Dijital Çağda Türkiye’de Gazete Arşivleri

Bu çalışmada genel olarak demokratik bir kamusal alan açısından arşivcilik ve gazetecilik mesleklerinin taşıdığı önemi ve rolü ele alınmakta ve birbiriyle ilişkili bir biçimde tartışılmaktır. Araştırma ile Türkiye’de gazete arşivciliğindeki genel durumu tespit etmek ve bu alanda dijitalleşme ile ortaya çıkan dönüşümlerin demokratik bir kamusal alanın inşasına etkilerini görünür kılmak amaçlanmaktadır. Bu nedenle çalışmada öncelikle hem gazetecilik hem de arşivcilik ile ilgili literatür birbiriyle ilişkili ve demokrasi açısından önemi çerçevesinde tartışılmıştır. Daha sonra çalışmanın amacı doğrultusunda Hürriyet, Milliyet gazetelerinden gazeteci ve arşivcilerinden ve Milli Kütüphane’nin arşivci ve kütüphanecilerinden oluşan toplam yedi kişi ile derinlemesine görüşme tekniği ile yapılan görüşmeler sonucunda elde edilen bulgular analiz edilecektir. Görüşmelerde Türkiye’deki gazete arşivciliğinin genel durumu, manuel arşivcilik ve dijitalleşme ile birlikte gazete arşivciliğinde ortaya çıkan dönüşümler tespit edilmeye çalışılmıştır. Bulgular demokratik bir kamusal alanın inşasında dijital arşivciliğin getirdiği yenilikler, olanakları ve kısıtlılıklar bağlamında yorumlanmıştır. Araştırma sonucunda dijitalleşmenin arşivcilik alanına, özellikle depolama, koruma, erişim gibi açılardan önemli kolaylıklar getirdiği tespit edilmiştir. Bununla birlikte erişim konusunda uygulamadaki bazı kısıtlılıklar demokratik bir toplumda kamuoyunun bilgiye engelsiz ve eşit bir şekilde ulaşabilmesi açısından çeşitli sorunlara yol açmaktadır.

Anahtar Kelimeler:

Arşivcilik, Gazetecilik, Dijitalleşme, Gazete Arşivleri, Türkiye

Newspaper Archives in the Digital Age in Turkey

This study generally focuses on newspaper archives in relation with the democratic system in which they developed and also their importance in the formation of democratic public sphere. We mainly try to analyze and understand with this study the general situation of newspaper archives and how the digitization of archives affects and the functions in construction of the democratic public sphere in Republic of Turkey. Together with the digitalization process, which possibilities have emerged in terms of transparency and accessibility therefore in terms of freedom of communication on public’s reach to newspaper archives is the main question asked in this paper. Within the scope of this study, literature review was conducted to discuss the relationship between democracy and public space and newspaper archives and to collect data on both manual and digital newspaper archives in Turkey in-depth interview technique has been chosen as research method. Within the scope of this study, literature review was conducted to discuss the relationship between democracy and public space and newspaper archives and to collect data on both manual and digital newspaper archives in Turkey in-depth interview technique has been chosen as research method. With two of Turkey's largest national newspaper and a total of 7 people from the national library of interviews were conducted in Ankara and Istanbul. The findings will be interpreted in the context of innovations, possibilities and constraints of digital archiving in the construction of a democratic public sphere.

Keywords:

