Bir Kuşak Bir Yol Projesinin Azerbaycan, Kazakistan ve Türkiye’ye Etkisi

Asya kıtasını en önemli aktörlerden biri olan Çin Halk Cumhuriyeti’nin, sahip olduğu jeostratejik ve jeoekonomik avantajları ile 21 yüzyılın küresel hegemonu olmak için sürdürülebilir adımlar attığı görülmektedir. Bu adımlardan en önemlisi ise İpek Yolu olarak bilinen ve çok uzun bir süre ticaretin kalbi olan güzergâhları modern anlamda şekillendiren ve yeni bir düzen inşasının ilk adımı olan BİR KUŞAK BİR YOL (OBOR) projesidir. OBOR projesi ile bölgesel bütünleşmelerin teşvik edilmesi, Çin ve projeye ortak olan diğer ülkeler arasındaki ekonomik, kültürel ve sosyal bağların güçlenmesi, yeni işbirliği platformlarının oluşturulması, Çin için gerekli olan enerji arz güvenliğinin tesis edilmesi hedeflenmektedir. Asya, Avrupa ve Afrika kıtalarını deniz ve kara yoluyla birbirine bağlamak isteyen Çin, birçok ulusal ve uluslararası kurumları kullanarak büyük miktarlarda hibe ve kredi vermektedir. Üç ülkeyi kapsayan ve vaka incelemesine dayanan bu çalışma önemli bir iddia ortaya atmıştır. OBOR projesi ile çalışmada yer verilen Azerbeycan, Kazakistan ve Türkiye için fırsatlar ve avantajlar oluşabileceği gibi Çin’e her geçen gün artan finansman bağımlılığı da yaşanacaktır. Bu iddianın doğrulanması için hem üç ülke ile Çin arasındaki ticaret hacmine hem de üç ülkenin OBOR projesi vesilesiyle Çin devletine olan borcuna bakılmıştır. Çin devleti, OBOR projesini geliştirmek ve daha genişletmek için Türk devletleri üzerinde hangi stratejileri kullandığı sorusuna cevap aranmıştır.

Anahtar Kelimeler:

OBOR, Çin, Azerbaycan, Kazakistan, Türkiye

The Effect of One Belt One Road Project on Azerbaijan, Kazakhstan and Turkey

It is seen that the People's Republic of China, one of the most important actors in the Asian continent, has taken sustainable steps to become the global hegemony of the 21st century with its geostrategic and geoeconomic advantages. The most substantial of these steps is the One Belt One Road (OBOR) project, known as the Silk Road, which has shaped trade routes in a modern sense for a long time. The OBOR project aims to promote regional integration, strengthen economic, cultural and social ties between China and other partner countries, base new platforms of cooperation, and establish energy supply security for China. China desires to connect Asia, Europe and Africa continents by sea and land, thus provides large amounts of grants and loans by cooperating with many national and international institutions. This study, which covers three countries, is based on case studies research method and makes an important claim. OBOR project will both provide opportunities and advantages for Azerbaijan, Kazakhstan and Turkey and it may create financial dependency of the three countries on China. In order to verify this claim, both the trade volume between the three countries and China and the debt of these countries to China through the OBOR project were examined. The study tried to seek an answer the question of what strategies China has used on the Turkish states in order to develop and expand the OBOR project in the current period.

Keywords:

