Eğitim Fakültesi Tarih Eğitimi Öğretmen Adaylarının Tarih Kavramıyla İlgili Algıları: Metaforik Bir Araştırma

Bu çalışmada Eğitim Fakültesi Tarih Eğitimi öğretmen adaylarının “tarih” kavramını nasıl algıladıklarını metafor analizi yoluyla tespit etmek amaçlanmaktadır. Çalışma alanı olarak Necmettin Erbakan Üniversitesi Ahmet Keleşoğlu Eğitim Fakültesi Tarih Eğitimi öğretmen adayları seçilmiştir. Çalışma grubu 37 kadın, 16 erkek olmak üzere toplam 53 öğretmen adayından oluşmaktadır. Çalışmada nitel araştırma yöntemi kullanılmış ve olgubilim deseninden istifade edilmiştir. Araştırma verileri açık uçlu soru formundan oluşan anket vasıtasıyla toplanmış, elde edilen veriler içerik analiz tekniğiyle analize tâbi tutulmuştur. Formda öğretmen adaylarına “Tarih….. gibidir çünkü; …..” ifadesini tamamlamaları istenmiş; bunu yaparken benzetmenin tek bir metaforla yapılmasına ve hangi gerekçeyle bu metaforun kullanıldığının belirtilmesine dikkat çekilmiştir. Araştırmada elde edilen bulgular şunlardır: 37 kadın, 16 erkek olmak üzere toplam 53 öğretmen adayı 36 metafor, 12 kategori geliştirmişlerdir. En çok geliştirilen metafor “Su” dur ve frekans değeri 6’dır. En çok geliştirilen kategori ise “Geleceği Aydınlatan Tarih” kategorisidir ki, frekans değeri 12’dir. Adaylardan 28’i sadece bir metafor geliştirmiştir. En az geliştirilen kategori ise birer frekans değerine sahip “Mücadelelerle Dolu Tarih” ile “Dünyayı Aydınlatan Tarih” kategorileridir. Elde edilen sonuçlar, 2018 yılında Abant İzzet Baysal Üniversitesinde Pedagojik Formasyon Eğitimi alan öğretmen adaylarıyla yapılan araştırmadan elde edilen sonuçlarla paralellik arz etmektedir. Ancak söz konusu araştırmadaki tarih algısında “geçmiş” çağrışımı, bizim araştırmamızda da “gelecek” çağrışımı öne çıkmıştır. Netice olarak 53 adayın 36 metafor ve 12 kategori geliştirmesi, tarih kavramının tanımına, anlamına yönelik zengin bir bakış açısının olduğunu ortaya koymaktadır.

Anahtar Kelimeler:

Tarih, Metafor, Eğitim, Kavram, Tarih Eğitimi

Perceptions of History Teacher Candidates of Faculty of Education related to the Concept of History: A Metaphor Study

In this study, it is aimed to determine how the History Teacher Candidates of Faculty of Education perceive the concept of “history” by the means of Metaphor Analysis. History Teacher candidates from Ahmet Kelesoglu Faculty of Education, Necmettin Erbakan University, were selected as the population of study. The study group consisted of 53 teacher candidates in which there were 37 female teacher candidates and 16 male teacher candidates. In the study, qualitative research approach was used and phenomenology pattern was utilized.The data of study were collected through a questionnaire consisting of an open-ended question form and the data obtained were analysed with the content analysis technique. The teacher candidates were asked to complete the following expression in the form “The history is like a ……., because …….”. In doing this it was attended that analogy must be drawn with only one metaphor and for which reason the use of this metaphor is indicated. The findings obtained in this study are as follows: 53 teacher candidates consisting of 37 female and 16 males developed 36 metaphors and 12 categories. The most developed metaphor is “Water” and its frequency value is 6. The most developed category is the category of “History that illuminates the future, and its frequency value is 12. Only 28 of the candidates developed metaphor. The least developed category is “the History full of Challenges” and “the History Illuminating the World” with only one frequency value each. The results obtained in this study show parallelism with the results obtained from the research conducted with the teacher candidates who received Pedagogical Formation Education at Abant Izzet Baysal University in 2018. However, it becomes prominent the “past” connotation in the history perception of said study, but the “future” connotation in our study. As a result, the development of 53 metaphors and 12 categories by 53 candidates reveals that there is a rich perspective towards the definition and meaning of the concept of history.

Keywords:

History, Metaphor, Education, Concept, History Education,

PDF

___

Akyüz, Y. (2016). Siyasetnamelerde devlet başkanı devlet-halk/teba ilişkisinde metaforik kullanımlar. Mütefekkir Aksaray Üniversitesi İslami İlimler Fakültesi Dergisi, 3(5), 85-99.
Altındağ, M. (2005). Eğitimde araştırma yöntemleri. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Ankara, Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
Aristoteles. (1995). Poetika. (İ. Tunalı Çev.), İstanbul: Remzi.
Arslan, F. (2008). Metaforik tercihler bakımından Akif’i okuyabilmek. I. Uluslararası Mehmet Akif Sempozyumu, s.s. 259-264, Burdur.
Aydın, F. (2010), Ortaöğretim öğrencilerinin coğrafya kavramına ilişkin sahip oldukları metaforlar. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 10 (3), 1313-1322.
Aydın, İ. H. (2006). Bir felsefî metafor: yolda olmak. Dinbilimleri Akademik Araştırma Dergisi, 6 (4), 9-22.
Baykara, T. (2007). Tarih araştırma ve yazma metodu. İstanbul: IQ Kültür Sanat.
Bloch, M. (2013). Tarih savunusu ve tarihçilik mesleği. (A. Berktay Çev.), İstanbul: İletişim.
Braudel, F. (1985). Tarih ve toplumsal bilimler. (D. Erksan Çev.), İstanbul: Annales Okulu.
Carr, E. H. (2002). Tarih nedir. (M. G. Gürtürk Çev.), İstanbul: İletişim.
Collingwood, R. G. (1996). Tarih tasarımı. (K. Dünçer Çev.), Ankara: Gündoğan.
Çalışkan, N. (2013). Kavramsal anahtar modeli ile metafor ve deyim öğretimi. Bilig. (64), 95-122.
Çelebi, N. (1993). Kavram tanımlamaları. Ankara Üniversitesi Dil ve tarih Coğrafya Fakültesi Dergisi, 36(1-2), 15-23.
Dilthey, W. (1999). Hermeneutik ve tin bilimleri. (D. Özlem Çev.), İstanbul: Paradigma.
Duman, B. (2008). Öğretim ilke ve yöntemleri. Ankara: Pegem Akademi.
Durant, A. ve Durant, W. (1983). Tarih üzerine. (H. Zamantılı Çev.), İstanbul: Hülbe.
Fayda, M. (2011). Tarih. Diyanet İslâm ansiklopedisi. 15, s.s. 30-36, İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı.
Göçer, A. (2013). Türkçe öğretmeni adaylarının dil kültür ilişkisi üzerine görüşleri: fenomenolojik bir araştırma. Erzincan Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 15(2), 25-38.
İbn Haldûn. (2004). Mukaddime. (H. Kendir Çev.), Ankara: Yeni Şafak Kültür Armağanı.
Kılıç, F. (2008). Kavramların öğretiminde kavram analizi yönteminin akademik başarıya ve bilişsel esnekliğe etkisi. Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 18 (2), 223-238.
Koca, S. (2012). Kutadgu Bilig’de “hükümdar, vezir ve sûfî”nin tanıtılmasında ve bu tiplerin temsil ettikleri fikirlerin açıklanmasında metaforların rolü. Gazi Türkiyat Türkoloji Araştırmaları Dergisi, (10), 63-79. Koçak, A. ve Arun, Ö. (2006). İçerik analizi çalışmalarında örneklem sorunu. Selçuk İletişim Dergisi, 4(3), 21-28.
Lakoff, G. ve Jonson, M. (2005). Metaforlar - hayat, anlam ve dil. (G. Y. Demir Çev.), İstanbul: Paradigma.
Memişoğlu, H. ve Taşkın, A. (2018). Pedagojik formasyon alan öğretmen adaylarının “tarih” kavramına ilişkin algıları: metafor analizi. Researcher: SocialScienceStudies, 6(1), 259-273.
Meriç, Ü. (1979). Cevdet Paşanın cemiyet ve devlet görüşü. İstanbul: Ötüken.
Nesterova, S. (2011). Mevlânâ’nın “Mesnevî” isimli eserinde metaforik anlatımın metafizik boyutu. Yayımlanmamış Doktora Tezi. Ankara, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
Özet, İ. (2014). Kent araştırmaları ve nitel yöntem. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Isparta, Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
Özlem, D. (1998). Tarih felsefesi. İzmir: Dokuz Eylül.
Öztürk, Ç. (2007). Sosyal bilgiler, sınıf ve fen bilgisi öğretmen adaylarının coğrafya kavramına yönelik metafor durumları. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 8(2), 55-69.
Özyürek, M. (1984). Kavram öğrenme ve öğretme. Ankara Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 16(2), 347-366.
Saban, A. (2004). Giriş düzeyindeki sınıf öğretmeni adaylarının “öğretmen” kavramına ilişkin ileri sürdükleri metaforlar. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 2(2), 131-155.
Saban, A. (2004). Öğretmen adaylarının öğrenci kavramına ilişkin sahip oldukları zihinsel imgeler. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 7(2), 281-326.
Saban, A., Koçbeker, B. N., ve Saban, A. (2014). Maratonda yarışmak ya da gizemli bir yere yolculuk yapmak: sınıf öğretmeni adaylarının tecrübe ettikleri ve ideallerindeki öğrenme algıları. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 14(3), 995-1030.
TDK.(2019).Metafor.http://www.tdk.gov.tr/index.php?option=com_bts&a-ama=kelime&guid=TDK.GTS.5cd601dd9fc0e8.79526704 Erişim tarihi: 11.005.02019.
Togan, A. Z. V. (1985). Tarihte usul. İstanbul: Enderun.
Töremen, F. ve Döş, İ. (2009). İlköğretim öğretmenlerinin müfettişlik kavramına ilişkin metaforik algıları. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 9(4), 607-629.
Turan, R. (2002). Türkiye Cumhuriyeti tarihi kültür alanındaki gelişmeler. Ankara: Atatürk Araştırma Merkezi.
Ulusal, D. (2018). Modern İran sinemasında ayna metaforunun kullanımı. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 11(58), 783-789.
Uzun, H. (2006). Tarih bilimi ve tarihte nedensellik. Gazi Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 7(19), 1-13.
Üzümcü, Ö. (2016). Nitel araştırma yöntemine sahip tezlerin bazı değişkenler arasında incelenmesi. Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi Asos Journal, 4(32), 327-340.
Yıldırım, A. (1999). Nitel araştırma yöntemlerinin temel özellikleri ve eğitim araştırmalarındaki yeri ve önemi. Eğitim ve Bilim Dergisi, 23(112), 7-17.
Yosanne, V. (2001). Yaratıcı tarih öğretimi. (B. Ata Çev.), Milli Eğitim Dergisi, (150), 3-5.