Türkiye’ye Özgü Tasarımıyla Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sisteminin Başkanlık Sisteminin Rasyonelleştirilmesine Katkısı

Türkiye’de uzun süredir devam eden hükümet sistemi tartışmaları, Ak Parti ve MHP’nin yeni bir hükümet sistemi üzerinde mutabık kalmasıyla yasal bir boyut kazanmış ve 16 Nisan 2017 tarihindeki referendum ile de halk tarafından kabul edilmiştir. İlk defa 24 Haziran 2018 genel seçimleriyle birlikte uygulamaya geçilen cumhurbaşkanlığı hükümet sistemi; her ne kadar başkanlık sisteminin temelleri üzerinde yükselse de, hem başkanlık sisteminin hem de parlamenter sistemin uygu-lamada yaratmış olduğu yönetsel ve siyasi krizleri ortadan kaldırmayı amaçladığı görülmektedir. Temel özellikleri itibariyle cumhurbaşkanlığı hükümet sistemi, yasama-yürütme ilişkileri açısından parlamenter ve başkanlık sistemlerinde yaşanan sorunlara Türkiye’ye özgü olarak çözüm üretmekte ve bu yönüyle de hükümet sistemleri arasında farklılaşmaktadır. Dolayısıyla çalışmada başkanlık sistemi ile cumhurbaşkanlığı hükümet sisteminin temel özellikleri açıklandıktan sonra, yeni sistemin başkanlık sisteminde görülen ve yasama-yürütme ilişkilerini çıkmaza sokan sorunlara ne derecede çözüm üretebildiği üzerinde durulmuştur.

Anahtar Kelimeler:

Hükümet sistemi, başkanlık sistemi, cumhurbaşkanlığı hükümet sistemi, Cumhurbaşkanlığı hükümet sistemi

The Contribution of the Presidential Government System of the Republic with Specific Design To Turkey to Rationalize the Presidential System

The long-standing government system discussions in Turkey have gained a legal dimension with the AK Party and MHP agreeing on a new government system and have been accepted by the people on 16 April 2017 in a referendum. The system of the presidency of the republic, which was first introduced in the June 24th general elections; although it rises up on the presidential plan fundamentals, it is seen that it aims to remove political and administrative crises which both presidential system and parliamentary system create in practice . With basic features, Presidential Government System produces solutions unique to Turkey to the problems in parliamentary and presidential systems in terms of legislative-executive relations and in this respect it differs between government systems. Therefore, after explaining the basic features of the presidential system and the presidential government system, it is emphasized to what extent new system can produce solutions to the problems seen in the new presidential system that puts a deadlock in the relations between powers.

Keywords:

Government system, Parliamentary system, Presidential system, Presidential government system of the republic,

PDF

___

Beceren, E. and Kalağan, G. (2007). Başkanlık ve yarı başkanlık sistemi: Türkiye’de uygulanabilirliği tartışmaları. İstanbul Ticaret Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 6(11), 163-181,
Bülbül, K. (2017). Etkin istikrarlı güçlü bir Türkiye için cumhurbaşkanlığı sistemi. 1. Baskı, İstanbul:Tezkire Yayıncılık.
Eren, V. and Akıncı, B. (2018). Yasama yürütme ilişkileri açısından başkanlık sistemi ile cumhurbaşkanlığı hükümet sisteminin karşılaştırılması. Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi Kamu Yönetiminde Değişim, (Ed. Y. Demirkaya), (1. Baskı), İstanbul:Hiperyayınları.
Erim, R. O. (2017). Cumhurbaşkanlığı hükümet sistemi demokratik yönetim biçimlerine Türkiye katkısı, 2. Baskı, İstanbul:İşaret Yayınları.
Fendoğlu, T. H. (2012). Başkanlık sistemi. İnönü Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 2(2), 39-60.
Fisher, L. (1991). Constitutional conflicts between congress and the present. Lawrence-Kansas:University Press of Kansas.
Gergerlioğlu, M. T. (2017). Türk tipi cumhurbaşkanlığı. 1. Baskı, İstanbul:Hayy Yayıncılık.
Gözler, K. (2017). Cumhurbaşkanlığı sistemi mi, başkanlık sistemi mi, yoksa neverland sistemi mi? 16 Nisan’da Neyi Oylayacağız?, 25 Mart 2019 tarihinde http://www.Anayasa.Gen.Tr/Neverland.Htm adresinden erişilmiştir.
Grant, A. (1994). The American political process. 5. Edition Cambridge: Darthouth Puplishing Company Limited
Hakyemez, Ş. Y. (2011). Yeni anayasada Türkiye’nin hükümet sistemi. Ed: M. Yılmaz ve Y. Tekin, Stratejik Düşünce Enstitüsü (SDE) Analiz, 26 Mart 2019 tarihinde http://www.sde.org.tr/userfiles/file/Turkiyenin%20Hukumet%20Sistemi.pdf adresinden erişilmiştir.
Haniç, H. (2017).Yeni anayasa cumhurbaşkanlığı sistemi yeni Türkiye. 1. Baskı, İstanbul:Hayy Kitap Yayıncılık.
Kahraman, M. (2012). Hükümet sistemi tartışmaları bağlamında başkanlık ya da yarı-başkanlık sistemlerinin Türkiye’de uygulanabilirliği. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 9(18), 431-457, 2012.
Kuzu, B. (2013). Her yönüyle başkanlık sistemi. 3. Baskı, İstanbul:Babıali Kültür Yayıncılığı.
Linz, J. J. (1995). Başkanlık sisteminin tehlikeleri. (L. Diamond and M. F. Plattner ed.) (E. Özbudun Çev.), Demokrasinin Küresel Yükselişi, Ankara:Yetkin Yayınları,
Miş, N.. ve Duran, B. (2017). Türkiye’de siyasal sistemin dönüşümü ve cumhurbaşkanlığı sistemi. 2. Baskı , No:19 Ankara:SETA Kitapları
Özkan, C. (2017). Tarihi, siyasi ve hukuki yönleriyle cumhurbaşkanlığı modeli, 1. Baskı, İstanbul:DBY Yayınları.
Parsak, M. (2012). Parlamenter/başkanlık/yarı başkanlık hükümet sistemlerine genel bir bakış ve Türkiye cumhuriyeti’nin hükümet sistemi, Türk Akademisi Siyasi Sosyal Stratejik Araştırmalar Vakfı, 1, 1-20.
Polsby, N. W. (1986). Congress and presidency. New Jersey: Prentice Hall.
Sartori, G. (1997). Karşılaştırmalı anayasa mühendisliği, (E. Özbudun Çev.), Ankara:Yetkin Yay.
Türkyılmaz, M. (2017). Cumhurbaşkanı sistemi, 1.Baskı, İstanbul:Sanat Ofisi Yayınları.
Yıldırım, H. (2017). Parlamenter sistem krizleri ve cumhurbaşkanlığı hükümet sistemi. 1. Baskı, İstanbul:Pozitif Yayınları.