Biyoloji Öğretmen adaylarının Biyoloji Eğitimi Laboratuvar Dersine İlişkin Metaforik Algılarının İncelenmesi

Bu araştırmada, biyoloji öğretmen adaylarının biyoloji eğitimi laboratuvar dersine ilişkin metaforlarının ve görsel imajlarının belirlenmesi amaçlanmıştır. Bu amaç doğrultusunda, öğretmen adaylarının biyoloji eğitimi laboratuvar dersine ilişkin oluşturdukları metaforlar ve çizimleri incelenmiştir. Araştırmada, olgu bilim deseni kullanılmıştır. Çalışma grubu 95 biyoloji öğretmen adayından oluşmaktadır. Verilerin toplanmasında iki bölümden oluşan “Laboratuvar ………............... gibidir, çünkü ……………… .” şeklinde sorulan bir sorunun yanında kavramı çizimleriyle de anlatmalarını isteyen bir soru içeren veri toplama formu kullanılmıştır. Veriler içerik analizi yöntemi ile analiz edilmiştir. Veri toplama formunun ilk bölümünde öğretmen adayları tarafından oluşturulan metaforlar ortak özelliklerine göre, ikinci bölümünde ise çizimler benzer özelliklerine göre kategorize edilmiştir. Metaforların ve çizimlerin özellikleri dikkate alınarak metaforlardan 14 kavramsal kategori, çizimlerden ise 4 kavramsal kategori belirlenerek birlikte ele alınmıştır. Belirlenen metafor ve çizim kategorileri, öğretmen adaylarının her kategoride yer alan ifadeleri ve çizimlerinin birbirini tamamlaması, detaylandırması açıklaması ve benzemesi durumlarına göre ilişkilendirilmiş, 37 öğretmen adayının, oluşturdukları metaforu destekleyecek biçimde çizim yaptığı görülmüştür. Öğretmen adaylarının oluşturdukları metaforu destekler nitelikte çizimler yapmaları, oluşturdukları metaforu somutlaştırmak adına görsel imajlarını şekillendirdiklerini göstermektedir. Bu kapsamda öğretmen adaylarının laboratuvar ile ilgili metaforlarının ve çizimlerinin en fazla “araç-gereç” kategorisinde yoğunlaştığı tespit edilmiştir. Araştırma sonunda konuyla ilgili öneriler belirtilmiştir.

Anahtar Kelimeler:

Biyoloji eğitimi, Laboratuvar, Metafor, Çizim tekniği

Investigating Metaphoric Perceptions of Biology Teacher Candidates on Biology Education Laboratory Course

In this study, it was aimed to determine the metaphors and visual images of biology teacher candidates for the biology education laboratory course. For this purpose, the metaphors and drawings of biology teacher candidates about the biology education laboratory course were examined. In the study, the phenomenological design was used. The study group consisted of 95 biology teacher candidates. a data collection form that was used to ask “Laboratory ……… is like ............... because …..” them to answer it with their illustrations. A data collection form consisting of two parts was used for data collection. Data were analyzed by content analysis method. In the first part of the data collection form, metaphors were created by teacher candidates based on their common characteristics and in the second part; the drawings were categorized according to their similar features. Considering the characteristics of metaphors and drawings, 14 conceptual categories from metaphors and 4 conceptual categories from drawings were developed and discussed together. The metaphors and drawing categories were correlated with each other according to the statements of teacher trainees in terms of their completeness, detailing and similarity. It was seen that 37 pre-service teachers draw in a way to support the metaphor they created. The pre-service teachers' drawings that support the metaphor they created, show that they shaped their visual images in order to concretize the metaphor they created. In this context, it was determined that the metaphors and drawings of the teacher candidates were mostly concentrated in the “tools category”. At the end of the study, suggestions on the subject were mentioned.

Keywords:

