ERAS Rehberleri Cerrahi Sonrası Hızlandırılmış İyileşme Protokolleri

Son yıllarda, cerrahi yöntemleri ve anestezi tekniklerinde önemli derecede gelişme olmuştur. Bu alanlardaki geleneksel yaklaşımlardan farklı olarak “cerrahi sonrası hızlandırılmış iyileşme (ERAS-Enhanced Recovery After Surgery)” ya da diğer ifadeyle “hızlandırılmış cerrahi süreç (Fast Track Surgery-FTS)” gibi bakım paketleri oluşturulmuştur. Bu bakım paketleri perioperatif dönemdeki hasta bakımında kanıta dayalı uygulamaları esas alır. ERAS protokollerinin temel hedefi; ameliyat öncesi dönemdeki organ fonksiyonlarının korunmasını sağlayarak cerrahiye bağlı stres yanıtını azaltmak ve ameliyat sonrası erken iyileşmeyi sağlamaktır. ERAS protokolünün unsurları arasında cerrahi öncesi; hastanın bilgilendirilmesi, oral karbonhidrat yüklemesi, premedikasyon ve mekanik bağırsak temizliği yapılmaması, cerrahi sırasında; midtorakal epidural analjezi, kısa etkili anestezi protokolü, minimal invazif cerrahi, cerrahi sonrası; erken beslenme ve mobilizasyon, narkotik olmayan analjeziklerin kullanımı gibi uygulamalar sayılabilir. ERAS protokolü, cerrahlar, hemşireler, anestezistler, diyetisyenler ve fizyoterapistlerin işbirliği içinde çalışmasını gerektirmektedir. ERAS protokolü ile sağlık maliyetleri, hastanede yatış süresi ve komplikasyon oranlarında azalma sağlandığı kanıtlanmıştır.

Anahtar Kelimeler:

ERAS Protokolleri, Hemşirelik, Kanıta dayalı uygulamalar

Enhanced Recovery After Surgery

In recent years, there has been a significant improvement in surgical techniques and anesthesia techniques. Unlike conventional approaches in these areas, care packages such as accelerated recovery after surgery( Enhanced Recovery After Surgery, ERAS) or accelerated surgery process (Fast Fast Track Surgery, FTS) have been created. These care packages are based on evidence-based practices in perioperative patient care. The main target of ERAS protocols is to decrease the stress response due to surgery by providing protection of organ functions in the preoperative period and to provide early postoperative recovery. Elements of the ERAS protocol include in preoperative period; informing the patient, oral carbohydrate loading, premedication and lack of mechanical bowel cleansing, in intraoperative period; midtoral epidural analgesia, short-acting anesthesia protocol, minimally invasive surgery, in postoperative period; early feeding and mobilization, use of non-narcotic analgesics. The ERAS protocol requires the collaboration of surgeons, nurses, anesthesiologists, dieticians and physiotherapists. ERAS protocol has been shown to reduce health costs, length of hospital stay and complication rates.

Keywords:

