Öğrencilerin Fen Bilimleri Dersine Dönük Kavramları Günlük Hayatla İlişkilendirme Durumları

Metaforların soyut konuları açıklamadaki etkililiği, eğitim alanında yapılan araştırmalardabireylerin farklı olgu ve kavramlar hakkındaki algılarını, bakış açılarını, tutumlarını belirlemedekullanılabilecek etkili araçlar haline getirmektedir. Son yıllarda yapılan eğitim araştırmalarındafarklı olgularla ilgili algıları ortaya çıkarmaya yönelik metafor çalışmaları dikkat çekici şekildeartmıştır. Ancak bu çalışmaların arasında öğrencilerin fen konularını günlük hayata transferi ileilgili bir araştırmaya rastlanmamıştır. Bu araştırma öğrencilerin "iş, fiziksel değişim, kimyasaldeğişim, genleşme ve büzülme" kavramlarını günlük hayatta kullanma durumlarını metaforyoluyla ortaya çıkarmak amacıyla yapılmıştır. Bu araştırma nitel karakterli olup fenomenolojikaraştırma deseni kullanılmıştır. Araştırmanın çalışma grubunu elverişli/uygun örneklemeyöntemiyle seçilen ve 2015-2016 eğitim-öğretim yılında Merzifon'da bir ortaokulda 7. sınıfseviyesinde öğrenim gören 51 erkek 50 kız toplam 101 öğrenci oluşturmaktadır. Veri toplama aracıolarak, belirlenen 5 kavramla ilgili "iş, günlük hayatta gibidir; çünkü ..." gibi açık uçlucümlelerin tamamlatıldığı bir form kullanılmıştır. İlk kısımda, verilen kavramı bir kelime ile ifadeetmeleri, ikinci kısımda kullandıkları metaforun gerekçesini ifade etmeleri istenmiştir. Toplananveriler içerik analiziyle analiz edilmiştir. Sonuç olarak öğrencilerin 24 metafor geliştirdiklerigörülmüş ve geliştirilen metaforların farklı 6 kategoride toplandığı belirlenmiştir. Geliştirilenmetaforların incelenmesi sonucu öğrencilerin Fen ve Teknoloji dersinde öğrendikleri "iş, fizikseldeğişim, kimyasal değişim, genleşme, büzülme" kavramlarını günlük hayatlailişkilendirememelerinin yanı sıra bu kavramların bilimsel anlamlarını bilme konusunda eksikoldukları ve bazı kavramlara ilişkin yanılgılara sahip oldukları görülmüştür. Analiz edilenmaddelerin büyük çoğunluğunda öğrencilerin kavramları zihinlerinde yanlış yapılandırdıkları vekavramlara kendilerince farklı anlamlar yükledikleri görülmektedir. Bu durumun, öğrencilerdekavram yanılgılarına sebep olmakla birlikte, ilerleyen yıllarda öğrenilecek konuların temelininzayıf olmasına ve yeni kavramları da yanlış yapılandırmalarına yol açabileceği ve kavramıgündelik hayatlarının içine yerleştirmede de sorun yaşamalarına sebep olabileceğidüşünülmektedir.

Students' Correlation Status of Concepts of Science and Technology Course in Their Daily Lives

