A-B Kişilik Tiplerinin Presenteizme Etkisi: Havacılık Sektöründe Bir Araştırma

Bu araştırmada; havacılık sektörü çalışanlarının kişilik tiplerinin presenteizmle ilişkisi incelenmiştir. Araştırma Sabiha Gökçen ve Cengiz Topel Havaalanında faaliyetini sürdüren iki özel havayolu şirketinde yürütülmüştür. Ana kütle 270 kişiden oluşmaktadır. Araştırmaya 178 çalışan katılmıştır. Araştırmada; nicel yöntem benimsenerek anket metodu ile veri toplanmıştır. Bu çalışmada A-B kişilik tipi için Bortner derecelendirme ölçeğinin kısa formu ve Standford presenteeism ölçeği kullanılmıştır. Çalışanlara ait cinsiyet, gelir, medeni durum, eğitim durumu, yaş ve pozisyon gibi demografik bilgilerde anket formunda yer almıştır. A-B tipi kişilik ölçeğinin güvenirliği 0,756; presenteizm ölçeğinin güvenirliği 0,758 olarak bulunmuştur. Araştırma verileri SPSS 21 programı ile analiz edilmiştir. Kullanılan anlamlılık değeri 0,05’ tir. Veriler normal dağılım sergilemektedir. Normal dağılan verilere kolerasyon analizi, t-testi, tek yönlü varyans analizi yapılmıştır. Her iki ölçeğin standard sapma ve ortalama değerleri gösterilmiştir. Cinsiyet, medeni durum, yaş, gelir, eğitim durumu ile presenteizm arasında bir ilişki bulunamamıştır. Pozisyonun, presenteizm davranışında farklılık yarattığı tespit edilmiştir. A-B tipi kişiliğin presenteizm davranışında farklılık yaratmadığı bulunmuştur.

Anahtar Kelimeler:

A-B tipi kişilik tipi, Presenteizm, Havacılık Sektörü

Effect of A-B Personality Types on Presenteeism: A Research in Aviation Industry

In this study, the relationship between personality types and presenteeism of aviation workers was analyzed. The research was carried out at two private airlines operating at Sabiha Gökçen and Cengiz Topel Airport. The universe consists of 270 people. In the study participated 178 employees. In the study; the quantitative method was adopted and the data were collected with the survey method. In this study, the short form of the Bortner rating scale for A-B personality type and the Standford presenteeism scale were used. Demographic information such as gender, income, marital status, educational status, age and position of the employees were included in the questionnaire form. The reliability of A-B personality type scale was found to be 0.756; The reliability of the presenteeism scale was found to be 0,758. Research data were analyzed with SPSS 21 program. The significance value used was 0.05. The data was pointed normal distribution. The normal distribution data were analyzed by analysis, t-test and one-way anova analysis. Standard deviation and mean values of both scales were pointed. There was no relationship between gender, marital status, age, income, education status with presenteeism. The position has been found to make a difference in the behavior of presenteeism. It was found that A-B personality type didn’t make any difference in presenteeism behavior.

Keywords:

