Küçük ve orta ölçekli işletmelerin ihracat sorunları: Mersin ilinde bir uygulama

Ekonomik büyüme, uluslararası rekabeti sağlama, refah düzeyini artırma, işsizliği azaltma gibi konular ülkelerin en önemli gündemleri arasındadır. Günümüz koşullarında bu amaçlara ulaşmak kuşkusuz sadece ulusal pazara dönük bir ekonomi modeli ile gerçekleştirilemez. Bu açıdan ekonomik ve sosyal yaşam içerisinde çok önemli bir yere sahip KOBİ’lerin ihracat yapabilecek seviyeye gelmeleri elzemdir. KOBİ’lerin ihracat sürecinde karşılaştıkları sorunların tespiti ve çözüme kavuşturulması bu bakımdan önem arz etmektedir. Bu çalışmanın amacı, KOBİ’lerin ihracat sorunları algısının, KOBİ’lerin özelliklerine ve ihracatı etkileyen bir kısım faktörlere göre farklılık gösterip göstermediğini ortaya çıkarmaktır. Araştırmanın örneklemini Mersin ilinde ihracat yapan 155 KOBİ oluşturmaktadır. Anket yöntemi kullanılarak toplanan verilere faktör analizi yapılmış ve sonrasında Kruskal Wallis ve Mann-Whitney U testleri uygulanmıştır. İşletmelerin ihracatta yaşadıkları sorunların; ihracat yaptığı süre değişkeninde ürün adaptasyonu alt boyutunda, KOSGEB desteklerinden faydalanma değişkeninde ürün adaptasyonu boyutunda, ihracat yapılan ülke sayısı değişkeninde ise pazar bilgisi ve nitelikli iş gücü alt boyutlarında farklılık gösterdiği tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler:

KOBİ, İhracat, İhracat Sorunları, Mersin

Export problems of small and medium sized enterprises: An application in Mersin

Issues such as economic growth, ensuring international competition, increasing the welfare level and reducing unemployment are among the most important agendas of countries. Undoubtedly, achieving these goals in today's conditions cannot be achieved only with an economic model oriented towards the national market. Therefore, it is essential for SMEs, which have a very important place in economic and social life, to reach the level of export. In this respect, it is important to identify and resolve the problems SMEs encounter in the export process. The purpose of this study is to reveal whether the perception of export problems of SMEs differs according to the characteristics of SMEs and some factors affecting exports. The sample of the research consists of 155 SMEs exporting in Mersin province. Factor analysis was performed on the data collected using the questionnaire method, and then Kruskal Wallis and Mann-Whitney U tests were applied. Problems faced by businesses in exports; It has been determined that there is a difference in the product adaptation sub-dimension in the time of export variable, in the product adaptation dimension in the benefit of KOSGEB supports variable, and in the sub-dimensions of market knowledge and skilled labor in the variable of the number of countries exported.

Keywords:

