Mevlüt Coşkun TEZCAN, Beste Büşra AKTAŞ

7023

İş Sağlığı ve Güvenliği Performans Değerlendirmesi: Uçak Bakım Organizasyonu Üzerine Bir Araştırma

İş sağlığı ve Güvenliği (İSG) çalışma endüstrisini bir bütün halde kapsayan ve sağlık, mühendislik, hukuk, ekonomi ile çevre gibi çeşitli disiplinlerle ilişkili multidisipliner bir alan olarak, işyerlerinde olası iş kazalarının önlenmesi, çalışanların fiziksel, ruhsal ve sosyal açıdan korunması ile güvenli çalışma ortamının oluşturulmasına yönelik yürütülen teknik çalışmalar bütünüdür. Çalışma hayatını iş sağlığı ve güvenliği açısından düzenlemek amacıyla düzenlenen gerek ulusal mevzuat gerek Türkiye’nin taraf olduğu uluslararası sözleşmelerin varlığına ve her geçen gün ulusal eğitim seviyesinin yükselmesine karşın, istatistiki verilere göre iş kazaları ve meslek hastalıklarının artması İSG konusunda farkındalık sorunu yaşandığının temel bir göstergesidir. Bu çalışma ile meslek hastalığı ve iş kazalarının oluşumunda direkt ve endirekt birçok parametreyi barındıran uçak bakım faaliyetlerinin yürütüldüğü bir organizasyonda Avrupa Parlamentosu ve Konsey Direktiflerine paralel ‘Önceden Sağlanan Sağlık ve Güvenlik Önlemleri Yönetmeliği’ne uygun uygulamalara yönelik İSG performans değerlendirmesinin yapılması amaçlanmaktadır. Bu amaç doğrultusunda ilgili kuruluş bünyesinde uçak bakım teknisyeni olarak çalışan personele uygulanan İSG performans değerlendirme ölçeği ile toplanan veriler IBM SPSS 22 istatistik programında çeşitli test ve SmartPLS programında Yapısal Eşitlik Modellemesi kullanılarak analiz edilmiştir. Elde edilen bulgular 2 yıldan az çalışma deneyimine sahip meslekte yeni ve 11 yıldan fazla süre çalışma deneyimine sahip kıdemli teknisyenlerin İSG farkındalık düzeylerinin ve aldıkları İSG eğitimleri etki düzeyinin diğer gruplara kıyasla düşük olduğunu göstermektedir. Ayrıca kuruluşun İSG uygulamaları konusunda genel olarak yüksek performans gösterdiği, geliştirilmesi gereken olgunun ise yalnızca yönetim ve çalışanlar arasındaki işbirliği olduğu tespit edilmiştir.
Anahtar Kelimeler:

İş sağlığı ve güvenliği, İSG performans değerlendirmesi, uçak bakımı, uçak teknisyeni

Occupational Health and Safety Performance Evaluation: A Study on Aircraft Maintenance Organization

Occupational Health and Safety (OHS) as a multidisciplinary field that covers the work industry as a whole and is related to various disciplines such as health, engineering, law, economy and environment, aims to prevent possible occupational accidents in the workplaces, to protect employees physically, mentally and socially and to ensure safety. It is the whole of the technical studies carried out to create the working environment. Despite the existence of both national and international conventions to which Turkey is a party and the national education level increasing day by day, the increase in occupational accidents and occupational diseases according to statistical data is a basic indicator of the awareness problem about OHS. With this study, it is aimed to evaluate the OHS performance for the applications in line with the “Regulation on Pre-Provided Health and Safety Precautions” in parallel with the Directives of the European Parliament and the Council in an organization where aircraft maintenance activities are carried out, which includes many direct and indirect parameters in the formation of occupational diseases and work accidents. For this purpose, the data collected with the OHS performance evaluation scale applied to the personnel working as aircraft maintenance technicians in the relevant organization were analyzed using various tests in the IBM SPSS 22 statistical program and Structural Equation Modeling in the SmartPLS program. The findings show that the OHS awareness level and the level of effectiveness of the OHS trainings they receive are low compared to the other groups of the new technicians with less than 2 years of working experience and the senior technicians with more than 11 years of working experience. In addition, it has been determined that the organization has a high performance in OHS practices in general, and that the only thing that needs to be developed is the cooperation between the management and the employees.
Keywords:

Aircraft maintenance, aircraft technician, occupational health and safety, ohs performance evaluation,