Biology education, Laboratory, Metaphor, Drawing technique,

PDF

___

Akaydın, G., Güler, M.H. ve Mülayim, H. (2000). Liselerimizin biyoloji laboratuvar araç ve gereçleri bakımından durumu. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 19, 1-4.
Akgün, S. (2008). Fen bilgisi öğretiminde laboratuvar kullanımının öğrencilerin başarılarına disiplinler arası etkisi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Fen Bilimleri Enstitüsü Kafkas Üniversitesi,Kars.
Akturan, U. ve Esen, A. (2008). Fenomenoloji. (T. Baş ve U. Akturan Ed.) Nitel araştırma yöntemleri içinde (s.83-98). Ankara: Seçkin Yayıncılık.
Arıcı, B. (2010). Resim, psikoloji ve çocuğun dünyasında resim. Atatürk Üniversitesi Güzel Sanatlar Fakültesi Dergisi, 10, 15-22.
Arık, S. ve Benli, Ö. E. (2016). Fen ve teknoloji öğretmen adaylarının fen laboratuvarına yönelik metaforik algıları. Kastamonu Eğitim Dergisi, 24(2), 673-688.
Arslan, M. M. ve Bayrakçı, M. (2006). Metaforik düşünme ve öğrenme yaklaşımının eğitim öğretim açısından incelenmesi. Millî Eğitim Dergisi, 171, 100-108.
Arslan, O., Bahar, M. ve Özel, Ç. A. (2011). Genel biyoloji laboratuvar kılavuzu. Ankara: Palme Yayıncılık.
Aspin, D. (1984). Metaphor and meaning in educational discourse. In ( W. Taylor Eds.), Metaphors of education (pp. 21-37). London: Heinemann Educational.
Atasoy, B. (2004). Fen öğrenimi ve öğretimi. Ankara: Asil Yayınevi.
Aykaç, N. (2012). İlköğretim öğrencilerinin resimlerinde öğretmen ve öğrenme süreci algısı. Eğitim ve Bilim, 37(164), 298-315.
Avcı, A. (2008). Sınıf öğretmenliği öğrencilerinin kendi çizimlerinden fen dersi öğretmenine yönelik algıları ile fen öğretimi öz yeterlik inançları arasındaki ilişki. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi. Ege Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İzmir.
Aykutlu, I., Bezen, S. ve Bayrak, C. (2019). An examination of pre-service teachers’ metaphorical perceptions concerning physics lab applications. Bartın University Journal of Faculty of Education, 8(1), 32-53
Backett-Milburn, K. ve McKie, L. (1999). A critical appraisal of the draw and write technique. Health Educatıon Research Theory ve Practice, 14(3), 387-398.
Bağ, H. ve Küçük, M. (2017). Pre-service primary school teachers:Images of science laboratory. Route Educational and Social Science Journal, 4(2), 271-285.
Balım, A.G. ve Ormancı Ü. (2012). İlköğretim öğrencilerinin “maddenin tanecikli yapısı” ünitesine yönelik anlama düzeylerinin çizim yoluyla belirlenmesi ve farklı değişkenlere göre analizi. Eğitim ve Öğretim Araştırmaları Dergisi, 1(4), 255-265.
Baş, M (2018). Gazete köşe yazılarında 'demokrasi' kavramına ilişkin metaforlar: Derlem temelli bir eleştirel metafor çözümlemesi. Dil Tarih Coğrafya Fakültesi Dergisi, 58(2), 1390-1411.
Bilgin, N. (2006). Content analysis techniques and case studies in social sciences. Ankara: Siyasal Publication.
Bland, D. (2012). Analyzing children’s drawings: applied imagination. International Journal of Research ve Method in Education, 35(3), 235-242.
Bogdan, R.C. ve Biklen, S.K. (2007). Qualitative research for education (5th ed). Boston: Pearson Education, Inc.
Bostan S. A. (2015). Ortaokul öğrencilerinin fen bilimleri dersinde laboratuvar kullanımına ilişkin görüşleri. Eğitim ve Öğretim Araştırmaları Dergisi, 4(4), 333-340.
Cerit, Y. (2008). Öğretmen kavramı ile ilgili metaforlara ilişkin öğrenci, öğretmen ve yöneticilerin görüşleri. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 6(4), 693-712.
Chang, N. (2012). What are the roles that children’s drawings play in inquiry of science concepts? Early Child Development and Care, 182(5), 621-637.
Creswell, J.W. (2007). Qualitative inquiry ve research design: Choosing among five traditions. California: SAGE.
Cherney, I.D., Seiwert, C.S., Dickey, T.M. ve Flichtbeil J.D. (2006). Children’s drawings: A mirror to their minds. Educational Psychology, 26(1), 127-142.