SME, Export, Mersin, Export Issues,

PDF

___

Akgemci, T. (2001).“KOBİ’lerin Temel Sorunları ve Sağlanan Destekler”. KOSGEB Yayını, s.30, Ankara
Aksoy, R., Yıldıran, C.(2013). Zonguldak İlinde İhracat Yapan Firmaların İhracatta Karşılaştıkları Sorunlar, Uluslararası İşletme ve Yönetim Dergisi. C.:1 S.:3 Yıl:2013, s. 249-268
Altıntaş, M., H.,Tanrıverdi, İ.(2019). İşletmelerin İhracat Performansı: Bibliyometrik Analiz, Yönetim ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi. Cilt: 17, Sayı :3 Eylül 2019, s. 294-311.
Altıntaş, M.H., Tokol, H. (2007). The effects of export barriers on perceived export performance An empirical research on SMEs in Turkey. EuroMed Journal of Business, Vol. 2 No. 1, 2007 pp. 36-56.
Altunışık, R., Coşkun, R., Bayraktaroğlu, S. ve Yıldırım, E. (2007). Sosyal bilimlerde araştırma yöntemleri: SPSS uygulamalı. İstanbul: Avcı Ofset.
Balantekin, B. E. (2006). İhracatta KOBİ’lere sağlanan devlet destekleri ve KOBİ’lerin ihracatta karşılaştıkları sorunlar ve Kayseri’de bir anket uygulaması. Yüksek Lisans Tezi. Erciyes Üniversitesi, Kayseri.
Bayülken, Y., Kütükoğlu, C.(2012).Makine Mühendisleri Odası Oda Raporu, Küçük ve Orta Ölçekli Sanayi İşletmeleri (KOBİ’ler). Genişletilmiş Dördüncü Baskı, Yayın No: MMO/583
Bellek, M.(2016). Stratejik Yönetimde KOBİ’lerin Sürdürülebilir Rekabet Üstünlüğü Sağlamasında E-Ticaret Uygulamaları Ve Kayseri Organize Sanayi Bölgesinde Faaliyet Gösteren İşletmeler Üzerine Bir Araştırma. Yüksek Lisans Tezi, Hitit Üniversitesi, Çorum.
Bozkurt, Ç., Ö., Tunç, H.(2018). Kobilerde Dış Ticaret Sorunları: Antalya İli Örneği. Uluslararası Yönetim İktisat ve İşletme Dergisi, Cilt 14, Sayı 2, s.381-398.
Büyüköztürk, S. (2005). Veri analizi el kitabi. Pegem Yayincilik.
Constantine, S. K., & Robert, E. M. (1994). Differences in Perceptions of Exporting Problems Based on Firm Size and Export Market Experience. European Journal of Marketing, 28(5), s.17-35.
Çütçü, İ., Özdemir, A., Erkan, H,.(2017). KOBİ’lerin İhracat Piyasalarında Karşılaştığı Sorunlara İlişkin Algıları: Gaziantep’teki KOBİ’ler Üzerine Bir Araştırma. İnsan Ve Toplum Bilimleri Araştırmaları Dergisi, Cilt / Vol: 6 Sayı/Issue: 5, s. 2691-2709.
Eminoğlu, O.(2013). KOBİ’lerin İhracatta Karşılaştığı Sorunlar Ve Devlet Destekleri Üzerine Ankara Sincan Organize Sanayi Bölgesinde Bir Uygulama. Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi, Ankara.
Erkan, H.(2017). KOBİ’lerin İhracat Performanslarında Karşılaştıkları Sorunlar ve Çözüm Önerileri: Gaziantep İli Örneği. Yüksek Lisans Tezi, Hasan Kalyoncu Üniversitesi, Gaziantep
Hamill, J. ve Gregory K. (1997). Internet Marketing in the Internationalisation of UK’s SMEs. Journal of Marketing Management, 1(3), 9-28. İhracat Yönetmeliği, (2006). Resmi Gazete Tarihi: 06.06.2006, Resmi Gazete Sayısı: 26190, 22.06.2020 tarihinde https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2006/06/20060606-10.htm adresinden erişildi.
İnan, H., Nakıboğlu, B.(2009).KOBİ’lerin İhracatta Karşılaştıkları Engellerin Belirlenmesine Yönelik Mobilya Sektöründe Gerçekleştirilen Bir Araştırma. Ç.Ü. Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Cilt 18, Sayı 2, 2009, Sayfa 228-246.
İslambay, T.(2018). Küçük Ve Orta Ölçekli İşletmelerin İhracat Sorunları: Konya İmalat Sektöründe Bir Araştırma. Yüksek Lisans Tezi, Selçuk Üniversitesi, Konya.
Karelakis, C., Konstadionis, M. Chryssochoidis, . (2008). Export Problems Perceptions and Clustering of Greek Wine Firms. Euromed Journal of Business, Vol. 3 Issue:1, 6-22.
Kayabaşı, A., Kiracı, H., Kanberoğlu, Z., Oğuz, A. (2010). KOBİ’lerde İhracat Performansını Belirleyen Unsurların İncelenmesi: İnegöl'de Faaliyette Bulunan İşletmeler Üzerinde Bir Alan Araştırması. Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 1(28), s. 1-12.
Kendirli, S., Bilginer, M. (2001) Modern Finansman Teknikleri Bağlamında Küçük ve Orta Ölçekli İşletmelere Alternatif Çözüm Önerileri. Standart, Yıl: 40, Sayı :272 s.85