PDF

___

Andree, M. (2003). The Everyday-life in science classroom; study on ways of using and referring to everyday-life. The ESERA Conference in Noordwijkerhout, The Netherlands, 19th--23th August, 1--22.
Arslan, M. M. Bayrakçı, M. (2006). Metaforik düşünme ve öğrenme yaklaşımının eğitim-öğretim açısından incelenmesi. Milli Eğitim Dergisi, 35 (171): 100-108.
Avcı, D., Kara İ., Karaca, D. (2012). Fen bilgisi öğretmen adaylarının iş konusundaki kavram yanılgıları. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 31, 27-39.
Ayas, A. Coştu, B. (2001). Lise-1 öğrencilerinin "buharlaşma, yoğunlaşma ve kaynama" kavramlarını anlama seviyeleri. Yeni Bin Yılın Başında Fen Bilimleri Eğitimi Sempozyumu, Maltepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi, 7-8 Eylül, İstanbul. Bildiriler Kitabı, 273-280.
Ayas, A., Karamustafaoğlu, O.,Sevim, S. Karamustafaoğlu, S. (7-8 Eylül 2001). Fen bilgisi öğrencilerinin bilgilerini günlük yaşamla ilişkilendirebilme seviyeleri. Yeni Bin Yılm Başında Fen Bilimleri Eğitimi Sempozyumu, Maltepe Üniversitesi Eğitim Fak., 7-8 Eylül, İstanbul. Bildiriler Kitabı, 458-462.
Ayas, A. Özmen, H. (1999). Asit-baz kavramlarını güncel olaylarla bütünleştirilme seviyesi: bir örnek olay çalışması. III. Ulusal Fen Bilimleri Eğitimi Sempozyumu. Karadeniz Teknik Üniversitesi, Fatih Eğitim Fakültesi, Trabzon.
Aydın, F. Ünaldı, Ü. E. (2010). Coğrafya öğretmen adaylarının "coğrafya" kavramına ilişkin algılarının metaforlar yardımıyla analizi. International Online Journal of Educational Sciences, 2(2), 600-622.
Ayvacı, H. Ş. Devecioğlu, Y. (2008). İlköğretim öğrencilerinin fizik kavramlarını günlük yaşamla ilişkilendirme düzeyleri. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 2(24).
Cerit, Y. (2008). Öğretmen kavramı ile ilgili metaforlara ilişkin öğrenci, öğretmen ve yöneticilerin görüşleri. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 6(4), 693-712.
Clement, ]. (1982). Students' preconceptions in introductory mechanics. American journal of Physics. 50,66--71
Coştu, B. Ayas, A. (2005). Evaporation 1n different liquids: Secondary students' conceptions. Research in Science Technological Education, 23(1), 75-97.Çapan, B.,
(2010), Öğretmen adaylarının üstün yetenekli öğrencilere ilişkin metaforik algıları, Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 3(12), 140-154.
Çelik, D. Güler, M. (2013). İlköğretim 6. sınıf öğrencilerinin gerçek yaşam problemlerini çözme becerilerinin incelenmesi. Dicle Üniversitesi Ziya Gökalp Eğitim Fakültesi Dergisi, 20, 180--195.
Demircioğlu, G., Özmen, H., ve Demircioğlu, H., (2006). Smıf öğretmeni adaylarının fiziksel ve kimyasal değişme kavramlarını anlama düzeyleri ve yanılgıları. Milli Eğitim Dergisi, 170, 260- 272.
Emrahoğlu, N., Mengi, F. (2012). İlköğretim sekizinci sınıf öğrencilerinin fen ve teknoloji konularını günlük hayat problemlerinin çözümüne transfer düzeylerinin incelenmesi. Ç.Ü. Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 21(1), 213-228.
Enginar, İ., Saka, A. Sesli, E. (2002). Lise öğrencilerinin biyoloji derslerinde kazandıkları bilgileri güncel olaylarla ilişkilendirebilme düzeyleri. V. Ulusal Fen Bilimleri ve Matematik Eğitimi Kongresine Sunulmuş Bildiri.
Forceville, C. (2002). The identification of target and source in pictorial metaphors. journal of Pragmatics, 34, 1--14
Fortus, D., Krajcik, I., Charles, D., Marx, R. W.& Mamlok--Naaman, R. (2005). Designbased science and real-world problem--solving. International ]ournal of Science Education, 27(7), 855-879
Gürses, A., Akrabaoğlu, F., Açıkyıldız, M., Bayrak, R., Yalçın, M. Doğar, Ç. (2004). Ortaöğretimde bazı kimya kavramlarının günlük hayatla ilişkilendirebilme düzeylerinin belirlenmesi. XII.
Eğitim Bilimleri Kongresi. Gazi Üniversitesi, Antalya.