Çokluk, Ö., Yılmaz, K. ve Oğuz, E. (2011). Nitel bir görüşme yöntemi: Odak grup görüşmesi. Kuramsal Eğitimbilim, 4(1), 95-107.
Demir, S., Böyük, U. ve Koç, A. (2011). Fen ve teknoloji dersi öğretmenlerinin laboratuvar şartları ve kullanımına ilişkin görüşleri ile teknolojik yenilikleri izleme eğilimleri. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 7(2), 66-79.
Demirci, G.M.P. (2012). Sınıf öğretmeni adaylarının fen ve teknoloji dersine ilişkin metaforik tanımlamaları. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 11(41), 53-63.
Derman, A. (2014). Lise öğrencilerinin kimya kavramına yönelik metaforik algıları. Turkish Studies, 9(5), 749-776.
Dove, J.E., Everett, L.A. ve Preece, P.F.W. (1999). Exploring a hydrological concept through children's drawings. International Journal of Science Education, 21(5), 485-497.
Ekici, G. (2003). Öğrencilerin biyoloji laboratuvar derslerinde öğretmenlerinden bekledikleri öğretim yönetimi davranışları. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 25, 68-75.
Ekici, G. (2010). Lise öğrencilerinin biyoloji laboratuvarı sınıf çevresine ilişkin algılarının incelenmesi. NWSA, 5(3), 1092-1106.
Ekici, G. ve Gökmen, A. (2012). Ortaöğretim öğrencilerinin biyoloji laboratuvarı sınıf çevresine ilişkin algılarının biyoloji öz-yeterlik algı düzeylerine göre değerlendirilmesi. http://kongre.nigde.edu.tr/xufbmek/ dosyalar/ tam_metin/pdf/2363-30_05_2012-12_48_23.pdf sayfasından 11.02.2019 tarihinde erişilmiştir.
Ekici, G. (2016a). Öğretmen adaylarının “bilgisayar” kavramına ilişkin metaforik algıları. Gaziantep University Journal of Social Sciences, 15(3), 755-781.
Ekici, G. (2016b). Biyoloji öğretmeni adaylarının mikroskop kavramına ilişkin algılarının belirlenmesi: Bir metafor analizi çalışması. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi (KEFAD), 17 (1), 615-636.
Eraslan, L. (2011). Sosyolojik metaforlar. Akademik Bakış Dergisi, 27, 1-22.
Ersoy, A. F. ve Türkkan, B. (2010). İlköğretim öğrencilerinin çizdikleri karikatürlere yansıttıkları sosyal ve çevresel sorunların incelenmesi. Eğitim ve Bilim, 35(156), 96-109.
Gan, Y. (2008). Drawing out ideas: Student-generated drawings’ roles in supporting understanding of “light”. Ontario Institute for studies in education, University of Toronto. M5S 1V6, Canada.
Geçit, Y. ve Gençer, G. (2011). Sınıf öğretmenliği 1. sınıf öğrencilerinin coğrafya algılarının metafor yoluyla belirlenmesi:Rize Üniversitesi örneği. Marmara Coğrafya Dergisi, 23, 1-19.
Gilbert, J.K. (2004). Models and modelling: Routes to more authentic science education. International Journal of Science and Mathematics Education, 2, 115–130.
Güneş, M.H., Şener, N., Topla,G. N. ve Can, N. (2013). Fen ve teknoloji dersinde laboratuvar kullanımına yönelik öğretmen ve öğrenci değerlendirmeleri. Dicle Üniversitesi Ziya Gökalp Eğitim Fakültesi Dergisi, 20, 1-11.
Guerrero, M.C.M. ve Villamil, O.S. (2002). Metaphorical conceptualizations of ESL teaching and learning. Language Teaching Research, 6 (2), 95-120.
Haggis, T. (2004). Constructions of learning in higher education: Metaphor, epistemology, and complexity. In (J. Satterthwaite & E. Atkinson Eds.), The disciplining of education: New languages of power and resistance (pp. 181-197). Stoke on Trent: Trentham. 11.02.2019 Tarihinde http://www.wordle.net/ adresinde erişildi.
Inbar, D.E. (1996). The free educational prison: Metaphors and images. Educational Research, 38(1), 77-92.
Kaya, E. (2001). Ortaöğretimde biyoloji öğretiminin yapı ve sorunları:Erzurum örneği.Yayımlanmamış Doktora Tezi. Atatürk Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Erzurum.
Kaya, E. ve Gürbüz, H. (2002). Lise ve meslek lisesi öğrencilerinin biyoloji öğretiminin sorunlarına ilişkin görüşleri. Erzincan Eğitim Fakültesi Dergisi, 4(2), 11-21.
Kılıç, G. (2009). Üniversitelerin eğitim fakültelerinde öğrenim gören biyoloji eğitimi anabilim dalı öğrencilerinin nanobiyoteknoloji eğitimi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