KSEP, KOBİ Stratejisi Eylem Planı,2015-2018, s.29. 15.06 2020 tarihinde https://www.kosgeb.gov.tr/Content/Upload/Dosya/KSEP%20G%C3%BCncellenen%20Eylem%20Plan%C4%B1%202015-2018_06_05_2016.pdf adresinden erişildi.
Kumbas, S. (2017). KOBİ’lerin Dış Ticarette Karşılaştıkları Sorunlar. Yüksek Lisans Tezi, , Adnan Menderes Üniversitesi, Aydın
Leonidou, Leonidas C., (2004), “An Analysis of the Barriers Hindering Small Business Export Development”, Journal of Small Business Management, 42 (3): 279-302.
Mıhoğlu, A. B.(2019). KOBİ’lerin İhracat Davranışları: Konya Otomotiv Yan Sanayi Sektöründeki Kobiler Üzerine Bir Araştırma. Yüksek Lisans Tezi, KTO Karatay Üniversitesi, Konya.
Özcan, S. E., ve Atalay, R. (2017). Konya’da Makine-Aksam İmalatı Yapan İhracatçı Kobi’lerin İhracatta Karşılaştıkları Sorunlar Üzerine Bir Uygulama. Balkan ve Yakın Doğu Sosyal Bilimler Dergisi, 2017: 03(04), s.55-66.
Özeltürkay, Y.,E., Çerçel, S.,(2014). Organize Sanayi Bölgelerinde Faaliyet Gösteren Firmaların Karşılaştıkları İhracat Engelleri: Mersin Tarsus Organize Sanayi Bölgesinde Bir Uygulama. Çankırı Karatekin Üniversitesi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, Y.2014, Cilt 4, Sayı 2, s.271-286.
Özyiğit, H.(2015). KOBİ’lerin Finansman Sorunlarına Avrupa Birliği Kobi Finansman Politikalarıyla Çözüm Önerileri: Erzincan Uygulaması. Yüksek Lisans Tezi, Erzincan Üniversitesi, Erzincan.
Pirtini, S.,Melemen, M. (2004). İhracat Uygulamaları – Pazarlama Yönlü Bir Yaklaşım. İstanbul: Türkmen Kitabevi.
Sakarya, Ş.(2011). İhracat Yapan İşletmelerin Finansman Kaynaklarının Belirlenmesine Yönelik Bir Alan Araştırması. Muhasebe ve Finansman Dergisi, 2011,s.117-134.
Savcı, Y.(2009). KOBİ’lerin Dış Ticarette Karşılaştıkları Sorunlar. Yüksek Lisans Tezi, Trakya Üniversitesi, Edirne.
Silva., P., Rocha, A.(2000). Perception of Export Barriers to Mercosur by Brazilian Firms, International Marketing Review, Vol. 18 No. 6, 2001, pp. 589-610.
Şaşmaz, M.,Ü., Karamıklı, A.(2018). Türkiye’de İhracatı Teşvik Uygulamaları ve İhracat Potansiyelinin Artırılmasına Yönelik Değerlendirmeler. İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırmaları Dergisi, Cilt:7, Sayı: 4, s.2837-3867.
Tarhan, İ.(2013). Para Dışındaki Ödeme Araçlarının KOBİ’lerin Ticarî Yaşamındaki Etkinliğine Yönelik Bir Araştırma: Ankara Gimat Örneği. Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi, Ankara.
Taşpınar, M.(2008).Üretim Yapan İşletmelerde İhracatta kullanılan Teşvik Ve Desteklemelerin ihracat Performansı Üzerine Etkisi Ve Kullanımda Karşılaşılan Sorunlar Ve Çözüm Önerileri. Yüksek Lisans Tezi, Selçuk Üniversitesi, Konya.
Ticaret Bakanlığı, (2021). https://ticaret.gov.tr/ adresinden 18.02.2020 tarihinde erişilmiştir.
TİM, Türkiye İhracatçılar Meclisi (2021). https://tim.org.tr/tr/ihracat-rakamlari adresinden 18.02.2021 tarihinde erişilmiştir.
Topçu, E.(2006). Avrupa Birliği’ne Üyelik Sürecinde KOBİ’lerin Yeniden Yapılanması: Türkiye’deki KOBİ’lerin Yönetim Ve Organizasyon Yapısının Tespitine Yönelik Bir Araştırma. Yüksek Lisans Tezi, Maltepe Üniversitesi, İstanbul.
TUİK, Türkiye İstatistik Kurumu (2021). https://data.tuik.gov.tr/Kategori/GetKategori?p=dis-ticaret-104&dil=1 adresinden 18.02.2021 tarihinde erişilmiştir.
Yalçınkaya, M.,H.(2017). Gelişen Türkiye’nin Rekabetçi Gücü Manisa Sanayi Bölgesi KOBİ’lerinin Sosyo-Ekonomik Yapısı: Swot Analizi. MCBÜ Sosyal Bilimler Dergisi, Cilt: 15, Sayı :2, s.279-308.
Zerenler, M., Cura, F.(2017). İşletmelerin İhracat Faaliyetlerinde Karşılaştıkları Sorunların İhracat Tecrübeleri ile İlişkisi: Konya Otomotiv Yan Sanayine Yönelik Bir Uygulama. Social Sciences Studies Journal (SSS Journal), Vol 3, Issue 5, pp :110-118.
Zor, Ü.(2017). KOBİ’lerde Bütçe Uygulamaları: Belirleyici Faktörler Ve İşletme Performansına Etkisi. Doktora Tezi, İstanbul Ticaret Üniversitesi, İstanbul.