Engellilerin Toplumsal Entegrasyonunda Siyasal Temsil Üzerine Bir Deneme: Türkiye Özürlüsü ile Mutludur Partisi

Bu çalışmanın amacı, Türkiye’de engellilerin sosyal hakları bağlamında siyasal katılım ve siyasal temsilin toplumsal/siyasal hayattaki yerini belirlemektir. Engellilerin toplumsal yaşamdaki yerini açıklama ve anlamlandırma çabaları neticesinde ortaya atılan “engelliliğe yönelik temel yaklaşımlar” çalışmanın teorik çerçevesinin bir ayağını oluşturmaktadır. Bununla birlikte teorik kısmın diğer ayağı ise insan hakları ve siyasal temsil kavramlarının hangi bağlamda ele alındığıdır. Bu makale engelliliği açıklama-ya yönelik temel yaklaşımlardan olan “insan hakları modeli” üzerine inşa edilen düşünce sistemine Jellinek’in “aktif statü haklarını” da eklemlendirmeyi önermektedir. Buna ek olarak çalışmada, siyasi partilerin işlevleri ile insan hakları modeli arasında bir rabıta kurularak siyasal temsilin engellilerin toplumsal entegrasyonunda önemine ve gerekliliğine dair bir anlatıya yer verilmiştir. Batı’da yer alan güncel temsil örneklerinden yola çıkarak “küçük parti” tanımlaması üzerinden “Türkiye Özürlüsü ile Mutludur Partisi” deneyimine de çalışma içerisinde yer verilmiştir. Çalışmanın temel iddiası engellilerin toplumsal entegrasyonunda siyasal katılım ve temsilin eğitim hakkı, sağlık hakkı, işsizlik sorunu gibi konularla ilişkili olup, bir o kadar da önemli olduğudur.

Anahtar Kelimeler:

Engelliler, Engelli Hakları, Aktif Statü Hakkı, Siyasal Temsil, Türkiye Özürlüsü ile Mutludur Partisi.

An Essay on Political Representation in Social Integration of Disabled People: Turkey Happy with Disabled Party

The purpose of this study, in the context of the social rights of people with disabilities in Turkey, political participation and political representation of the social / political life is to determine the loca-tion. The "basic approaches to disability", which has been put forward because of the efforts to explain and make sense of the place of the disabled in social life, constitute one leg of the theoretical framework of the study. However, the other leg of the theoretical part is the context in which the concepts of hu-man rights and political representation are handled. This article proposes to articulate Jellinek’s "rights to active status" to the thinking system built on human rights put forward by the basic approaches to explain disability. In addition, by establishing a nexus between the functions of political parties and the human rights model, a narrative about the importance and necessity of political representation in the social integration of the disabled is included. Based on the current sample represented in the West "small parties" out to define "Turkey Happy with Disabled Party" experience is also included in the study. The main claim of the study is that political participation and representation are as important as issues such as the right to education, the right to health, and the problem of unemployment in the social integration of the disabled.

Keywords:

Disabled People, Disability Rights, Active Status Rights, Political Representation, Turkey Happy with Disabled Party.,