Kılıç, D.S. ve Soran, H. (2011). Biyoloji laboratuvar uygulamalarına yönelik davranış niyeti anketi. 2nd International Conference on New Trends in Education and their Implications, Antalya.
Köklü, N. (2015). Genel fizik laboratuvarında başarı ve akılda kalıcılık etkilerinin artırılmasına yönelik animasyon, simülasyon ve analojik modellerin geliştirilmesi.Yayımlanmamış Doktora Tezi. Selçuk Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Konya.
Kreitler, H. ve Kreitler, S. (1974). The role of experiment in science education. Instructional Science, 3, 75-88.
Lakoff, G. ve Johnson, M. (2005). Metaforlar: Hayat, anlam ve dil ( G. Y. Demir, çev.). İstanbul: Paradigma Yayınları.
Lichtman, M. (2010). Qualitative research in education. Los Angeles: Sage Publications, Inc.
Mahaffy, P. (2006). Moving chemistry education into 3d: A tetrahedral metaphor for understanding chemistry. Journal of Chemical Education, 83(1), 49-55.
Mcmillan, J.H. (2000). Educational research: Fundamentals for the consumer. New York: Longman.
Miles, M.B. ve Huberman, A.M. (1994). Qualitative data analysis. Thousand Oaks, CA: Sage.
Milli Eğitim Bakanlığı (2013). Ortaöğretim biyoloji dersi (9, 10, 11, ve 12. sınıflar) öğretim programı. 10.02.2019 tarihinde http://ttkb.meb.gov.tr/www/ogretim-programlari/icerik/72 adresinden erişilmiştir.
Niebert, K., Marsch, S. ve Treagust, D.F. (2012). Understanding needs embodiment: A theory‐guided reanalysis of the role of metaphors and analogies in understanding science. Science Education, 96(5), 849-877.
Ortony, A. (Ed.). (1979). Metaphor and thought. Cambridge: Cambridge University Press.
Oxford, R., Tomlinson, S., Barcelos, A., Harrington, C., Lavine, R., Saleh, A. ve Longhini, A. (1998). Clashing metaphors about classroom teachers: Toward asystematic typology for the language teaching field. System, 26, 3-50.
Ottander, C. ve Grelsson, G. (2006). Laboratory work: The teachers’ perspective. Journal Biological Education, 40(3), 113-118.
Öztürk, A. E.O. (2006). Farklı türde okullarda çalışan biyoloji öğretmenlerinin mesleki gelişim deneyim ve ihtiyaçları. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 30, 174-183.
Patton, M.Q. (1990). Qualitative evaluation and research methods. USA: Sage.
Pishghadam, R. ve Pourali, S. (2011). Metaphorical analysis of Iranian MA Students’ beliefs: A qualitative study. Higher Education Studies, 1 (1), 27-37.
Plotz, T. ve Hollenthoner, F. (2019).Replicating a study about children’s drawings concerning radiation. Multidisciplinary Journal for Education, Social and Technological Sciences, 6 (1), 71-88.
Saban, A. (2004). Giriş düzeyindeki sınıf öğretmeni adaylarının “öğretmen” kavramına ilişkin ileri sürdükleri metaforlar. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi. 2(2), 131-155.
Salman, Y. (2003). Dilin düşevreni: Eğretileme. Kitaplık, 65, 53-54.
Sanchez, A., Barreiro, J.M. ve Maojo, V. (2000). Design of virtual reality systems for education: A cognitive approach. Education and Information Technologies, 5(4), 345-362.
Shuell, T. J. (1990). Teaching and learning as problem solving. Theory into Practice, 29(2), 102-108.
Ural, E., ve Başaran, U.A.R. (2018).Öğretmen adaylarının fen laboratuvarı kavramına ilişkin metaforik algıları. Eğitim Kuram ve Uygulama Araştırmaları Dergisi, 4(3), 50-64.
Türk Dil Kurumu (2018). http://www.tdk.gov.tr, 30.09.2018 tarihinde erişildi.
White, R. ve Gunstone, R. (2000). Probing understanding. London: The Falmer Press.
Yapıcı, İ.Ü. (2015). Lise öğrencilerinin biyoloji kavramına ilişkin metaforik algıları. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 14(55), 139-147.
Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2016). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
Yücel Cengiz, İ. ve Ekici, G. (2016). Biyoloji öğretmen adaylarının laboratuvar kavramına ilişkin görsel imajları. Eğitim ve Öğretim Araştırmaları Dergisi, 5 (3), 164-177.