Çocuk ve Mektup
Mektup, yazılış amacı düşünüldüğünde insan yaşamıyla yakından ilişkili bir türdür. Yerine göre günlük konuşmanın yüzeyselliğini taşır, yerine göre ise koyu bir sohbette olduğu gibi derinleşir. Hatta sözlü olarak karşımızdakine anlatamayacağımız duygu ve düşüncelerimizi karşımızdaki kişi ya da kişilerle paylaşmamıza olanak tanır. Mektup, edebiyatımızda bir edebî tür olmakla kalmamış aynı zamanda “mektupla anlatım” olarak isimlendirilen bir anlatım yöntemi olarak da kullanılmıştır. Bunun örneklerini mektup biçiminde yazılmış roman, öykü ve şiirlere bakıldığında görmek mümkündür. Mektup biçimini başka bir türde kullanan yazarların amacı mektupta bulunan içten ve sıcak anlatımı kendi yapıtlarına taşımaktır. Mektuptaki “senli-benli” biçem hem içtendir hem de doğrudan okuru etkileme gücüne sahiptir. Mektuptaki bu anlatım olanakları onun çocuk edebiyatında da kullanılması gereken bir tür olduğunu akla getirmektedir. Çocuk edebiyatında edebî ürünlerle, çocukların psikolojik, zihinsel ve sosyal gelişimleri yanında temel dil becerilerinin gelişimlerine katkıda bulunmak amaçlanmaktadır. Mektup türü, bu amaçların gerçekleştirilmesini destekleyecek niteliklere sahip bir türdür. Ancak çocuk yazınımız incelendiğinde bu türden yeterince yararlanılmadığı görülmektedir. Bu çalışmada, çocuk edebiyatı bağlamında mektup türü, antolojilerde ve ders kitaplarında bu türün yer alma durumu incelenmiştir. Çocuk edebiyatında hem bir tür hem de anlatım aracı olarak mektuba daha çok yer verilmesi gerektiği ifade edilmiştir.
Anahtar Kelimeler:
Çocuk edebiyatı, türler
___
- Asena, İ. (1998). Dünya yazınından seçilmiş mektuplar. (2. Baskı), İstanbul: Adam Yayınları.Ataç, N. (1989). Okuruma mektuplar. İstanbul: Can yayınları.Birinci, N. (1990). “Yazılı kompozisyon türleri”, Türk dili ve kompozisyon bilgileri içinde. Ankara: YÖK Yayınları.Bozkurt, F. (1995), Türkiye Türkçesi. İstanbul: Cem Yayıncılık.Çakır, Ö. (2005). Türk edebiyatında mektup. Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayımlanmamış Doktora Tezi, Ankara.Çerçi,A., Derman, S. (2015). Hüseyin Razi’nin “Nev ûsül örnek yahut çocuklara mahsus mektup demeti” adlı eserinde eğitim unsurları ve değerler eğitimi. The Journal of Academic Social Science Studies,41(2), 353-365.Demiray, K. (1994). Temel Türkçe sözlük. İstanbul: İnkılâp Yayınevi.Dilidüzgün, S. (2018). Çağdaş çocuk yazını. (Gözden geçirilmiş 3. Baskı) Ankara: Ertem Basım Yayın Dağıtım .Tudem Güngör, E. (1999). Kelamî sahada estetik yapı organizasyonu. İstanbul: Ötüken Neşriyat Aş.Doğan, D. M. (1994). Temel büyük Türkçe sözlük. İstanbul: Bahar Yayınları. Gülensoy, T.. (2000). Türkçe el kitabı. Ankara: Akçağ Yayınları. Kantemir, E. (1995). Yazılı ve sözlü anlatım. Ankara: Engin Yayınevi. MEB. (2018). Türkçe dersi (1-8. Sınıflar) öğretim programı. Ankara: Devlet Kitapları Müdürlüğü Basım Evi.Meerepol, R. & Meeropol, M. (2013). Çocukların kaleminden ve mektuplarıyla Rosenbergler. Ş. Yeğin (Çev.), İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.Nas, R. (2014). Örneklerle çocuk edebiyatı. (3. Baskı). Bursa: Ezgi Kitabevi Yayınları.RTÜK. (2009). Çocuklardan televizyona mektup: İlköğretim öğrencileri arasında düzenlenen televizyona mektup konulu yarışmaya gönderilen mektuplar. Ankara: Radyo Televizyon Üst KuruluSever, S. (2013). Çocuk ve edebiyat .(7. Baskı). İzmir: Tudem Yayıncılık.Tansel, F. A, (1978). İyi ve doğru yazma usulleri III. İstanbul: Baha Matbaası,TDK. (2011). Türkçe sözlük. Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.TDK. Bilim ve sanat terimleri sözlüğü. 14.03.2017 tarihinde internetten alınmıştır: http://www.tdk.gov.tr/index.php?option=com_bilimsanat&arama=kelime&guid=TDK.GTS.58ecdcd2a8a8c3.75328388
- İncelenen Ders KitaplarıAktaş, E. ve Bayram B. (Ed.) (2018). Ortaokul ve imam hatip ortaokulu Türkçe ders kitabı 5. Ankara: MEB Yayınları.Akyıldız, E. (Ed.) (2017). Ortaokul Türkçe 6 ders kitabı. Ankara: MEB yayınları. Bozkurt, Ü. B. ve Canlı, S. (2017). İlköğretim Türkçe 6. sınıf ders kitabı. Ankara: Başak Matbaacılık. Batur, Z. ve Ceylan, S. (Ed.) (2018). Ortaokul ve imam hatip ortaokulu Türkçe 6 ders kitabı. Ankara: MEB Yayınları.Şekerci, Y. (2018). 6. sınıf ortaokul Türkçe ders kitabı. İstanbul: Eksen Yayıncılık.Kırman, E. (Ed.) (2018). Ortaokul ve imam hatip ortaokulu Türkçe ders kitabı 7. Ankara: MEB Yayınları.Demirer, N. (Ed.) (2018). Ortaokul ve imam hatip ortaokulu Türkçe 7 ders kitabı. Ankara: MEB Yayınları.Kaya, B. (2018). Ortaokul ve imam hatip ortaokulu Türkçe 7 ders kitabı. Ankara: Dersdestek Yayıncılık. Erdem, İ. (Ed.) (2018). Ortaokul ve imam hatip ortaokulu Türkçe 8 ders kitabı. Ankara: MEB Yayınları.
- Yayın Aralığı: Yılda 2 Sayı
- Başlangıç: 2013
- Yayıncı: Yusuf UYAR
Sayıdaki Diğer Makaleler
8. sınıf öğrencilerinin yazma öz yeterlilik algıları ile öykü yazma becerileri üzerine bir araştırma
Çocuk yazını ürünü "Mor Dinazor Kıvılcım" serisinde değerler eğitimi
Türkiye'nin doğu illerinde görev yapan aday sınıf öğretmenlerinin karşılaştıkları sorunlar
Ayfer ŞAHİN, Kübra Ceren ANALI
Dördüncü sınıf öğrencilerinin yazmanın ergonomik unsurları açısından incelenmesi