Archivist, Journalism, Newspaper Archives, Digitalization, Turkey,

PDF

___

Ahıska, M. (2006). Occidentalism and registers of truth: The politics of archives in Turkey. New Perspectives on Turkey, 34, 9-29.
Arıl, G. (2001). Türkiye basınında bilgi erişimi sorunları (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Hacettepe Üniversitesi http://www.bby.ha-cettepe.edu.tr/ adresinden erişilmiştir.
Arlitsch, K. ve Herbert, J. (2004) Microfilm paper, and OCR: Issues in newspaper digitization. Microform & Imaging Review, 33, 59-67.
Benedict, K. (1985). Archival Ethics. J. G. Bradsher (Ed.), Managing archives and archival institutions içinde (ss. 174-184). London: The University of Chicago Press.
Binark, İ. (1980). Arşiv ve arşivcilik bilgileri. Ankara:Başbakanlık Cumhuriyet Arşivi Dairesi.
Bingham, A. (2010). The digitization of newspaper archives: Opportunities and challenges for historians. Twentieth Century British History Journal, 21, 225–231.
Blais, G. (1995). Access to archival records: A review of current issues: A ramp study. Paris: UNESCO.
Breslawski, R. (2005). Microfilm media and technology in a digital world. 34, 175-178 Caddel, P. (1995). Arşivciliğin felsefi boyutları. Arşivcilik Konferansı-I Bildiri Kitabı içinde (s.37-49) İstanbul: Librairie de-Pera.
Castells, P. Perdrix, F. Pulido, E. Rico, M. Benjamins, R. Contrera, ve J. Lorés, J. (2004). Neptuno: Semantic web technologies for a digital newspaper archive. Article Lecture Notes in Computer Science. Çevirimiçi ön yayın. Doi: 10.1007/978-3-540-25956-5_31
Deacon, D. (2007). Yesterday’s papers and today’s technology: Digital newspaper archives and ‘Push Button’ content analysis. European Journal of Communication, 22, 5–25.
Evans, B. F. (1984). Archivists and records manegers: Variations on a theme. M. F. Daniels and T. Walch(Ed.), A modern archives reader : Basic readings on archival theory and practice içinde (ss. 25-38). Washington: National Archives and Records Service.
Habermas, J. (2003). Kamusallığın yapısal dönüşümü. (T. Bora ve M. Sancar, Çev.). İstanbul: İletişim Yayınları. (Orjinal çalışmanın basım tarihi 1962 )
Hackett, R. A. (1998). Bir Paradigmanın önemini yitirişi: Haber medyası çalışanlarında yanlılık ve nesnellik. (A. inal, Çev.). A.Ü. İletişim Fakültesi Yıllık, 31-37.
İnal, A. (1996). Haberi okumak. İstanbul: Temuçin Yayınları İrvan, S. (1995). Demokratik sistemlerde medyanın rolü. Birikim, 68-69, 76-83.
Jantz, R. ve Giarlo, M. (2008). Digital Archiving and Preservation: Technologies and processes for a trusted repository. Journal of Archival Organization, 4, 193-213.
Jenkinson, H. (1984). Reflections of an archivist. M. F. Daniels and T. Walch(Ed.), A modern archives reader : Basic readings on archival theory and practice içindev (s. 15-23). Washington: National Archives and Records Service.
Keane, J. (1992). Medya ve demokrasi. (H. Şahin, Çev.). İstanbul: Ayrıntı Yayınları:
Lyons, M. (2002). K-12 Instruction and digital access to archival materials. Journal of Archival Organization, 1 (1), 19-34.
Miller, F. , Feith, J.A. ve Fruin, R. (1968). Manual for the arrangment and description of archives. New York:The H.W. Wilson Company.
Nicholson, B. (2013). The Digital Turn. Media History. 19, 59-73.
Özdemirci, F.(1999). Teknolojik gelişmelerin belge yönetimine etkisi ve arşivler. Türk Kütüphaneciliği, 13, 50-57.
Posner, E. (1984). Some aspect of arhcival development since French Revolution. M. F. Daniels and T. Walch (Ed.), A modern archives reader: Basic readings on archival theory and practice içinde (ss. 3-15). Washington: National Archives and Records Service.
Rhoads, J. B. (1991). Milli enformasyon sisteminde arşiv ve belge yönetiminin rolü. (G. Atay, Çev.). Ankara: Başbakanlık Devlet Arşivleri Genel Müdürlüğü Cumhuriyet Arşivi Daire Başkanlığı
Ronald, J. ve Giarlo, M. (2007). Digital archiving and preservation: Technologies and processes for a trusted repository. Journal of Archival Organization, 4, 193-213.
Smith, L .(1993). Access to full text in microfilm vs optical disc: A newspaper closely examined. Microform Review, 22, 31-36.
Şentürk, B. (2014). Online access in archives as a challenge for archives, archivists and archival material: An evaluation of viewpoint a group of archivist. Türk Kütüphaneciliği 28, 496-509.
Tuchman, G. (1978). Making news: A study in the constructions of reality. New York: The Free Press.
Yalçınkaya, Y. (2016). Dijital kültür ve dijital kütüphane. Türk Kütüphaneciliği 30, 595-618.
Yıldız, A.N. (görüşen) ve Uysal, M. (görüşülen). (2017) Milliyet Gazetesi Arşiv Sorumlusu, 09.06.2017, İstanbul
Yıldız, A.N. (görüşen) ve Çevikcan, S. (görüşülen) (2017) Milliyet Gazetesi Ankara Temsilcisi, Gazeteci Yazar 08.06.2017, Ankara
Dinçer, Ö. ve Tahincioğlu, G. (görüşülen) (2017) Milliyet Gazetesi Haber Müdürü 08.06.2017 Ankara
Yildiz, A.N. (görüşen) ve GI (görüşülen) (2017) Milli Kütüphane Yetkilisi, 13.08.2017, Ankara
Yildiz, A.N. (görüşen) ve GII (görüşülen) (2017) Milli Kütüphane Yetkilisi, 14.08.2017, Ankara
Yildiz, A.N. (görüşen) ve Kalkan, M. (görüşülen) (2017) Hürriyet Gazetesi Dokümantasyon Merkezi Şefi 07.08.2017(telefon görüşmesi) ve 13. 11,2017, İstanbul
Yildiz, A.N. (görüşen) ve GIII (görüşülen) (2017) Hürriyet Gazetesi Muhabiri, 07.08.2017 (telefon görüşmesi) ve 15.11.2017, İstanbul.