OBOR China, , Azerbaijan, Kazakhstan, Turkey,

PDF

___

Abazov, R. (2017). One belt one road strategy: The views from Kazakhstan. Caucasus International, 4(2),
Akçay, N. (2017). Turkey-China Relatıons within the concept of the new silk road project. Bölgesel Araştırma Dergisi-ANKASAM, 1(3).
Avrasya Tüneli, dünyada deniz altından geçen ilk iki katlı karayolu tünelidir, Avrasya Tüneli, 10.12.2020, (11.12.2020) tarihinde https://www.avrasyatuneli.com/kurumsal/nasil/finansman adresinden erişilmiştir.
Aybar, S. (2017). Tek kuşak tek yol insiyatifi bağlamında Türkiye - Çin ilişkileri, TASAM. 20.06.2020 tarihinde https://tasam.org/tr-TR/Icerik/45102/tek_kusak_tek_yol_insiyatifi_baglaminda_turkiye_-_cin_iliskileri adresinden erişilmiştir.
Aydın, F. (2018). Kuşak ve yol projesinin ekonomi politiği ve Türkistan.Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara.
Baghirov, O. (2019). Azerbaijan and China Sign $800 million economic package: The geo-economic ımplications. Eurasia Daily Monitor 16(78).
Balcı, Z. (2018). Çin’in “İpek Yolu” projesi.İNSAMER, 27.06.2020 tarihinde https://insamer.com/tr/cinin-yeni-ipek-yolu-projesi_1111.html adresinden erişilmiştir.
Belkaya, H., Özmen, H. İ. ve Karamut, İ. (2008). The Marmaray Project: Managing a large scale project with various stake holders, Proceedings of the World Congress on Engineering. (28.07.2020) tarihinde http://www.ancientportsantiques.com/wp-content/uploads/Documents/ETUDESarchivees/BlackSeaInfill/Marmaray-Belkaya2008.pdf adresinden erişilmiştir.
Cooley, A. (2016). The emerging political economy of Obor. Center For Strategic &International Studies, Washington, USA.
Çində ilk dəfəAzərbaycan Araşdırmalar Mərkəzi yaradılacaq. (25.05.2018). Real Press. 12.06.2020 tarihinde http://realpres s.az/?smode=content&item=Cinde_ilk_defe_Azerbaycan_Arashdirmalar_Merkezi_yaradilacaq-2018-09-25+11%3A49%3A50 adresinden erişilmiştir.
Çinli bin şirketin yolu Türkiye’ye düştü. (Haziran 29, 2018). Dünya Gazetesi, 21.07.2020 tarihinde https://www.dunya.com/ekonomi/cinli-bin-sirketin-yolu-turkiyeye-dustu-haberi-420779 adresinden erişilmiştir.
Day.AZ. (2016). Çin yeni strategiya izində - 'Bir Qurşaq, Bir Yol, 02.07.2020 tarihinde https://news.day.az/pgbrands/755182.html adresinden erişilmiştir.
Modern İpek Yolu projesi: Beklentiler ve kuşkular. (2017). Deutsche Welle Türkçe, (25.06.2020) tarihinde https://p.dw.com/p/2cwE7 adresinden erişilmiştir.
Dilek, Ş. (2017). Demirden İpek Yolu: Bakü-Tiflis-Kars demiryolu hattı. Setav, (14.05.2020) tarihinde https://www.setav.org/demirden-ipek-yolu-baku-tifliskars-demiryolu-hatti/ adresinden erişilmiştir.
Dilek, Ş., Özdemir, Z. B. ve İstikbal, D. (2019). Asya yüzyılında Türkiye – Çin ekonomik ilişkileri. SETA: Ankara.
Erdoğan: Modern İpek Yolu vatandaşlarımızın hayat standardını artıracak. (14 Mayıs 2017). BBC News Türkçe, (28.07.2020) tarihinde https://www.bbc.com/turkce/haberler-dunya-39913491 adresinden erişilmiştir.
Erdoğan: Yeni bir dünya sisteminin kurulmasında Türkiye ve Çin’e büyük görevler düşüyor. (Temmuz 1, 2019). Bloomberg HT, (02.07.2020) tarihinde https://www.bloomberght.com/erdogan-yeni-bir-dunya-sisteminin-kurulmasinda-turkiye-ve-cine-buyuk-gorevler-dusuyor-2227599 adresinden erişilmiştir.
Features of the 3rd İstanbul Airport. (2018) Bianetorg, 01.07.2020 tarihinde https://bianet.org/english/other/202130-impressum-of-the-3rd-istanbul-airport adresinden erişilmiştir.