PDF

___

Akbaş K. ve Şen, İ. G. (2013). Türkiye’de kadına yönelik pozitif ayrımcılık: kavram, uygulama ve toplumsal algılar. Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi Hukuk Fakültesi 20. Yıl Özel Sayısı.
Bahçekapılı, N. (2009). Kilise hukukunda kaynak kavramı. Journal of Islamic Research, 2(3), 50-62.
Dahl, R. (2019). Demokrasi üzerine. (Çev. B. Kadıoğlu) İstanbul: Phoenix Yayınevi.
Dotcheva, M. (2009). Çokkültürlülük. (Çev. T. A. Onmuş) İstanbul: İletişim Yayınları.
Duverger, M. (1974). Siyasi partiler. (Çev. E. Özbudun) Ankara: Bilgi Yayınevi.
Dünya Sağlık Örgütü (2011). Dünya engellilik raporu (Çev. Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı), Ankara: Anıl Group Matbaa.
Ektaş, A. F. (2017). Ulusalüstü boyutlarıyla engeli hakları ve engeli kişilerin hakları sözleşmesi. İstanbul: Onikilevha Yayıncılık.
Goodley, D. (2011). Disability studies: An interdisciplinary introduction. London: Sage.
Gönülaçan, A. (2016). Türkiye’de engelli istihdamı ve işverenlerin engelli istihdamına yönelik tutumları: Trabzon örneği. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Süleyman Demirel Üniversitesi, Isparta.
Gözler, K. (2019). Anayasa hukukuna giriş. Bursa: Ekin Basım Yayın Dağıtım.
Gözübüyük, A. Ş. (1998). Anayasa hukuku. Ankara: Turhan Yayıncılık.
Heywood, A. (2007). Siyaset. (Ed. B. Kalkan) Ankara: Adres Yayınları.
Heywood, A. (2015). Siyasetin temel kavramları. (Çev. H. Özler) Ankara: Adres Yayınları.
https://en.wikipedia.org/wiki/Politics_of_the_Netherlands#:~:text=The%20major%20political%20parties%20are,centre%2Dright%20Christian%20democratic%20party
https://web.archive.org/web/20160527053434/https://www.tbmm.gov.tr/kutuphane/siyasi_partiler.html
https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2005/02/20050208-24.htm
https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2009/07/20090714.htm
https://www.tbmm.gov.tr/kutuphane/siyasi_partiler.html
https://www.ailevecalisma.gov.tr/media/57045/istatistik_bulteni_agustos2020.pdf
https://biruni.tuik.gov.tr/yayin/views/visitorPages/index.zul
https://www.un.org/development/desa/disabilities/convention-on-the-rights-of-persons-with-disabilities/the-10th-anniversary-of-the-adoption-of-convention-on-the-rights-of-persons-with-disabilities-crpd-crpd-10.html
https://www.who.int/health-topics/disability#tab=tab_1
https://meydan.org/2014/12/21/siyasi-tarihin-en-tuhaf-partileri-ve-e-parti-ilyas-seyrek/
Jellinek, G. (1913). L’ Etat Modern et son droit, Cilt II, Paris, 51-57.
Kanter, A. S. (2003). The globalization of disability rights law. Syracuse Journal of International Law and Commerce, 30 Syracuse J. Int'l L. & Com.
Kapani, M. (1981). Kamu hürriyetleri. Ankara: AÜHF Yayınları.
Karataş, K. ve Oran, B. (2007). Engelliler: siyasetin periferinde kalanlar. Ufkun Ötesi Bilim Dergisi 7(2), 4–19.
Kolat, S. (2009). Avrupa Birliği sosyal politikası çerçevesinde özürlülere yönelik ayrımcılıkla mücadele ve Türkiye’deki yansımaları. (Yayınlanmamış Uzmanlık Tezi, T.C. Başbakanlık Özürlüler İdaresi Başkanlığı), Ankara.
Kökkaya, Z. (2006). Avrupa Birliği yolunda Türkiye’de özürlü insanların ekonomik ve sosyal hakları. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Bilgi Üniversitesi, SBE), İstanbul.
Meşe, İ. (2014). Engelliliği açıklayan sosyal model nedir? Sosyal Politika Çalışma Dergisi, 33, 79-92.
Miller, D. (1995). Blackwell’in siyasal düşünce ansiklopedisi. (Çev. B. Peker ve N. Kıraç) Ankara: Ümit Yayıncılık.
Mouffe, C. (2001). Demokratik paradoks. (Çev. A. C. Aşkın) Ankara: Epos Yayınları.
Oliver, M. (2013). The social model of disability: thirty years on, Disability&Society 7(28) 1024-1026.
Orhan, S. (2015). Türkiye’de engellilerin bilinç düzeyi: engellilere sunulan istihdam hakları üzerinden bir araştırma. Bilgi Sosyal Bilimler Dergisi, 1, 73-98.
Örs, B. (2006). Siyasal temsil. İstanbul Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Dergisi, No:35.
Öztürk, A. (2020). Egemenliğin cumhuriyetçi yapısökümü: Machiavelli, Rousseau ve ulus devlet. Muhafazakâr Düşünce Dergisi. 58. 85-106.
Sayınta, D. (2014). Siyasal Temsil Üzerine Temel Belirlemeler. 15 Aralık 2020 tarihinde https://ayrintidergi.com.tr/siyasal-temsil-uzerine-temel-belirlemeler/ adresinden erişilmiştir.
Schnapper, D. (2005). Öteki ile ilişki. (Çev. A. Sönmezay) İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları.
Seyyar, A. (2015). Dünya’da ve Türkiye’de engelli dostu sosyal politikalar. İstanbul: Rağbet Yayınları.
Şişman, Y. (2012). Özürlülük alanında kullanılan kavramlar üzerine genel bir değerlendirme. Sosyal Politika Çalışmaları, 7 (28), 69-85.
Taşçı, F. (2018). Sosyal politikada dezavantajlı gruplar: tarih, yaklaşım ve uygulama. İstanbul: Kaknüs Yayınevi. Türkiye Özürlüsü ile Mutludur Partisi Tüzük ve Programı (Parti Programı). (1996).