İbrahim Hüseyin CANSEVER, Aslı METİN, Merve KİŞİ

Tıp Öğrencilerinin Tıpta Uzmanlık Tercihlerini Etkileyen Faktörler Üzerine Sistematik Derleme

Çalışmanın amacı, zamanla değişen uzmanlık alan tercihleri ve bunları etkileyen nedenlerin ortaya konulabilmesi için Türkiye’de eğitim alan tıp öğrencilerinin uzmanlık tercihini etkileyen faktörleri ortaya çıkarmayı amaçlayan çalışmaları derleyerek genel bir değerlendirmesini yapmak ve elde edilen sonuçlara ilişkin olarak kanıta dayalı bir politika önerisi geliştirmektir. Çalışmada sistematik derleme yöntemi kullanılmıştır. Amaca yönelik olarak ULAKBİM, Google Akademik, Science Direct veri tabanlarında “Tıpta Uzmanlık Sınavı”, “Öğrenci” ve “Türkiye” anahtar kelimeleri Türkçe ve İngilizce dilinde kullanılarak gerekli taramalar yapılmış ve belirlenen kriterlere uyumlu olan 9 adet çalışma derlemeye dâhil edilmiştir. Derlemede, tıp öğrencilerinin tercihlerini etkileyen faktörler araştırılmış ve birçok faktörün öğrencilerin uzmanlık tercihini etkilediği ortaya çıkmıştır. Ortaya çıkan faktörler, uzmanlık eğitimi öncesi ve uzmanlık eğitimi sonrası olarak kategorilendirilmiştir. Bu kategorilendirme hem sonuçları daha net görmeyi hem de çözüm önerileri oluşturma yolunda kolaylık sağlamıştır. Uzmanlık eğitimi öncesi süreçte tercihleri en fazla etkileyen faktörler olarak; uzmanlık dalına olan ilgi/yetenek, toplumun algısı/bakışı ve aile isteği/baskısı şeklinde ortaya çıkmıştır. Uzmanlık eğitimi sonrası süreçte ise tercihleri en çok etkileyen faktörler; maddi tatmin, çalışma koşulları (nöbet sayısı, çalışma saatleri, kolay olması) akademik kariyer fırsatı, mesleki tatmin, kişisel gelişim ve kariyer şansı ve malpraktis şeklinde ortaya çıkmıştır. Derlemede ele alınan çalışmaların birbirleriyle çeşitli yönlerden benzerlik gösterdiği ancak hem kapsam hem de içerik yönünden farklılaştığı görülmüştür.

Anahtar Kelimeler:

TUS, Tıpta Uzmanlık Eğitimi, Meslek Seçimi, Kariyer Planı, Sistematik Derleme

Systematic Review On Factors Affecting Medical Students Preferences In Medical Specialization

The aim of this study is to determine how medical students' preferences in specialty in medicine change over time. Studies involving this subject has been compiled about the medical students in Turkey, to determine what factors affecting preferences in speciality in medicine. Thus, an overall assessment will be made and an evidence-based policy proposal will be developed regarding the results obtained. Systematic review method was used in this study. For this purpose in Turkish and English languages, ULAKBIM, Google Scholar, Science Direct database in "Examination for specialty in medicine", "Student" and "Turkey" search using keywords have been made. Nine studies compatible with the determined criteria were included in the review. In this review, the factors affecting the preferences of medical students were investigated and it was found that many factors affected the preferences of the students. The result factors were categorized as "before specialty education in medicine" and "after specialty education in medicine". This categorization has made it easier to see the results more clearly and to propose solutions. Before specialty education in medicine process, as the most influential factors of the preferences of specialty, interest / talent in the field of specialization, perception / view of society and family desire / pressure has ben determined. After specialty education in medicine, as the most influential factors of preferences in specialty, financial satisfaction, working conditions (number of shift, working hours, ease of working), academic career opportunity, professional satisfaction, personal development, career chance and malpractice has ben determined. It was observed that the studies discussed in the review have similarities with each other in various aspects, but differed in terms of both scope and content..

Keywords:

TUS, Medical Specialty Education, Career Selection, Career Plan, Systematic Rewiev,