Furukawa, E. (2018). Belt and road debt trap spreads to Central Asia. Nikkei Asian Review, 14.06.2020 tarihinde https://asia.nikkei.com/Spotlight/Belt-andRoad/Belt-and-Road-debt-trap-spreads-to-Central-Asia adresinden erişilmiştir.
Hajizadeh, M. E. (2015). Great silk road and the “Baku-Tbilisi-Kars” project.Reseachgate, (25.06.2020) tarihinde https://www.researchgate.net/publication/318589145_BAKU-TBILISI-KARS_PROJECTadresinden erişilmiştir.
Hongbo, L. (2019). Çin, Kazakistan için rüzgâr enerjisi santrali inşa ediyor, 17.07.2020 tarihinde http://turkish.cri.cn/1781/2019/07/16/1s199013.htm adresinden erişilmiştir.
Idan, A. (2018). China's belt and road ınitiative: Relieving landlocked Central Asia. Analytical Articles, (12.07.2020) tarihinde adresinden erişilmiştir. https://www.cacianalyst.org/publications/analytical-articles/item/13510-chinas-belt-and-road-initiative-relieving-landlocked-central-asia.html adresinden erişilmiştir.
Imomnazar, I. (2018). Impact of «one belt, one road» initiatives to the economy of Central Asian countries. International Journal of Business and Economic Development, 6(2). 29-36.
Inan, F. ve Yayloyan, D. (2019). New economic corridors in the South Caucasus and the Chinese one belt one road.Ankara:TEPAV,
Karagöl, T. E. (2016). İpek Yolu’nun bağlantısı: 3. Köprü. SETA, (01.07.2020) tarihinde https://www.setav.org/ipek-yolunun-baglantisi-3-kopru/ adresinden erişilmiştir.
Kısayoldan Kazandık. (24.03.2019), Milliyet (14.06.2020) tarihinde http://www.milliyet.com.tr/kisayoldan-kazandik--ekonomi-2847353/ adresinden erişilmiştir.
Kumport Limanına 100 milyon yatırılacak. (Ekim 18, 2017). Ekonomist.(09.07.2020) tarihinde https://www.ekonomist.com.tr/haberler/kumport-limanina-100-milyon-yatiracak.html adresinden erişilmiştir.
Malaysia in the BRI again, One Belt One Road Europe, OBOReurope, 20/04/2019, (27.06.2020) tarihinde https://www.oboreurope.com/en/malaysia-bri-again/ adresinden erişilmiştir.
Modern İpek Yolu nereye çıkar?, (Ekim 18, 2017). Bloomberg HT, (21.06.2020) tarihinde https://businessht.bloomberght.com/piyasalar/haber/1495794-modern-ipekyolu-nereye-cikar adresinden erişilmiştir.
Modern İpek Yolu projesi: Beklentiler ve kuşkular, (14.05.2017). Deutsche Welle, (12.07.2020) tarihine https://www.dw.com/tr/modern-ipek-yolu-projesi-beklentiler-ve-ku%C5%9Fkular/a-38832963 adresinden erişilmiştir.
Mundy, S. ve Hille, K. (2019). The Maldives counts the cost of its debts to China. Fınancıal Tımes, (27.07.2020) tarihinde https://www.ft.com/content/c8da1c8a-2a19- 11e9-88a4-c32129756dd8 adresinden erişilmiştir.
Najibullah, F. (September 10, 2019). Anti-Chinese protests don't deter Kazakh President from visiting Beijing. RFERL. (01.07.2020) tarihinde https://www.rferl.org/a/anti-chinese-protests-don-t-deter-kazakh-presidentfrom-visiting-beijing/30157466.html#:~:text=According%20to%20official%20statistics%2C%20Kazakhstan's,2018%20was%20about%20%2412.3%20billion adresinden erişilmiştir.
Önem, A. E. (2018). Yeni İpek Yolu yeni gelecek. (07.07.2020) tarihinde http://eminonen.com/2018/08/10/turkiyeye-yatirim-sadece-turkiyeye-degil-ortadogu-avrasya-ve-kusak-ve-yol-projesi-ile-ortak-gelecegimize-yatirimdir/ adresinden erişilmiştir.
Peery, B. (2018). China vs. U.S.: A political analysis of U.S.-China competition, a police state vs. a Democracy.Archway, USA.
