarak alt metinler aracılığıyla zaman kavramını metne dahil eder. Kısa öykünün bilinen öncül yazarlarından Anton Pavloviç Çehov’un hikayelerinde olduğu gibi karakterin hayatı ve yaşama biçimi ile zamanın ifade edilmesi ilintilidir. Hikaye, kısa öykü gibi metinlerde zaman kavramının ana parametreleri sunulmaktadır, zaman doğrudan belirtilebilmesinin yanı sıra metin içinde bağlamsal, metindeki dilsel ve anlamsal ağlar yardımcılığıyla da ifade edilir. Bu makalede edebi metinlerde zaman tanımının ana parametreleri ele alınmaktadır. Hikaye metinlerinin analizinde dilbilimsel, sözcüksel ve sözdizimsel zaman göstergeleri kullanılabilmektedir. Çalışmadaki analiz iki kısımdan oluşur. İlki parçaların analizi (morfolojik ve sözdizimi), diğeri ise bütünsel metin analizi (kompleks, alt metni tanımlayabilmek için). Böylece, hikaye, öykü gibi kısa metinlerde zamanın betimlenmesinde tekrar eden zarfların (yinelemeli birim) rolü ortaya konulmuştur. Yinelemeli birim olarak ele aldığımız zarflar hikaye, öykü metninin zamansal anlam ağında analiz edilir. Yinelemeli birim kategorisi ünlü yazar Anton Pavloviç Çehov’un “Kadınların Dünyası” adlı hikayesinde incelenir (XIX. yüzyıl sonu XX. yüzyıl başı).

Anahtar Kelimeler:

категория времени, итеративность, адвербиалы, художественное время, текстовая темпоральная сетка

Adverbs With Semantics Iterative As Means Of Expression Of The Artistic Time (in Chekhov’s Story ‘A Womans Kingdom’)

The article deals with the problem of linguistic analysis of adverbial explication of literary time in the genre of short story: criteria are proposed for describing the means of expressing the category of iterativeness as one of the most frequent and implicitly connected with subtext ways of representing the life of a character in the stories of Anton Pavlovich Chekhov. In addition to the external or main signs of time in the genre of the story, the categories of time are studied with the help of text categories, text networks and the position of the subject in the structure of the text. This article illustrates the basic parameters time in text. These parameters are used in story analysis. In this article, the methodology consists two blocks of material analysis. One of them is fragment analysis (morphological and syntactic) and the other is analysis of the whole text (complex, to identify the subtext). As a result, the role of iterative adverbs has been defined in the definition of tense in the text. In the considered article, adverbs with the semantics of iterativeness are analyzed in the temporal network of the text of the story. The algorithm for analyzing the category of iterativeness is considered in the story of the famous author Anton Pavlovich Chekhov’s “Woman’s World” (late XIX-early XX centuries).

Keywords:

категория времени, итеративность, адвербиалы, художественное время, текстовая темпоральная сетка,

PDF

___

Ахманова, О. С. (1966). Словарь лингвистических терминов. М.
Бондарко, А. В. (1999). Основы функциональной грамматики: Языковая интерпретация идеи времени. СПб.: Изд-во СПбГУ.
Вяткина, С. В. (2015). Маркеры узитативности в русском художественном тексте XIX в. Русский язык и литература в пространстве мировой культуры: Материа- лы XIII Конгресса МАПРЯЛ (г. Гранада, Испания, 13–20 сентября 2015 года) / Ред. кол.: Л. А. Вербицкая, К. А. Рогова, Т. И. Попова и др. В 15 т. Т. 5. СПб.: МАПРЯЛ. C. 57-63
Вяткина, С. В. (2016). Наречные маркеры итеративности: семантика и синтагматика. Русский язык как иностранный и методика его преподавания: сб. научн. тр. Вып. 27 / Редкол.: Е. И. Зиновьева, Н. А. Любимова (отв. ред.), Л. В. Московкин и др. СПб.: «РОПРЯЛ». С. 5-15.
Гальперин, И. Р. (1981). Текст как объект лингвистического исследования. 5-е изд., стереотип. М.: КомКнига. Ефремова, Т. Ф. (2006). Современный толковый словарь русского языка. М.
Ефремова, Т. Ф. (2001). Толковый словарь служебных частей речи русского языка. М.: Рус. Яз.
Жеребило, Т. В. (2010). Словарь лингвистических терминов. Назрань.
Золотова, Г. А. & Онипенко Н. К. & Сидорова М. Ю. (1998). Коммуникативная грамматика русского языка / Под общ. ред. доктора филол. наук Г. А. Золотовой. М.
Князев, Ю. П. (2007). Грамматическая семантика: Русский язык в типологической перспективе. М.: Языки славянских культур.
Леонтьева, Т. В. (2014). Обычай в русском языке : слово и понятие : монография / Т. В. Леонтьева; науч. ред. Е. Л. Березович. М. : ФЛИНТА : Наука.
Лихачев, Д. С. (1979). Поэтика древнерусской литературы. М.: Наука.
Матвеева, Т. В. (2003). Учебный словарь: Русский язык, культура речи, стилистика, риторика. М.: Флинта: Наука.
Николина, Н. А. (2003). Филологический анализ текста: Учеб. пособие для студ. высш. пед. учеб. заведений. М.: Изд. центр «Академия».