Güven--Yıldırım, E., Köklükaya, N. Selvi, M. (2015). Öğretim materyali olarak 3-- İdiot Filmi ile öğretmen adaylarının günlük hayatta fenin kullanımı ve eğitimde aile rolü üzerine görüşlerinin belirlenmesi. Trakya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi (2), 94-105.
Harman, G. (2012). Fen bilgisi öğretmen adaylarının fiziksel ve kimyasal değişme hakkındaki bilgileri ve kavram yanılgıları. Eğitim ve Öğretim Araştırmaları Dergisi, 1(3), 123-139.
Hewson, P. W. Hewson, M. G. (1984). The role of conceptual conflict in conceptual change and the design of science ınstruction. Instructional Science, 13, 1-13
Hürcan, N. Önder, İ. (2012). İlköğretim 7. sınıf öğrencilerinin Fen ve Teknoloji dersinde öğrendikleri fen kavramlarını günlük yaşamla ilişkilendirme durumlarının belirlenmesi. http: www.researchgate.net/ publication/ 236964205 adresinden alınmıştır.
İlkörücü-Göçmençelebi, Ş., Özkan, M. (2009). İlköğretim altıncı sınıf öğrencilerinin fen bilgisi biyoloji konularını günlük yaşamla ilişkilendirme düzeylerinin başarıya etkisi. Kastamonu Eğitim Dergisi, 17(2), 525--530.
Kuşakçı-Ekim, F. (2007). İlköğretim fen öğretiminde kavramsal karikatürlerin öğrencilerin kavram yanılgılarını gidermedeki etkisi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
Lakoff, G. Johnson, M.(1980). Metaphors we live by. Chicago: University of Chicago Press, 276p.
Meşeci, B. ,Tekin, S., ve Karamustafaoğlu, S. (2013). Maddenin tanecikli yapısı ile ilgili kavram yamlgılarının tespiti. Dicle Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (9).
Oxford, R., Tomlinson, S., Barcelos, A., Harrington, C., Lavinr, R.Z., Saleh, A. Longhini, A. (1998).
Clashing metaphors about classroom teachers: Toward systematic typology for the language teaching field. System, 26, 3-50.
Özmen, H. (2003). Kimya öğretmen adaylarının asit ve baz kavramlarıyla ilgili bilgilerini günlük olaylarla ilişkilendirebilme düzeyleri. Kastamonu Eğitim Dergisi, 11(2), 317-324.
Pınarbaşı, T., Doymuş, K., Canpolat, N. Bayrakçeken, S. (1999). Üniversite kimya bölümü öğrencilerinin bilgilerini günlük hayatla ilişkilendirebilme düzeyleri. III. Ulusal Fen Bilimleri Eğitimi Sempozyumu. Karadeniz Teknik Üniversitesi, Fatih Eğitim Fakültesi, Trabzon.
Saban, A. (2004). Giriş Düzeyindeki sınıf öğretmeni adaylarının "öğretmen" kavramına ilişkin ileri sürdükleri metaforlar. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 2(2), 131--155.
Sökmen, N., Bayram, H. Yılmaz, A. (2000). 5., 8. ve 9. sınıf öğrencilerinin fiziksel değişim ve kimyasal değişim kavramlarını anlama seviyeleri. M. Atatürk Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Dergisi, 12, 261-266.
Taşdemir, A. Demirbaş, M. (2010). İlköğretim öğrencilerinin fen ve teknoloji dersinde gördükleri konulardaki kavramları günlük yaşamla ilişkilendirebilme düzeyleri, Uluslararası İnsan Bilimleri Dergisi, 7(1), 124--148
Üstün, P., Yıldırgan, N. Çegiç, E. (2001). Fen bilgisi eğitiminde model kullanma ile öğretimin başarıya etkisi. Yeni Bin Yılın Başında Fen Bilimleri Eğitimi Sempozyumu, Maltepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi, 7-8 Eylül, İstanbul. Bildiriler Kitabı, 474-477.
Yıldırım, A. Şimşek, H. (2013). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Ankara Seçkin Yayıncılık, 9. Baskı.
Yılmaz, N. (2008). İlköğretim altıncı, yedinci ve sekizinci sınıfları ve lise birinci sınıf ve fen bilgisi öğretmen adaylarınm fen bilgisindeki temel bilgilerle günlük hayatı ilişkilendirme becerileri.
Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
Yiğit, N., Devecioğlu, Y. Ayvacı, H. Ş. (2002). İlköğretim fen bilgisi öğrencilerinin fen kavramlarını günlük yaşamdaki olgu ve olaylarla ilişkilendirme düzeyleri. V. Ulusal Fen Bilimleri ve Matematik Eğitimi Kongresi, ODTÜ Kongre ve Kültür Merkezi, Ankara.
Yob, I. M. (2003). Thinking constructively with metaphors. Studies in Philosophy and Education, 22, 127- 138.