Pire Limanı Satıldı, (08.04.2016). Deutsche Welle, (30.06.2020) tarihinde https://www.dw.com/tr/pire-liman%C4%B1-%C3%A7inlileresat%C4%B1ld%C4%B1/a-19173959 adresinden erişilmiştir.
Poghosyan, B. (2018). China’s OBOR initiative: Opportunities for the South Caucasus. Emerging Europe, (30.05.2020) tarihinde https://emerging-europe.com/voices/chinas-obor-initiative-opportunities-for-the-south-caucasus/ adresinden erişilmiştir.
Prezidentin Davosda keçirilən Dünya İqtisadi Forumunda görüşləri xüsusi əhəmiyyət kəsb edir, (25.01.2019). BİZİMYOL, (24.07.2020) tarihinde https://www.bizimyol.info/az/news/137848.html adresinden erişilmiştir.
Reynolds, S. (2018). Central Asia Sees opportunities in Us-China trade war. eurasia.net, (17.07.2020) tarihinde https://eurasianet.org/central-asia-sees-opportunity-inus-china-trade-war adresinden erişilmiştir.
Scissors, D. (2020). China’s Global İnvestment in 2019: Going Out Goes Small, 22.12.2020 tarihinde https://www.aei.org/wp-content/uploads/2020/01/Chinas-global-investment-in-2019-1.pdf adresinden erişilmiştir.
Tuz Gölü Doğalgaz Depolama Projesi Finansman İmza Töreni. (t.y). T.C. Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı, (29.06.2020) tarihinde https://www.enerji.gov.tr/tr-TR/Bakanlik-Haberleri/Tuz-Golu-Dogalgaz-Depolama-Projesi-Finansman-ImzaToreni adresinden erişilmiştir.
THE ASTANA TIMES. (2019). Kazakhstan can become one of global leaders in investment attractiveness, 10.07.2020 tarihinde https://astanatimes.com/2019/07/kazakhstan-can-become-one-of-global-leaders-in-investment-attractiveness/ adresinden erişilmiştir.
Türkiye Cumhuriyeti Dışişleri Bakanlığı. (t.y). Temel dış politika konuları.(14.07.2020) tarihinde http://www.mfa.gov.tr/turkiye_nin-cok-tarafli-ulastirma-politikasi.tr.mfa adresinden erişilmiştir.
Türkiye hızlı tren ağlarıyla donatılıyor. (2018). Akşam, (25.06.2020) tarihinde https://www.aksam.com.tr/guncel/turkiye-hizli-tren-aglariyla-donatiliyor/haber-777002 adresinden erişilmiştir.
Türkiye’ye Doğrudan Çin Yatırımları İvme Kazandı. (2018). Bloomber HT. (15.07.2020) tarihinde https://businessht.bloomberght.com/piyasalar/haber/1870596-turkiye-ye-dogrudan-cin-yatirimlari-ivme-kazandi adresinden erişilmiştir.
UTİKAD. (2012). Bir bakışta: Bakü-Tiflis-Kars demiryolu projesi. (28.07.2020) tarihinde https://www.utikad.org.tr/Detay/Sektor-Haberleri/10325/bir-bakista:-bakutiflis-kars-demiryolu-projesi adresinden erişilmiştir.
Üzümcü, A.,veAkdeniz, S. (2014). Yeni İpek Yolu: TRACECA ve Bakü-Tiflis-Kars Demiryolu projesi. Avrasya Etüdleri, 45(1). 11-39.
Vakulchuk, R. ve Overland, I. (2019). China's Belt and road ınitiative through the lens of Central Asia. (Der. In Fanny M. Cheung- Ying-yi Hong), Regional Connection Under The Belt andRoad Initiative, Routledge: London.
Valiyev, A. (2015). Can Azerbaijan revive the silk road?, PONARS Eurasia Policy Memo 382, (21.07.2020) tarihinde https://www.ponarseurasia.org/sites/default/files/policy-memos-pdf/Pepm382_Valiyev_Aug2015.pdf adresinden erişilmiştir.
Xınhua, Turkey expects China's investment in high speed railway Project. (2014). Shanigai Daily, (17.07.2020) tarihinde https://archive.shine.cn/article/article_xinhua.aspx?id=210280 adresinden erişilmiştir.
Yan, D. (2017). China’s Strategy in the Caucasus, 21.12..2020 tarihinde https://kafkassam.com/chinas-strategy-in-the-caucasus.html adresinden erişilmiştir.
Yılmaz, S. (2019). Bir kuşak bir yol projesi: Kavramlar, aktörler, uygulamalar. Ankara:Astana Yayınları.