Type A-B personality type, Presenteeism, Aviation Sector,

PDF

___

Akdoğan, A, Harmancı, Y. K. ve Bayram A. ( 2018). Algılanan örgüt-sel adalet ve işte var olamama (presenteeism) ilişkisinde stresin aracı rolü. MANAS Journal of Social Studies, 7(2), 197-211
Avcı, U. ve Kaya U. (2010). Yıldırma (mobbing) ve kişilik ilişkisi: Hizmet sektörü çalışanları üzerinde bir araştırma. Afyon Kocatepe Üniversitesi İİBF Dergisi, 12(2), 51-79.
Batıgün, A. D. ve Şahin N. H. (2006). İş stresi ve sağlık psikolojisi araştırmaları için iki ölçek: A-tipi kişilik ve iş doyumu. Türk Psikiyatri Dergisi, 17(1), 32-45.
Baysal, İ. A. (2012). Presenteeism (işte varolmama sorunu) ile örgütsel bağlılık arasındaki ilişki: Adnan Menderes Üniversitesi akademik personeli üzerinde bir uygulama. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Adnan Menderes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Aydın.
Baysal, İ., Baysal, G., Aksu, G. ve Aksu, N. (2014). Presenteeism (işte varolmama sorunu) ile örgütsel bağlılık arasındaki ilişki: Adnan Menderes Üniversitesi akademik personeli üzerinde bir uygulama. Electronic Journal of Vocational Colleges, Ağustos 2014 BÜROKON Özel Sayısı,134-152.
Bergström G., Bodin L., Hagberg J., Lindh T., Aronsson G. ve Jo-sephson M. (2009). Does sickness presenteeism have an impact on future general health?. Int Arch Occup Environment Health, 82, 1179-1190.
Çiftci, Ö. D., Meriç, E. ve Meriç, A. (2018). Presenteeism (işte var olamama) ve örgütsel özdeşleşme arasındaki ilişkinin incelenmesi. Sosyal Bilimler Dergisi, 5(24), 303-320.
Dalkılıç, E. ve Harmancı-Seren, A. K. (2018). İşte var olamama: Nedenleri ve sonuçları. Journal of Health and Nursing Management, 5(2), 123-131.
Demirgil, Z. ve Mücevher, H. (2017). Meslek yüksekokullarında presenteeism: idari ve akademik personel üzerine karşılaştırmalı bir analiz. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 9(21) (Özel Sayı), 237-253.
Durna, U., (2004). Stres, A ve B tipi kişilik yapısı ve bunlar arasındaki ilişki üzerine bir araştırma. Yönetim ve Ekonomi, 11(1), 191-206.
Durna, U. (2005). A tipi ve B tipi kişilik yapıları ve bu kişilik yapılarını etkileyen faktörlerle ilgili bir araştırma. Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 19(1), 275-290.
Fretwell, C. E., Lewis, C. ve Hannay, M. (2013). Myers-briggs type indicator, a/b personality types, and locus of control: where do they intersect? American Journal of Management, 13(3), 57-66.
Gervais, R. L. (2012). Presenteeism: an overview. https://oshwiki.eu/wiki/-Presenteeism:_An_overview, (01.09.2018).
Güçlü, N. (2001). Stres yönetimi. G.Ü. Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 21(1), 91-109.
Güdü Demirbulat, Ö. ve Bozok, D. (2015). Presenteeism (işte varolamama) ile yaşam doyumu, fiziksel ve ruhsal iyilik halinin etkileşimine yönelik seyahat acentası işgörenleri üzerinde bir araştırma. KMÜ Sosyal ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi 16(27), 7-13.
James, K. E. ve Sidin, J. P. (2017). Revisit the effect of type a and b personality, and its effect on job-related stress in the organization. Proceedings of International Conference on Economics, 334-344, (ICE 2017).
Kendir, H., Arslan, E. ve Özçelik-Bozkurt, H. (2018). Devam bağlılığı, presenteeism ve işten ayrılma niyeti arasındaki ilişki: beş yıl-dızlı otel işletmelerinde bir araştırma. İşletme Araştırmaları Dergisi, 10(4), 1029-1046.
Koopman C., Pelletier K.R, Murray J.F, Sharda C.E, Berger ML, Turpin R.S, Hackleman P, Gibson P, Holmes D.M ve Bendel T. (2002). Stanford presenteeism scale: health status and employee productivity. J Occup Environ Med., 44(1), 14-20.
Lohausa, D. ve Habermann, W. (2019). Presenteeism: A review and research directions. Human. Resource Management Review, 29(1), 43-58.
Luthans, F. (2010). Organizational Behaviour. An Evidence Based Approach. Mcgrow Hill. N.Y.
