SOSYAL DEĞİŞİM TEORİSİ ÇERÇEVESİNDE ÖRGÜTSEL ADALET VE ÖRGÜTSEL VATANDAŞLIK DAVRANIŞI ARASINDAKİ İLİŞKİ VE GÜVENİN ILIMLAŞTIRICI ETKİSİ

Çalışanlar yaptıkları işinin karşılığı olarak sadece yasal kazanımlar elde etmeyi beklemezler. Aynı zamanda yerine getirdikleri görevin, gösterdikleri iyi niyet ve iyiliğin karşılığının ödeneceğini de beklerler. Eğer bu beklentileri karşılanırsa, örgüte karşı -zarar görmeyecekleri konusunda- bir güven geliştirirler. İşte bu ortamda çalışanlar örgütün beklediği davranışlar dışında gönüllü davranışlar da sergileyeceklerdir. Elbette bu durum çalışanların örgütün ne kadar adil olduğuna dair inançlarından da etkilenecektir. Bu çalışma örgütsel vatandaşlık davranışı sergilemede örgütsel adaletin katkısını ve güven düzeyinin artmasıyla bu katkının nasıl şekilleneceğini incelemektedir. Sonuçta örgütsel adalet algısının örgütsel vatandaşlık davranışı üzerinde açıklayıcı katkısı olduğu ancak güven düzeyinin sonuçlarda büyük fark yaratmadığı görülmüştür.

___

  • [1] Blau, P.M. (1964) Exchange and power in socıal life. New York: Wiley.
  • [2] Levinson, H. (1965) Reciprocation: The Relationship between Man and Organization. Administrative Science Quarterly, 9(4), 370-390.
  • [3] Gouldner, A.W. (1960). The Norm of Reciprocity. American Sociological Review, 25(2), 165-167.
  • [4] Foa, E.B. & Foa, U.G. (1974). Societal structures of tlıe mind. Springfîeld: Charles C. Thomas.
  • [5] Gould, S. (1979). An Equity-Exchange Model Of Organizational Involvement. Academy of Management Review, 4(1), 53-62.
  • [6] Börü, D. & Güneşer, B. (2006). Algılanan Örgütsel Destek ve Lider Üye Etkileşiminin Örgütsel Vatandaşlık Davranışı île İlişkisi ve Güvenin Rolü. ÖNERİ - M. Ü. Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 25(7), 43-58.
  • [7] Hosmer, L.T. (1995). Trust: The Connecting Link Between Organizational Theory and Philosophical Ethics. Academy of Management Review, 20(2), 379-403
  • [8] Organ, D.W. (1988). Organizational Citizenship Behavior, The Good Solder Syndrome. New York: Lexington Books.
  • [9] Konovsky, M.A. & Pugh, S.D. (1994). Citizenship behavior and social exchange. Academy of Management Journal, 37(3), 656-669.
  • [10] Organ, D. (1990). The Motivational Basis of Organizational Citizenship Behavior. Research in Organizational Behavior, 12, 43-70.
  • [11] Güven, M. (2006). Örgütsel Bağlılık Ve Örgütsel Vatandaşlık Davranışı Arasındaki İlişki. Yayınlanmış Yüksek Lisans Tezi, Sosyal Bilimle Enstitüsü, Marmara Üniversitesi.
  • [12] Greenberg, J. (1990). Organizational Justice: Yesterday, Today and Tomorrow. Journal of Management, 16(2): 399-432.
  • [13] Folger, R. & Cropanzano, R. (1998). Organizational Justice and Human Resources Management. London: Sage Pub.
  • [14] Greenberg, J. (1987). A Taxonomy of Organizational Justice Theories. Academy of Management Review, 12(1), 9-22.
  • [15] Greenberg, J. (1990). Looking Fair versus being Fair: Managing Impressions of Organizational Justice. Research İn Organizational Behavior, 12, 111-157.
  • [16] Folger, R. & Konovsky, M.A. (1989). Effect of Procedural And Distributive Justice On Reactions To Pay Raise Decision. Academy of Management Journal, 32(1), 115- 130.
  • [17] Cohen, R.L. (1987). Distributive Justice: Theory and Research. Social Justice Research, 1(1), 19-40.
  • [18] Adams, J.S. (1965). Ineguity in Social Exchange, Advance in Experimental Social Psychology. (Ed.: Berkovvitz, L.). San Diego: Academy Press.
  • [19] Gilliand, S.W. (1993). The perceived Fairness of Selection Systems: An Organizational Justice Perspective. Academy of Management Review, 20(2), 379-403.
  • [20] Greenberg, J. (1988). Equity and Workplace Status: A Field Experiment. Journal of Applied Psychology, 73(4), 606-613.