PDF

___

Açık, Y., Oğuzöncül, F., Polat, S. A., Güngör, Y. ve Güngör, L. (2002). Fırat Üniversitesi Tıp Fakültesi öğrencilerinin tıp eğitimi ve mezuniyet sonrası hakkındaki düşünceleri. Toplum ve Hekim, 17(3), 195-201.
Açıkgöz, B., Ekemen, A., Zorlu, I., Aslından Yüksel, N. ve Ayoğlu, F.N. (2019). Tıp öğrencilerinde uzmanlaşma eğilimi, uzmanlık alan seçimi ve etkileyen faktörler. Mersin Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi, 12(1), 113-125.
Brown, D. (2002). The role of work and cultural values in occupational choice, satisfaction, and success: A theoretical statement. Journal of Counselling and Development, 80, 48-56.
Chang, P. Y., Hung, C. Y., Wang, K. L., Huang, Y. H. ve Chang, K. J. (2006). Factors influencing medical students' choice of specialty. Journal of the Formosan Medical Association, 105(6), 489-496.
Çetin, M., Çimen, M. ve Türk, Y.Z. (2009). Postgraduate expectatıons of the graduates of a medical school in Turkey, Akademik Dizayn Dergisi, 3(3), 65-70.
Dikici, F. M., Yaris, F., Topsever, P., Muge Filiz, T., Serdar Gurel, F., Cubukcu, M., ve Gorpelioglu, S. (2008). Factors affecting choice of specialty among first-year medical students of four universities in different regions of Turkey. Croatian medical journal, 49(3), 415-420.
Dorsey, E.R., Jarjoura, D., Rutecki ve G.W. (2005). The influence of controllable lifestyle and sex on the specialty choices of graduating U.S. medical students: 1996–2003. Academic Medicine, 80(9), 791-796.
Ergin, A., Dikbaş, E., Bozkurt, A. İ., Atçeken, G., Gürbüz, H., Yılmaz, C., Çölbe, S.N., Taşcı, U., Güldamla, L. ve Demircan, H.İ. (2011). Tıp fakültesi öğrencilerin mezuniyet sonrası kariyer seçimi ve etkileyen faktörler, Tıp Eğitim Dünyası, 32, 8-17.
Koca, F.(2019). Bir doktor adayı arkadaşımızın 'Neden tıptan mezun olanlar hastaları daha az görecekleri bölümleri tercih ediyor?' sorusu üzerine TUS'taki tercih sıralamasını paylaştık. @drfahrettinkoca, [Twitter]. https://twitter.com/drfahrettinkoca/status/1098174234751393793 adresinden erişilmiştir.
Fleiss, J.L. (2003). Statistical methods for rates and proportions. (3. Ed), John Wiley & Sons Inc., New Jersey.
Dörtyol, B. G. (2017). Tip fakültesi son sinif öğrencilerinin mezuniyet sonrasi ile ilgili düşünceleri, kariyer seçimleri ve etkileyen faktörler. Tıp Eğitimi Dünyası, 16(50), 12-21.
Guraya, S. Y. ve Almaramhy, H. H. (2018). Mapping the factors that influence the career specialty preferences by the undergraduate medical students. Saudi journal of biological sciences, 25(6), 1096-1101.
Heckhausen, H. (1977). Achievement motivation and its constructs: A cognitive model. Motivation And Emotion, 1(4), 283-329.
Huda, N., ve Yousuf, S. (2006). Career preference of final year medical students of Ziauddin Medical University. Educ Health (Abingdon), 19(3), 345-53.
Kara, İ.H., Çelik, Z., Keyif, M.F., Demir, A. Baltacı, D. ve Mayda, A.S. (2014). Analysis of opinions regarding medical specialty selection examination and career choices of 5th and 6th grade medical students from Düzce University. Konuralp Tıp Dergisi, 6(2), 11-18.
Kasap, H., Akar, T., Demirel, B., Dursun, A.Z., Sarı, S., Özkök, A. ve Aydemir, Ö. (2015). Tıbbi uygulama hatası riski yüksek olan uzmanlık dallarının tıpta uzmanlık sınavında tercih edilme önceliklerinin yıllara göre değişimi. Adli Tıp Bülteni, 20(1), 34-37.
Kaya, A., Aktürk, Z., Çayır, Y. ve Taştan K. (2014). 2007-2013 arası tıpta uzmanlık sınavları: Bir trend analizi, Ankara Medical Journal, 14(2), 53-58.
Kılıç, S. (2015). Kappa Testi, Journal of Mood Disorders, 5(3), 142-144.
Köksal, S., Vehind, S., Tunçkale, A., Çerçen, A., Erginöz, E., Kaypmaz, A. ve Özbal, A. N. (1999). The anttitude of students of Cerrahpaşa School of Medicine on medicak education and postgraduated situation. Cerrahpaşa J Med, 30(4), 251-8.
Landis, J.R. ve Koch, G.G. (1977). The measurement of observer agreement for categorical data. Biometrics, 33(1), 159-174.
Newton, D. A., Grayson, M. S. ve Thompson, L. F. (2005). The variable influence of lifestyle and income on medical students’ career specialty choices: data from two US medical schools, 1998–2004. Academic Medicine, 80(9), 809-814.
ÖSYM, (2019), 2019 tıpta uzmanlık eğitimi giriş sınavı başvuru kılavuzu, ÖSYM Sınav Hizmetleri Daire Başkanlığı, Ankara.
Polit, D.F. ve Beck, C.T. (2009). Literature reviews: Finding and reviewing research evidence. Essentials of Nursing Research: Appraising Evidence for Nursing Practice içinde (s.196-193). 7.Edition, Lippincott Williams and Wilkins, Philadelphia.
Sağlık Bakanlığı Tıpta Uzmanlık Kurulu (2018). Eğitim süreleri hakkında karar. Karar Yürürlük Tarihi: 03.01.2018.
Sağlık Personelinin Tazminat ve Çalışma Esaslarına Dair Kanun, Devlet Memurları Kanunu ve Tababet ve Şuabatı San’atlarının Tarzı İcrasına Dair Kanun ile Sağlık Bakanlığının Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararnamede Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun. (2005). Kanun No:5371, Kabul tarihi: 21/06/2005.
Seetharaman N. ve Logaraj M. (2012). Why become a doctor? Exploring the career aspirations and apprehensions among interns in South India, National Journal Research Com. Medical, 1(4), 178-241.
Skatova, A. ve Ferguson, E. (2014). Why do different people choose different university degrees? Motivation and the choice of degree. Frontiers in Psychology. 5(1244), 1-15.
Tekin, Ç., Güneş, G. ve Türkol, E. (2013). İnönü Üniversitesi Tıp Fakültesi öğrencilerinin tıpta uzmanlık tercihleri ve etkileyen faktörler, İnönü Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi, 1, 5-10.
Yoney, H. ve Gogas-Yavuz, D. (2010). Tıpta uzmanlık seçimi, İstanbul:Marmara Üniversitesi Yayınları Yayın No: 778.