Soğuk Savaşın Simgesi Berlin Duvarı ve Sinemadaki Yansımaları

İkinci Dünya Savaşı'nın sona ermesinin ardından, dünya üzerinde ideolojik bir hakimiyet kurmayı hedefleyen iki süper güç olarak ortaya çıkan Amerika Birleşik Devletleri ve Sovyetler Birliği arasındaki Soğuk Savaşın en somut şekilde yaşandığı yer Almanya olmuştur. Berlin şehri, Doğu Almanya sınırları içerisinde kalmasına rağmen Batı bloğu ülkeleri ve Sovyetler arasında yapılan bir anlaşma gereği ikiye bölündü. Doğu Alman yönetimi, vatandaşlarının daha özgür ve refah bir yaşamın olduğu Batı Almanya’ya kaçışlarını önlemek amacıyla 13 Ağustos 1961'de Doğu Berlin’in etrafına Batı kısmına tüm geçişleri kapatan bir duvar örmeye başladı. 9 Kasım 1989' da yıkılana kadar, Berlin duvarını aşarak Batı Berlin’e kaçmaya çalışan yüzlerce insan yaşamını yitirmiştir. Toplumsal ve politik bir olgu olarak Berlin Duvarı ve bu duvarın temsil etmiş olduğu Almanya’nın bölünmüşlüğü, sinema anlatılarına da yansımıştır. Berlin Duvarı’nı öykülerinin merkezine alan çok sayıda sinema filmi çekilmiştir. Bu çalışmanın amacı, politik bir olgu olarak Berlin Duvarı'nın ve 1961 ve 1989 tarihleri arasındaki Soğuk Savaş döneminde Doğu ve Batı Berlin’de yaşanılanların bu filmlerde ne şekilde yansıtıldıklarını çerçeve çözümlemesi yöntemi kullanılarak ortaya koymaktır. Bu çalışma, 1961 ve 1989 yılları arasında Berlin Duvarı ve Almanya’nın bölünmüşlüğünü öykülerinin merkezine alan ve çekimleri Berlin’de gerçekleştirilmiş olan dört uzun metrajlı kurmaca sinema filmiyle sınırlandırılmıştır.

Anahtar Kelimeler:

Berlin Duvarı, Soğuk Savaş, Stasi, Doğu Almanya, Politik Film

Berlin Wall: The Symbol of the Cold War and Its Reflections in Cinema

After the end of the Second World War, Germany was the most concrete place in the cold war between the United States and the Soviet Union, which emerged as two superpowers aimed at establishing an ideological domination on the earth. Although the city of Berlin remained within the borders of East Germany, it was divided into two by an agreement between the Western bloc countries and the Soviets. On August 13, 1961, the East Berlin administration began building a wall around East Berlin that closed all the passages of the West section where its citizens had a more free and prosperous life on August 13, 1961. Until it was demolished on November 9, 1989, hundreds of people lost their lives trying to escape to the West Berlin by crossing the Berlin wall. The Berlin Wall as a social and political phenomenon and the division of Germany represented by this wall are also reflected in film narratives. A large number of motion pictures were made, which put the Berlin Wall at the center of their stories. The aim of this study is to reveal how the Berlin Wall as a political phenomenon and what happened in East and West Berlin during the cold war period between 1961 and 1989 were reflected in these films by using frame analysis method. This work is limited to four feature-length feature films that took the Berlin Wall and the division of Germany between 1961 and 1989 at the center of their stories and were shot in Berlin.

Keywords:

Berlin Wall, Cold War, Stasi, East Germany, Political Film,

PDF

___

Akmeşe, E. (2020). Ötekileştirmenin diyalektiği bağlamında bireyin varoluşsal bunalımı üzerine bir analiz: Çoğunluk 2010 Middle Black Sea Journal of Communication Studies , 5(1) , 57-64 .
Akmeşe, Z. (2020) Televizyon ana haber bültenlerinde çerçeveleme: Türk telekom reklam filmi örneği, Middle Black Sea Journal of Communication Studies, 5(1) 37-49.
Akmeşe, Z. ve Arda, Ö. (2020). Ken Loach sinemasında ‘Özgürlük Teması’ ve ‘Özgürlük Rüzgârı’ filminin çerçeveleme çözümlemesi. OPUS Uluslararası Toplum Araştırmaları Dergisi, 15 (23), 2108-2131 .
Berg, Q. (Yapımcı) ve Florian Henckel von Donnersmarck (Yönetmen). (2001). Das Leben der Anderen[Sinema Filmi].Almanya:Wiedemann & Berg Filmproduktion.
Bergan, R. (2007, Temmuz 28). Volksbühne Ulrich Mühe. The Guardian. 21 Mart 2020 tarihinde https://www.theguardian.com/news/2007/jul/28/guardianobituaries.obituaries/ adresinden erişildi.
Brockmann, S. (2010). A critical history of German film. New York: Camden House, 2010.
Cerrahoğlu, N. (2013, Ağustos 4). Sırdaş polis ve başkalarının hayatı. Cumhuriyet. 11 Kasım 2019 tarihinde http://www.cumhuriyet.com.tr/koseyazisi/437764/_Sirdas_Polis__ve_Baskalarinin_Hayati.html/ adresinden erişildi.
Construction of The Wall in Agust 1961. (t.y.). 4 Kasım 2019 tarihinde http://www.berliner-mauer-gedenkstaette.de/en/mauerbau-46.html/ adresinden erişildi.
Corliss, R. (2011, Ağustos 9). The Tunnel. Time. 17 Kasım 2019 tarihinde https://entertainment.time.com/2011/08/11/top-10-berlin-wall-movies/slide/the-tunnel2001/ adresinden erişildi.
Crowther, B. (1966, Aralık 23). Screen: 'Funeral in Berlin' Begins Run:Michael Caine Returns as Harry Palmer Soft-Sell Secret Agent Betrayed by Script. The New York Times. 17 Kasım 2019 tarihinde https://www.nytimes.com/1966/12/23/archives/screen-funeral-in-berlin-begins-runmichaelcaine-returns-as-harry.html/ adresinden erişildi.
Dauman, A. (Yapımcı) ve Wim Wenders (Yönetmen). (1987). Der Himmel über Berlin [Sinema Filmi], Batı Almanya-Fransa: Road Movies Filmproduktion.
Delacroix, H.M (2016). Willy Brandt: Life of a statesman .New York: I.B. Touris
Entman, R. M. (1991). Framing U.S. coverage of ınternational news: Contrasts in Narratives of the KAL and Iran Air ve Incidents. Journal of Communication 41, 6-27.
Fatalities at The Berlin Wall. (t.y.). 6 Kasım 2019 tarihinde http://www.berlinermauer-gedenkstaette.de/en/todesopfer-240.html/ adresinden erişildi.
Friedman, M.J (Der). (2009). The Berlin Wall- 20 Years Later. U.S Department of StateBureu of International Information Program. 4 Kasım 2019 tarihinde https://photos.state.gov/libraries/amgov/30145/publications-english/theberlin-wall.pdf/ adresinden erişildi.
Gearson, J. ve Schake, K. (Der). (2002). The Berlin Wall crisis: Perspectives on cold war alliances. New York: Palgrave Macmillan.
Harrison, H. (2011). The Berlin Wall after fifty years: Introduction. German Politics & Society, 29(2(99)), 1-7. 28 Nisan 2020 tarihinde http://www.jstor.org/stable/23744556 adresinden erişildi.
Hofmann, N. (Yapımcı) ve Roland Suso Richter (Yönetmen). (2001) Der Tunnel [ Sinema Filmi]. Almanya: Sat.1 teamWorx Television & Film.
Kasher, C. D. (Yapımcı) ve Guy Hamilton (Yönetmen). (1966). Funeral in Berlin [Sinema Filmi]. Birleşik Krallık: Jovera Pictures AG/SA.
Kern, L. (2005, Nisan 29). In a divided Berlin, Digging Underground For Freedom. The New York Times. 17 Kasım 2019 tarihinde http://www.nytimes.com/2005/04/29/movies/29tunn.html?_r=1&/ adresinden erişildi.
Major, P. (2010). Behind the Berlin Wall: East Germany and the frontiers of power. Oxford: Oxford University Press.
Memorial For Peter Fechter. (t.y.). 7 Kasım 2019 tarihinde https://www.berlin.de/mauer/en/sites/memorials/memorial-for-peter-fechter479163.en.php/ adresinden erişildi.
Mering, S. ve Wyman T. (2013). Introduction. S.Mering ve T. Wyman (Der.), Rightwing radicalism today: perspectives from Europe and the US içinde (s. 1-7). New York, NY: Routledge.
Öztürk, M. (2008). Sinematografik kentler: Mekanlar, hatıralar, arzular. Agora Kitaplığı: İstanbul.
Ramos, S. (2007, Temmuz 23) Why dictaors fears artists. 11 Kasım 2019 tarihinde http://www.firstthings.com/onthesquare/2007/07/why-dictators-fear-artists/ adresinden erişildi.
Roberts, J. M. (2003). Yirminci Yüzyıl tarihi. (S. Gül, Çev.). Ankara: Dost Kitabevi Yayınları.
Rottman, G. L. (2008) The Berlin Wall and The Intra-German border 1961- 89. Oxford: Osprey Publishing.
Smith, D.G (2007, Şubat 2). Cinephile paradise: Filmlovers flock to Berlin film festival. Der Spiegel. 15 Kasım 2019 tarihinde http://www.spiegel.de/international/cinephile-paradise-filmlovers-flock-to-berlin-film-festival-a-464651.html/ adresinden erişildi.
Taylor, F. (2006) The Berlin Wall- A World divided. New York: Harper Collins Publishers Inc.
The Fall of The Berlin Wall. (t.y.). 7 Kasım 2019 tarihinde http://www.berliner-mauergedenkstaette.de/en/fall-of-the-berlin-wall-291.html/ adresinden erişildi.
The Life of Others-Director's Statament. (t.y.). 12 Kasım 2019 tarihinde https://www.sonyclassics.com/thelivesofothers/externalLoads/TheLivesofOthers.pdf/ adresinden erişildi.
Wenders, W. ve Hofmann, M. (1991)