  • [21] Pfeffer, J. & Langton, N. (1993). The Effect of Wage Dispersion on Satisfaction, Productivity and Working Collaboratively: Evidence From College and University Faculty. Administrative Science Quarterly, 38(3), 382—407.
  • [22] Schwarzwald, J.; Koslowsky, M. & Shallt, B. (1992). A Field Study of Employee's Attitudes and Behaviors after Promotion Decisions. Journal of Applied Psychology, 77(4), 511-514.
  • [23] Alexander, R. & Ruderman, M. (1987). The Role of Procedural and Distributive Justice in Organizational Behavior. Social Justice Research, 1(2), 177-198.
  • [24] Folger, R. (1987). Distributive and Procedural Justice in the Workplace. Social Justice Research, 1(2), 143-159.
  • [25] İşbaşı, J.Ö. (2000). Çalışanların Yöneticilerine Duydukları Güvenin Ve Örgütsel Adalete İlişkin Algılamalarının Örgütsel Vatandaşlık Davranışının Oluşumundaki Rolü: Bir Turizm Örgütünde Uygulama. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Akdeniz Üniversitesi.
  • [26] Moorman, R.H. (1991). Relationship betvveen Organizational Justice and Organizational Citizenship Behaviors: Do Fairness perception Influence Employee Citizenship? Journal of Applied Psychology, 76(6), 845- 855.
  • [27] McFarlin, D.B. & Sweeney, P.D. (1992). Distributive and procedural Justice as predictors of Satisfaction with Person and Organization Outcomes. Academy of management Journal, 35(3), 626-637.
  • [28] Barling, J. & Phillips M. (1993). Interactional, Formal, and Distributive Justice in the Workplace: An Exploratory Study. The Journal of Psychology, 127(6), 215-248.
  • [29] Orpen, C. (1994). The Effects of Exchange Ideology on the Relationship betvveen Perceived Organizational Support and Job Performance. Journal of Social Psychology, 134(3), 407-408.
  • [30] Betemen, T.S. & Organ, D.W. (1983). Job Satisfaction and the Good Soldier: The Relationship betvveen Affect and Employee Citizenship. Academy of Management Journal, Best Papers Proceedings, 26(4), 587-595.
  • [31] Smith, C.H.; Organ, D.W. & Near, J.P. (1983). Organizational Citizenship Behavior. Journal Of Applied Psychology, 68, 653-663.
  • [32] Graham, J.W. (1988). Organizational Citizenship Informed By Political Theory. Chicago: Loyola University Pub..
  • [33] Graham, J.W. (1991). An Essay On Organizational Citizenship Behavior. Employee Responsibilities and Rights Journal, 4(4), 249-270.
  • [34] Williams, L.J. & Anderson, S.E. (1991). Job Satisfaction and Organizational Commitment As Predictors Of Organizational Citizenship And In-Role Behaviors. Journal of Management, 17(3), 601 -617.
  • [35] Podsakoff, P.M.; MacKenzie, S.B.; Paine, J.B. & Bachrach, D.G. (2000). Organizational Citizenship Behaviors: A Critical Revievv of the Theoretical and Empirical Literatüre and Suggestions for Future Research. Journal of Management, 26(3), 513-563.
  • [36] Coyle-Shapiro, J.A-M. (2002). A Psychological Contract Perspective on Organizational Citizenship Behavior. Journal of Organizational Behavior, 23(8), 927-941.
  • [37] Morrison, W.M. (1994). Role Definitions and Organizational Citizenship Behavior: The Importance of the Employee’s Perspective. Academy of Management Journal, 37(6), 1543-1567.
  • [38] Organ, D.W. (1994). Personality and Organizational Citizenship Behavior. Journal of Management, 20(2), 465- 478.
  • [39] Organ, D.W. & Ryan, K. (1995). A Meta-Analytic Revievv of Attitudinal and Dispositional Predictors of Organizational Citizenship Behavior. Personnel Psychology, 48(4), 775-802.
  • [40] Podsakoff, P.M.; Mackenzie S.B. & Bommer, W.H. (1996). Transformational Leader Behaviors and Substitutes for Leadership as Determinants of Employee Satisfaction, Commitment, Trust, and Organizational Citizenship Behaviors. Journal of Management, 22(2), 415-452.
  • [41] Podsakoff, P.M.; MacKenzie, S.B.; Paine, J.B. & Bachrach, D.G. (2000). Organizational Citizenship Behaviors: A Critical Revievv of the Theoretical and Empirical Literatüre and Suggestions for Future Research. Journal of Management, 26(3), 513-563.
  • [42] MacKenzie, S.B.; Podsakoff, P.M. & Fetter, R. (1991). Organizational Citizenship Behavior and Objective Productivity as Determinants of Managerial Evaluations of Saiespersons’ Performance. Organizational Behavior and Human Decision Processes, 50, 123-150.