Martinez, L. F. ve Ferreira, A. I. (2012). Sick at work: Presenteeism among nurses in a Portuguese public hospital. Stress and Health, 28, 297-304.
McLead, S. (2017). Simply psychology. https://www.simplypsychology.org/personality-a.html,(Accessed on: 03.04.2018).
Öge, S. ve Kurnaz, G. (2017). Presenteeism ile sosyal kaytarma arasındaki ilişki: otomotiv işletmesinde bir araştırma. International Journal of Academic, 3(16), 115-129.
Özmutaf, N. M. ve Mizrahi, R. (2017). SMMM ve diğer muhasebe çalışanları kapsamında, iş stresinin iş performansına etkisi: İzmir ilinde bir araştırma. Süleyman Demirel Üniversitesi Vizyoner Dergisi, 8(18), 1-12.
Özsoy, E. (2013). A tipi ve B tipi kişilik özellikleri ile iş tatmini arasındaki ilişkinin belirlenmesine yönelik bir araştırma. Basılmamış Yüksek Lisans Tezi, Sakarya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Sakarya.
Özsoy, E., ve Gündoğdu, H., (2013). Tükenmişlik düzeyi ile iş-aile, aile-iş çatışması arasındaki ilişki: Bankacılık sektöründe bir araştırma, 12. Ulusal İşletmecilik Kongresi, 02-04 Mayıs. Muğla, Marmaris.
Özsoy, E., Erol, E. ve Korkutata, A. ve Şeker, M. (2014). Kişilik modelleri boyutlarının karşılaştırılması: a tipi ve b tipi kişilik ve beş faktör kişilik modeli. Uluslararası Hakemli Beşeri ve Akademik Bilimler Dergisi, 3 (9), 1-12.
Saygılı, M, ve Onay, Ö. A. (2017). Kişilik özellikleri bağlamında yaşam memnuniyeti üzerine bir araştırma. Yorum-Yönetim-Yöntem Uluslararası Yönetim-Ekonomi ve Felsefe Dergisi, 5(2), 61-72.
Soysal, A. (2008).Çalışma yaşamında kişilik tipleri: bir literatür taraması. Çeiş Çimento Endüstrisi İşverenleri Sendikası Yayınları, 22(1), 4-19.
Şahin, D. (2015). Presenteeism (işte var olamama) ile algılanan örgütsel destek, korku iklimi ve çalışmaya tutkunluk arasındaki ilişki: hemşirelere yönelik bir araştırma. Basılmamış Doktora Tezi, Trakya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Edirne.
Şahin, N. H., Güler, M. ve Basım, N. B. (2009). A tipi kişilik örüntüsünde bilişsel ve duygusal zekânın stresle başa çıkma ve stres belirtileri ile ilişkisi. Türk Psikiyatri Dergisi, 20(3), 243-254.
Taşdemir, G., Keskin, G. ve Elif, A. (2016). The importance of personality structure within an organization. Global Business Research Congress (GBRC), 420-426. May 26-27, 2016, Istanbul.
Tokat, B., Kara, H. ve Kara, M.Y. (2013). A-B tipi kişilik özelliklerine sahip işgörenlerin olası bir örgütsel değişime yatkınlıklarının araştırılması. International Periodical For The Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, 8(8), 1973-1988.
Tokmak, M.(2018). Kişilik özelliklerinin örgütsel sessizlik üzerindeki etkisine yönelik bir araştırma: Banka çalışanları örneği, Hitit Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 11(3), 2219-2233.
Türk Dil Kurumu, (erişim tarihi: 01.10.2018), http://www.tdk.gov.tr/index.php?option=com_gts&kelime=K%C4%B0%C5%9E%C4%-B0L%C4%B0K.
Ulu, S., Özdevecioğlu, M. ve Ardıç, K. (2016). Kişilik özelliklerinin hasta iken işe gelme (presenteizm) davranışı üzerindeki etkileri: imalat sanayiinde bir araştırma. Erciyes Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 47 (1), 167-181.
Uygur, A. ve Cankül, I. (2017). Presenteeisme kavramsal bakış. Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi, 5(46), 78-96.
Uysal, H. T. ve Kayhan, M. G. (2018). The effect of personality types a and b to the alacrity for job embeddedness from Maslow’s hierarchy needs on perspective. Social Sciences Research Journal, 7(4), 9-23.
Widera, E., Chang, A. ve Chen, H. L. (2010). Presenteeism: a public health hazard. Clinical Vignettes Gen Intern Med, 25(11), 1244-1247.
Yıldız, H., Yıldız, B. ve Moloğlu, V. (2015). Sorumluluk kişilik özelliğinin presenteeism –hastayken işe gelme– davranışları üzerindeki etkisi: sağlık sektöründe bir araştırma. 06-07 Kasım 2015, 3. Örgütsel Davranış Kongresi Bildiri Kitabı, 207-212, Tokat.