Yerel Vergileme

Vergileme, devletlerin kamusal hizmetlerini gerçekleştirebilmesi amacıyla gelir sağlamak için egemenlik gücüne bağlı olarak kişilere konulan mali yükümlülüklerdir. Devletler, kamu hizmetlerinin karşılanması amacıyla vergi geliri elde etmek istemektedirler. Vergi gelirlerinin kamu harcamalarını finanse edebilmesi etkin bir şekilde vergi gelirlerinin yönetilmesine bağlıdır. Vergi gelirlerinin etkin bir şekilde yönetimi devletlerin mali, ekonomik ve sosyal amaçlarının gerçekleştirilmesi için büyük önem arz etetmektedir. Etkin olmayan vergi gelirlerinin yönetiminde bu amaçların gerçekleştirilmesi devletler acısından zorlaşabilmektedir. Vergi gelirlerinin yönetimi genel olarak merkezi idare tarafından yürütülmekle birlikte bazı devletlerde vergi gelirinin yönetim yetkisi yerel idarelere devredilebilmektedir. Vergi gelirleri yönetiminin yerel idarelere devledilmesinde siyasi, tarihi ve ekonomik nedenler yer almaktadır. Yerel idarelere devredilen vergi gelirlerinin yönetim yetkisi yerel vergileme kavramını ortaya çıkarmaktadır. Yerel vergileme ile yerel idarelere vergi gelirlerinin yönetiminde karar alma hakkı verilmektedir. Bu çalışmada yerel idarelere verilen vergilendirme yetkisi kapsamında yerel vergilemeye ilişkin yaklaşımlar ele alınmaya çalışılmıştır. Yerel vergileme ile birlikte yerel idareler bazı avantajlara sahip olabilirken aynı zamanda bazı dezavantajlar da ortaya çıkabilmektedir.

Anahtar Kelimeler:

Yerelleşme, Yerel Vergileme, Mali Özerklik

Local Taxation

Taxation is the financial obligation imposed on persons depending on the sovereignty power to provide income for the purpose of realizing public services. States want to obtain tax revenues for the purpose of public services. Tax revenues can be financed by the management of tax revenues. The effective management of tax revenues is of great importance for the realization of financial, economic and social objectives of states. The realization of these objectives in the management of ineffective tax revenues may be difficult for the states. While the management of tax revenues is generally carried out by the central administration, the administration authority of tax income in some states can be transferred to local administrations. Political, historical and economic reasons are included in the transfer of tax revenues management to local administrations. The authority of management of tax revenues transferred to local administrations reveals the concept of local taxation. With local taxation, local administrations are given the right to take decisions in the management of tax revenues. In this study, local taxation approaches have been tried to be considered within the scope of taxation authority given to local administrations. With local taxation, local administrations may have some advantages, while at the same time some disadvantages may arise.

Keywords:

Localization, Local Taxation, Financial Autonomy,

PDF

___

Acar İ. A., Kitapcı, (2009). Bir mali yerelleşme deneyimi olarak İsveç. Maliye Dergisi, 157, 85-105.
Aktan, C. C. (2012). Vergi psikolojisinin temelleri ve vergi ahlakı. Çimento Endüstrisi İşverenleri Sendikası, Ocak, 14-22.
Aktan, C., C., vd., (2012). “Yeni” maliye değişim çağında kamu maliyesi: Yeni trendler, yeni paradigmalar, yeni öğretiler. Ankara: Yeni Perspektifler.
Alm J., Jackson B. R.,Mckee M. (1992). Estimaitng the determinants of taxpayer compliance with experimental data. National Tax Journal, 45(1), 107-114.
Arıkboğa, Ü. (2015). Türkiye’de yerel vergi yönetimi. Maliye Dergisi, 168, 1-19.
Avcı, İ. (1999). Üniter devlet yapısı içinde vergilerin merkezi ve mahalli idareler arasında dağılımı. (Basılmamış Yüksek Lisans Tezi), Karadeniz Teknik Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Trabzon.
Backhaus J. G., Wagner R. E. (2004). Handbook of public finance. Boston/Dordrecht/New York/London: Kluwer Academic Publishers,.
Çetinkaya, Ö. (2011). Mahalli idareler maliyesi. Bursa: Ekin Basım-Yayın-Dağıtım, 2. Baskı.
Demirbaş, T., ve Çetinkaya, Ö. (2010). “Belediye Gelir Türü Olarak Motorlu Taşıtlar Vergisi Önerisinin Tartışılması”, Mahalli idareler maliyesi üzerine yazılar, Ed: Fiğen Altuğ, Özhan Çetinkaya ve Selçuk İpek, Ekin Bas. Yay. Dağıtım, Bursa, ss: 117-130.
Dulupçu, M. A., Özkul, G., Ünlü, H., Sayin, M. (2014). Yerel yönetimlerin vergilendirme yetkisine ilişkin değerlendirmeler. Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 20, 27-54.
Ebel, R. D. ve Yılmaz, S. (2002). Concept of fiscal decentralization and worldwide overview. World Bank Institute Working Paper, No. 30346.
Eryılmaz, B., (1997). Yerel yönetimlerin yeniden yapılandırılması. İstanbul: Birleşik Yayıncılık.
Falay, N., (2009). Yerel yönetimler. TC Anadolu Üniversitesi Yayın no: 1754.
Güner, A., (2006), “Yönetimler arası gelir bölüşümü: Temel ilke ve uygulamalar”, Mali yerelleşme, teori ve uygulamalar üzerine yazılar. Ayşe Güner ve Serdar Yılmaz (Der.), İstanbul: Marmara Üniversitesi Yerel Yönetimler Araştırma ve Eğitim Merkezi ve Güncel Yayıncılık Yayınları.
Ipek, S., (2010). Yerel vergiler ve vergi uyumu, mahalli idareler maliyesi üzerine yazılar. Ekin Yayınevi.
King, D., (1984). Fiscal tiers - The economics of multi-level government. London: Allen and Unwin.
Koyuncu, B. (2000). Yerel özerklik: Modeller ve uygulamalar. Muğla Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 1(1), 97-117.
Litvack, J., Seddon J. (ed.), (1999). Decentralization briefing notes, Dennis Randielli, World Bank Institute Working Papers, The World Bank.
Lockwood, B., (2005). Fiscal decentralization: A political economy perspective. Warwick Economic Research Papers, January, No, 721.
Musgrave R. A. ve Musgrave P.B., (2007). Public finans in theory and practice. İstanbul: Literatür Yayıncılık.
Nacar, B. (2005). Yerel Yönetimlerin mali krizi üzerine kuramsal açıklamalar: Nedenler, öneriler ve bir değerlendirme. Akdeniz Üniversitesi İ.İ.B.F. Dergisi, 9, 202-247.
Nacar, B. (2005). Yerel vergi düzeni: Kuramsal temelleri ve Türkiye uygulaması üzerine bir değerlendirme. İstanbul Üniversitesi, İktisat Fakültesi, Maliye Araştırma Merkezi Konferansları, Prof. Dr. Türkan Öncel’e Armağan, 47. Seri, ss. 158-177.
Nadaroğlu, H. (1978). Mahalli idareler felsefesi ekonomisi uygulaması. İstanbul: Samet Matbaası.
Nadaroğlu, H. (2001). Mahalli idareler, Yenilenmiş 7. Bası, İstanbul: Beta Basım.
OECD (1999). Taxing powers of state and local government, OECD Tax Policy Studies, No, 1, Paris.
Öncel, S. Y. (1992). Mahalli idareler maliyesi. İstanbul: Filiz Kitapevi.
Öner, Ş. (1999). Türkiye'de merkezi yönetim ile belediyeler arasındaki ilişkilerin yasal-siyasal ve ekonomik analizi. Türk İdare Dergisi, 414, 211-225
Öz E., Yaraşır S. (2009). Global bir kavram vergi rekabeti. İstanbul Üniversitesi İktisat Fakültesi Maliye Araştırma Merkezi Konferansları, 52. Seri,Prof. Dr. Şerafettin Aksoy'a Armağan, http://www.journals.istanbul.edu.tr/tr/index.php/iktisatmaliye/article/view/177, (10.02.2014).
Öz, N. S., (2012). Anayasa mahkemesinin belediye meclislerinin vergilendirme yetkisiyle ilgili kararına ilişkin bir değerlendirme. Ankara Üniversitesi SBF Dergisi, 67(4), 63-88.
Pustu, Y. (2005). Yerel yönetimler ve demokrasi. Sayıştay Dergisi, 57, 121-134.
Sakınç, S. (2001). Yerel yönetimler ekonomisi. Manisa: Emek Matbaası.
Şataf, C. (2005). Türkiye’deki belediyelerin borçlanması: Isparta belediyesi örneği. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Süleyman Demirel Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Isparta.
Stiglitz, J. E. (1994). Kamu kesimi ekonomisi, (Çev: Ömer F. BATIREL), İstanbul: Marmara Üniversitesi İİBF Yayın No: 396.
Stiglitz, J. E. (1999). Economics of the public sector. Third Edition, New York/London: W.W. Norton&Company.
Tiebout, C. M. (1956). A pure theory of local expenditures. The Journal of Political Economy, 64(5), 416-424.
Toksöz F., Özgür A. E., Uluçay Ö., Koç L., Atar G. ve Akalın N. (2009). Yerel yönetim sistemleri, TESEV Yayınları, Ağustos.
Topal, A. K., (2004). Belediyelerin özgelirlerinin arttırılmasında vergilendirme yetkisi: Ülkeler arası bir karşılaştırma. Atatürk Üniversitesi İİBF Dergisi, 18 (4-4), 119- 142.
Torgler B., Schneider F. ve Schaltegger C. A. (2009). Local autonomy, taxmorale and the shadow economy. Public Choice, 144(1‐2), 293‐321.
Tortop N. (1984). Mahalli idareler. Ankara: Türkiye ve Orta Doğu Amme İdaresi Enstitüsü Yayınları No: 211.
Tortop, N. (1996). Yerel yönetimler maliyesi (Görev ve Kaynak Bölüşümü). Ankara: Türkiye ve Orta Doğu Amme İdaresi Enstitüsü, Ocak, Birinci Baskı.
Turhan, S. (1998). Vergi teorisi ve politikası. İstanbul: Filiz Kitapevi.
Ulusoy A., Aydemir T. (2009). Yerel yönetimler ve mali özerklik: Türkiye ve OECD ülkelerinin karşılaştırılmalı analizi. Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 12 (21), 259-287.
Yakar, S., ve Gündüz, O. İ., (2014). Türkiye’de belediyelerin vergilendirme yetkisi: “Var” mı “Yok” mu işte bütün mesele bu”. Sayıştay Dergisi, 92, 117-141.