  • [43] Podsakoff, P.M.; MacKenzie, S.B.; Moorman, R.H. & Fetter. R. (1990). Transformational Leader Behaviors and Their Effects on Follovvers’ Trust In Leader, Satisfaction and Organizational Citizenship Behaviors. Leadership Quarterly, 1, 107-142.
  • [44] O'Reilly, C. & Chatman, J. (1986). Organizational Commitment and Psychological Attachment: The Effects of Compliance, Identification, End Intemalization on Pro- social Behavior. Journal of Applied Psychology, 71, 492- 499.
  • [45] Moorman, R.H.; Niehoff, B.P. & Organ, D.W. (1993). Treating Employees Fairly And Organizational Citizenship Behavior: Sorting The Effects Of Job Satisfaction, Organizational Commitment And Procedural Justice. Employee Responsibilities and Rights Journal, 6(3), 209- 225.
  • [46] Organ D.W. & Ryan K. (1995). A Meta-Analytic Revievv of Attitudinal and Dispositional Predictors of Organizational Citizenship Behavior. Personnel Psychology, 6(3), 775-802
  • [47] Schnake, M. (1991). Organizational Citizenship: A Revievv, Proposed Model, and Research Agenda. Hunıan Resolutions, 44(7), 735-759.
  • [48] Cohen, D. & Prusak, L. (2001). In Good Company: How Social Capital Makes Organizations Work. Boston, MA: Harvard Business School Pres.
  • [49] Gilbert, J.A. & Tang, T.L.P. (1998). An Examination Of Organizational Trust Antecedents. Public Personnel Management, 27(3), 321-336.
  • [50] Levvicki, R.J. (1996). Developing and Maintaining Trust in Work Relationships, Trust in Organizations: Frontier of Theory and Research. (Ed.: Kramer, R.M. & Tyler, T.R.). London: Sage Publications.
  • [51] Demircan, N. & Ceylan, A. (2003). Örgütsel Güven Kavram : Nedenleri ve Sonuçları. Yönetim ve Ekonomi, 10(2), 139-150.
  • [52] Tyler, T.R. (2000). Social Justice: Outcome and Procedure. International Journal of Psychology, 35(2), 518- 534.
  • [53] Caldvvell, C. & Clapham, E..S. (2003). Organizational Trustvvorthiness: an International Perspective. Journal of Business Ethics, 47(4), 349-364.
  • [54] îslamoğlu, G.; Birsel, M. & Borü, D. (2007) Kurum İçinde Güven: Yöneticiye, Çalışma Arkadaşlarına, Kuruma Yönelik Güven Ölçümü (Alan Araştırması ve Sonuçları). İstanbul: İnkılap Yayınevi.
  • [55] Organ, D.W. & Konovsky, M. (1989). Cognitive Versus Affective Determinants Of Organizational Citizenship Behavior. Journal of Applied Psychology, 74(1), 157-164.
  • [56] Morrison, E.W. (1994). Role Definitions And Organizational Citizenship Behavior: The Importance of the Employee’s Perspective. Academy of Management Journal, 37(6), 1543-1567.
  • [57] Niehoff, B.P. & Moorman R.F. (1993). Justice as A Mediator of The Relationship betvveen Methods of Monitoring and Organizational Citizenship Behavior. Academy of management Journal, 36(3), 527-556.
  • [58] Van Dyne, L.; Graham, J.W. & Dienesch, R.M. (1994). Organizational Citizenship Behavior: Construct Redefinition, Measurement, and Validation. Academy of Management Journal, 37(4), 765-802.
  • [59] Daboval, J.; Comish, R.; Svvindle, B. & Gaster, W. (1994). Trust Inventory for Small Businesses. Small Businesses Symposium. (htp:/wwww.sbaer.uca..edu/docs/proceedings/ 94sw031.txt). [10.09.2008].
  • [60] Farh, J.L.; Earley, P. & Lin, S. (1997). Impetus for Action: Cultural Analysis of Justice and Organizational Citizenship Behavior in Chinese Society. Administrative Science Quarterly, 42(3), 421-444.
  • [61] Farh, J.; Podsakoff, P.M. & Organ, D.W. (1990). Accounting for Organizational Citizenship Behavior: Leader Fairness and Task Scope Versus Satisfaction. Journal of Management, 16(4), 705-721.
  • [62] Bies, R.; Martin' C.L. & Brockner, J. (2005). Just Lay Off, But Stili A “Good Citizen? Only If the Process is Fair. Employee Responsibilities and Rights Journal, 6(3), 227- 238
  • [63] Köse, S.; Kartal, B. & Kayalı, N. (2003). Örgütsel Vatandaşlık Davranışı ve Tutuma İlişkin Faktörlerle İlişkisi Üzerine Bir Araştırma. Erciyes Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, (20), 1-19.