ERAS Protocols, Nursing, Evidenced-Based Practices,

PDF

___

Ahmed MP, Sayed Ahmed WA, Atwa KA, Metwally L. (2014). Timing of urinary catheter removal after uncomplicated total abdominal hysterectomy: a prospective randomized trial. European Journal Obstetrics Gynecology Reproductif Biology; 176, 60-63.
Aksoy A, Vefikuluçay Yılmaz D. (2018). A new approach to evidence based practices in gynecological surgery: ERAS protocol and nursing. Turkiye Klinikleri Journal of Nursing Sciences, 10 (1), 49–58.
Bozkırlı BO, Gündoğdu RH, Ersoy PE, Akbaba S, Temel H, Sayın T. (2012). Did the ERAS protocol affect our results in colorectal surgery? Turkish Journal of Surgery, 28 (3), 149–152.
Çilingir D, Candaş B. (2017). Cerrahi sonrası hızlandırılmış iyileşme protokolü ve hemşirenin rolü. Anadolu Hemşirelik ve Sağlık Bilimleri Dergisi, 20 (2), 137–143.
Dağıstanlı S, Uygar Kalaycı M, Kara Y. (2019). Evaluation of ERAS protocol in general surgery. İstanbul Kanuni Sultan Süleyman Tıp Dergisi, 10 (Ek sayı), 9–20.
Dede M, Fidan U, Ulubay M. (2016). Laparoscopic and robotic approach in endometrial cancer. Turkiye Klinikleri Journal Gynecology Obstetric-Special Topics, 9 (1), 13-18.
Demirhan İ, Pınar G. (2014). Postoperatif iyileşmenin hızlandırılması ve hemşirelik yaklaşımları. Yıldırım Beyazıt Üniversitesi Hemşirelik E Dergisi, 2 , 43–53.
ERAS Türkiye Derneği. Erişim: 29 Mayıs 2019 http://eras.org.tr/page.php?id=10&saglikCalisani=trueErsoy E, Gündoğdu H. (2008). Cerrahi sonrası iyileşmenin hızlandırılması. Ulusal Cerrahi Dergisi, 24 (2), 100–103.
Dolgun E, Taşdemir N, Ter N, Yavuz M. (2011). Cerrahi hastalarının ameliyat öncesi aç kalma sürelerinin incelenmesi. Fırat Üniversitesi Sağlık Bilimleri Tıp Dergisi, 25 (1), 11-15.
Gündoğdu H. (2019). ERAS: History and philosopy. İstanbul Kanuni Sultan Süleyman Tıp Dergisi, 10 (Ek sayı), 1–4. Gündoğdu RH. (2016). Cerrahi İyileşmenin Hızlandırılması İçin Modern Teknikler. Eti Aslan F.(Ed.). Cerrahi Bakım: Vaka Analizleri ile Birlikte. Ankara: Akademisyen Tıp Kitabevi. S:455-470
Gustafsson UO, Scott MJ, Hubner M, Nygren J, Demartines N, Francis N, Ljungqvist O. (2019). Guidelines for perioperative care in elective colorectal surgery: Enhanced recovery after surgery (ERAS) society recommendations: 2018. World Journal of Surgery, 43 (3), 659–695.
Gustafsson UO, Scott MJ, Schwenk W, Demartines N, Roulin D, Francis N, Ljungqvist O. (2013). Guidelines for perioperative care in elective colonic surgery: Enhanced recovery after surgery (ERAS) society recommendations. World Journal of Surgery, 259–284. Kabataş MS, Özbayır T. (2016). Kolorektal cerrahi sonrası hızlandırılmış iyileşme protokolü. Gümüşhane Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi, 5 (53), 120–132.
Kalogera E, Dowdy SC. (2016). Enhanced recovery pathway in gynecologic surgery: improving outcomes through evidence based medicine. Obstetrics and Gynecology Clinics of North America, 43 (3), 551-573.
Kruzik N. (2009). Benefits of preoperative education for adult elective surgery patients. AORN Journal, 90 (3), 381–387. Ljungqvist O. (2014). ERAS-enhanced recovery after surgery: moving evidence-based perioperative care to practice. Journal of Parenteral and Enteral Nutrition, 38 (5), 559-566.
Nelson G, Altman AD, Nick A, Meyer LA, Ramirez PT, Achtari C, Dowdy SC. (2016). Guidelines for postoperative care in gynecologic/oncology surgery: enhanced recovery after surgery (ERAS) society recommendations — Part II. Gynecologic Oncology, 140 (2), 323–332.
Öndeş Bayar O, Bademci R, Sözener U, Tüzüner A, Karayalçın K. (2013). ERAS protocol in major liver resection. The Medical Journal of Okmeydani Training and Research Hospital, 29 (3), 135–142.Polat İ. (2019). Obstetric and perinatologic interventions and ERAS. İstanbul Kanuni Sultan Süleyman Tıp Dergisi, 10 (Ek sayı), 33–40.
Slim K, Vicaut E, Launay-Savary MV, Contant C, Chipponi J. (2009). Updated systematic review and meta-analysis of randomized clinical trials on the role of mechanical bowel preparation before colorectal surgery. Annals of Surgery, 249 (2), 203–209.
Terzioğlu F, Şimşek S, Karaca K, Sariince N, Altunsoy P, Salman MC (2013). Multimodal interventions (chewing gum, early oral hydration and early mobilisation) on the intestinal motility following abdominal gynecologic surgery. Journal of Clinical Nursing, 22 (13-14), 1917-1925.
Topçu SY, Öztekin SD. (2016). Effect of gum chewing on reducing postoperative ileus and recovery after colorectal surgery: A randomised controlled trial. Complementary Therapies in Clinical Practice, 23, 21-25.
Tunç Tuna P, Kurşun Ş. (2018). Kolorektal cerrahisinde hızlandırılmış bakım protokolleri ve hemşirelik bakımı. Dokuz Eylül Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi Elektronik Dergisi, 11 (2), 180-192
Varandhan KK, Neal KR, Dejong CH, Fearon KC, Ljungqvist O, Lobo DN. (2010). The enhanced recover after surgery (ERAS) pathway for patients undergoing major elective open colorectal surgery: a meta-analysis of randomized trials. Clinical Nutrition, 29, 434-440.Vlug MS, Wind J, van der Zaag E, Ubbink DT, Cense HA, Bemelman WA. (2009). Systematic review of laparoscopic versus open colonic surgery within an enhanced recovery programme. Colorectal Diseases, 11, 335–343.