Toplum Tipleri ve Yalnızlık Halleri

Toplum tipleri, hemen her sosyal bilimci tarafından çeşitli toplumsal dinamikler dikkate alınarak farklı farklı kavramsallaştırmalara tabi tutulmuştur. Bu çoklu tanımlamalar, sosyal bilim açısından önemli zenginlikleri barındırmakla beraber bir takım belirsizlikleri de beraberinde getirmektedir. Yalnızlık, sadece bu yeni toplum tiplerinde görülen bir olgu değildir. Fakat yalnızlığın bu denli popüler olması, yeni toplum tiplerine özgüdür. Yalnızlık, -bir psikolojik yaklaşımdan öte- sosyal bilim teorisyenlerinin sıklıkla bahsettiği bir olgudur. Yeni toplum tiplerinin temel özelliklerinden biri olan bireyselleşme olgusu, yalnızlığın önemli bir etkeni olarak kodlanmaktadır. Yalnızlık olgusunun mekânsal, ilişkisel, dini, ekonomik, kültürel, siyasal, sınıfsal vs. birçok sosyolojik boyutundan bahsedilebilir. Bu çalışmada, yalnızlık olgusu çerçevesinde yürütülen psikolojik tanımlamalar ve tartışmalar bir tarafa bırakılarak yalnızlık hallerinin toplum tiplerinde nereye denk düştüğü çeşitli kavramlar, sosyal olgular ile kurumlar, teori/teorisyenler ve gündelik yaşam pratiklerine değinilerek açıklanmaya çalışılacaktır. Çalışmada önemli sosyal bilim teorisyenlerinin kavramsallaştırdığı toplum tiplerindeki yalnızlık olgusunun sosyolojik boyutları irdelenmektedir. Dolayısıyla çalışma, sosyal bilimcilerin yeni toplum tiplerine yaklaşımları ve yalnızlık tanımlamaları üzerine odaklanmaktadır. Bu bağlamda, bir çeşit “kavramsal yalnızlık haritası” çıkarmak hedeflenmektedir.

Anahtar Kelimeler:

Yalnızlık, Toplum Tipleri, Bireyselleşme, Sosyal Teori

Society Types and States of Loneliness

Society types have been conceptualized by almost every social scientist being considered according to various social dynamics. These multiple definitions have important richness in terms of social science yet bring with them some uncertainties. Loneliness is not a phenomenon seen just in the new society types. However, its being that popular is specific to the new society types. Loneliness is a phenomenon frequently mentioned by sociology theorists rather than a psychological approach. The individualization phenomenon which is one of the basic features of the new society types, is coded as an important factor of loneliness. Loneliness can be said to have many dimensions like spatial, relational, religious, economic, cultural, political, class and etc. In this study, the psychological definitions and debates related to the loneliness phenomenon are put aside and where the states of loneliness coincide in the types of society is discussed through various concepts, social phenomena and institutions, theory/theorists and daily life practices. In the study, the sociological aspects of the loneliness phenomenon in the societies conceptualized by important social science theorists are analyzed. Thus, it focuses on sociologists’ approaches to the new society types and their definitions of loneliness. In this context, it is aimed to create kind of a “conceptual loneliness map”.

Keywords:

Loneliness, Society Types, Individualization, Social Theory,

PDF

___

Alver, K. (2007). Siteril hayatlar. Ankara: Hece Yayınları.
Arendt, H. (2014). Totaliterizmin kaynakları-III. (çev. İsmail Serin). İstanbul: İletişim Yayınları.
Aydemir, M. A. (2011). Sosyal sermaye. Konya: Çizgi Kitabevi Yayınları.
Baudrillard, J. (2016). Tüketim toplumu. (8. Basım). (çev. Hazal Delice-çaylı ve Ferda Keskin). İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
Bauman, Z. (2015). Bireyselleşmiş toplum.(3. Baskı). (çev. Yavuz Alogan). İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
Beck, U. (2011). Risk toplumu: Başka bir modernliğe doğru. (çev. Kasım Özdoğan ve Bülent Doğan). İstanbul: İthaki Yayınları.
Becker, H. S. (2016). Toplumu anlatmak.(çev. Şerife Geniş vd.). Ankara: Heretik Yayınları.
Berger, P. L.; Luckmann, T. (2015). Modernite, çoğulculuk ve anlam krizi. (çev. Mustafa Derviş Dereli). Ankara: Heretik Yayınları.
Bogardus, E. S. (1933). A social distance scale. Sociology & Social Research 17, 265-271.
Bourdieu, P. (2002). The forms of capital. Readings in Economic Sociology, (ed. Nicole W. Biggart). Oxford: Blackwell Publishing, p. 280-291.
Castells, M. (2013). Enformasyon çaği & Ekonomi, toplum ve kültür: Ağ toplumunun yükselişi (Birinci Cilt). (3. Baskı). (çev. Ebru Kılıç). İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları.
Coleman, J.S. (1988). Social capital in the creation of human capital. The American Journal of Sociology, 94, 95-120.
De J. G.; Jenny, van T.; Theo G. ve Dykstra, P. A. (2006). Loneliness and social isolation, in D. Perlman & A. Vangelisti (Eds.), The Cambridge Handbook of Personal Relationships (pp. 485-500). Camridge: Cambridge University Press.
De Tocqueville, A. (2016). Amerika’da demokrasi. (çev. Seçkin Sertdemir Özdemir). İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
Debord, G. (2012). Gösteri toplumu. (4. Basım) (çev. Ayşen Ekmekçi ve Okşan Taşkent). İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
DiTommaso, E.; Spinner, B. (1997). Social and emotional loneliness: A reexamination of Weiss’ typology of loneliness. Personality and Individual Differences, 22(3),411-421.
Dove, P. (2015). Loneliness vs. aloneness: What’s the difference?, https://www.huffingtonpost.com/pragito-dove/loneliness-v-aloneness-wh_b_8032702.html, 24.08.2015, e.t.: 10.01.2019.
Eagleton, T. (2015). Postmodernizmin yanılsamaları. (3. Basım). (çev. Mehmet Küçük). İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
Goffman, E. (2017b). Kamusal alanda ilişkiler. (çev. M. Fatih Karakaya). Ankara: Heretik Yayınları.
Goffman, E. (2017a). Etkileşim ritüelleri: Yüz yüze davranış üzerine denemeler. (çev. Adem Bölükbaşı). Ankara: Heretik Yayınları.
Günerigök, M. (2018). Risk toplumu ve din: Yeni bir sosyolojiye doğru. Ankara: Maarif Mektepleri Yayınları.
Haldun, İ. (2013). Mukaddime I,II. (haz. Süleyman Uludağ). İstanbul: Dergâh Yayınları.
Han, B.-C. (2017a). Yorgunluk toplumu. (çev. Samet Yalçın). İstanbul: Açılım kitap Yayınları.
Han, B.-C. (2017b). Şeffaflık toplumu. (çev. Haluk Barışcan). İstanbul: Metis Yayınları.
Heidegger, M. (2012). Niçin taşrada kalıyorum? (1934). Özne,16. Kitap, s. 205-207.
Gazali, İ. (2014). Uzlet (Yalnızlığın Faziletleri).(çev. Harun Ünal). İstan-bul: Çelik Yayınevi.
Killeen, C. (1998). Loneliness: An epidemic in modern society. Journal of Advenced Nursing, 18(4), 762-770.
Mengüşoğlu, T. (2015). İnsan felsefesi. İstanbul: Doğu Batı Yayınları
Mestroviç, S. G. (1997). Duyguötesi toplum. (çev. Abdullah Yılmaz). İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
Oskay, Ü. (1994). Kent ve kentlilik üzerine. Varlık Dergisi, 1036, 2-7.
Peplau, L. A.; Perlman, D. (1979). Blueprint for a social psychological theory of loneliness, In M. Cook & G. Wilson (Eds.), Love and attraction. Oxford, England: Pergamon, 99-108.
Putnam, R. (2000). Bowling alone: American’s declining social capital. Journal of Democracy, 6(1), 65-78.
Riesman, D. (2016). Yalnız kalabalık. (çev. Yeşim Erdem). Ankara: Heretik Yayınları.
Ritzer, G. (2016). Büyüsü bozulmuş dünyayı yeniden büyülemek. (4. Basım) (çev. Funda Payzın). İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
Rojek, C. (2003). Şöhret. (çev. Semra Kunt Akbaş ve Kürşad Kızıltuğ). İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
Rokach, A. (2014). Leadership and loneliness. International Journal of Leadership and Change, 2(1), 48-58.
Sayer, D.; Frisby, D. (2017). Toplum. (çev. Batuhan Bekmen). İstanbul: Habitus Yayınları.
Sennett, R. (2010). Kamusal insanin çöküşü. (3. Basım) (çev. Serpil Durak & Abdullah Yılmaz). İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
Sennett, R. (2012). Beraber. (çev. İkbay Özküralpli). İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
Simmel, G. (2009). Bireysellik ve kültür.(çev. Tuncay Birkan). İstanbul: Metis Yayınları.
Sombart, W. (1998). Aşk, lüks ve kapitalizm. (çev. Necati Aça) İstanbul: Bilim ve Sanat Yayınları.
Sønderby, L. C. (2013). Loneliness: An integrative approach. Journal of Integrated Social Sciences, 3(1),1-29.
Svendsen, L. (2018). Yalnızlığın felsefesi. (2. Baskı). (çev. Mutar Erşen). İstanbul: Redingot Yayınları.
Vattimo, G. (2012). Şeffaf toplum. (çev. Ümit Hüsrev Yolsal). İstanbul: Say Yayınları.
Veblen, T. B. (2017). Aylak sınıfın teorisi: Kurumların iktisadi incelemesi. (3. Basım) (çev. Eren Kırmızıaltın ve Hüsnü Bilir). Ankara: Heretik Yayınları.
Weiss, R. (1973). Loneliness: The experience of social and emotional loneliness. USA: MIT Press.
Yaşar, M. R. (2007). Yalnızlık. Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 17(1), 237-260.
Younger, J. B. (1995). The alienation of the sufferer. Advances in Nursing Sicence 17(4), 53-72.
https://www.euronews.com/2018/01/17/britain-appoints-minister-for-loneliness-to-tackle-social-isolation, 17.01.2018, e.t.: 09.01.2019.
https://www.euronews.com/2019/01/01/brits-should-take-their-grandparents-on-family-holidays-minister-says, 01.01.2019, e.t.: 09.01.2019.