PDF

___

  • Afthanorhan, W. M. A. B. W. A., (2013), “Comparison Of Partial Least Square Structural Equation Modeling (PLS-SEM) And Covariance Based Structural Equation Modeling (CB-SEM) For Confirmatory Factor Analysis”, Journal of Engineering Science and Innovative Technology, 2(5), 198-205.
  • Aruk, M., (2020), İşletmelerde İş Güvenliği Performansı ve İş Güvenliği Kültürü İlişkisi: Fen Bilimleri Enstitüsü, Gümüşhane.
  • Aydın, E. K., (2020), Ünye İlçesi Milli Eğitim Müdürlüğüne Bağlı Meslek Liselerinde Görev Yapan Öğretmenlerin İş Sağlığı ve Güvenliği Performansının Değerlendirilmesi, Yüksek Lisans Tezi, Avrasya Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Trabzon.
  • Aydın, F., (2014), “Avrupa Birliğinde İş Sağlığı ve Güvenliği”, Ankara, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı, Yayın No: 12.
  • Centel, T., (2000), İş Sağlığı ve İş Güvenliği Mevzuatı, İstanbul, Mess Yayınları.
  • Çabuk, A. ve Onğulu, D., (2021), “Yükseköğretim Kurumlarında İş Sağlığı ve Güvenliğine Yaklaşım”, OHS Academy, 4(1), 74-82. DOI: 10.38213/ohsacademy.911103
  • Dalkılıç, S., (2017), “Improving Aircraft Safety and Reliability by Aircraft Maintenance Technician Training”, Engineering Failure Analysis, 82, 687-694. Dijkstra, T. K. and Jörg, H., (2015), “Consistent Partial Least Squares Path Modeling”, MIS quarterly, 39(2), 297-316.
  • Durmaz, K. Ö., (2018), OHSAS 18001 İş Sağlığı ve Güvenliği Yönetim Sistemi’nin Türk İşletmelerinde Uygulanabilirliği Üzerine Bir Araştırma: Aynı Sektörde Faaliyet Gösteren Türkiye Kökenli Bir İşletme İle Türkiye’de Faaliyet Gösteren Uluslararası Bir İşletmenin İncelenmesi ve Karşılaştırılması, Yüksek Lisans Tezi, Altınbaş Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
  • Fornell, C. and Larcker, D. F., (1981), “Evaluating Structural Equation Models With Unobservable Variables and Measurement Error”, Journal of Marketing Research, 18(1), 39-50.
  • Gerek, N., (2000), İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği, Eskişehir, Anadolu Üniversitesi Yayınları.
  • Gürbüz, H. ve Cömert, E., (2012), “Bakım Planlama Faaliyetlerinde Tamsayılı Doğrusal Programlama ve Bir Uygulama”, Karadeniz Sosyal Bilimler Dergisi, 4(7), 101-122.
  • Hedayat, A. and Shahniani, M., (2017). “Investigating the Safety Culture and Costs Arising from Safety Non –Compliance on Building Sites”, Journal of History Culture and Art Research, 6(1), 315-325.
  • Kanat, Ö. Ö., (2017), Hava Aracı Bakım Yönetimi, Erzurum, Atatürk Üniversitesi Yayınları.
  • Kandemir, H., (2016), “Ulusal Kültürün İş Tatminine Etkisinde, Örgüt Kültürünün Aracılık Etkisinin Kısmi En Küçük Kareler Yol Analizi İle Ölçülmesi”, Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi, 4(32), 310-326.
  • Keleş, R., (2004), “İş Sağlığı ve İş Güvenliği Kavramı ve Kavramla İlgili Yeni Perspektifler”, İş Sağlığı ve Güvenliği Dergisi, 22(4), 16-24.
  • Lingard, H., Wakefield, R. and Cashin, P., (2011), “The Development and Testing of a Hierarchical Measure of Project OHS Performance, Engineering”, Construction and Architectural Management, 18(1), 30- 49.
  • McDonald, N., Corrigan, S., Daly, C. and Cromie, S., (2000), “Safety Management Systems and Safety Culture in Aircraft Maintenance Organisations”, Safety Science, 34, 151-176.
  • Özdemir, Ş. ve Topçuoğlu H., (2009), “İş Sağlığı ve Güvenliği Performans Ölçümü ve İzleme”, Mühendis ve Makine Dergisi, Cilt: 50(592), 30-33.
  • Robson, S., Clarke, A., Cullen, K., Bielecky, A. and Severin, C., (2007), “The Effectiveness of Occupational Health and Safety Management Interventions: A Systematic Review”, Safety Science, 45, 329-353.
  • Tebliğ, İş Sağlığı ve Güvenliğine İlişkin İşyeri Tehlike Sınıfları Tebliği, Resmi Gazete Tarihi 26.12.2012 Sayısı 28509 Üngüren, E. ve Koç, T. S., (2015), “İş Sağlığı ve Güvenliği Uygulamaları Performans Değerlendirme Ölçeği: Geçerlik ve Güvenirlik Çalışması”, Sosyal Güvenlik Dergisi, 5(2), 124-144.
  • Yaşar, Z., (2010), Türk Gemiadamlarında Mesleki Tatmin İle İş Bırakma Arasındaki İlişkinin İncelenmesi, Yüksek Lisans Tezi, Karadeniz Teknik Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Trabzon.
  • Yıldırım, İ., Akyüz, K. C., (2015), “Mobilya Sektöründe Çalışanların İş Güvenliği Algıları ve İş Doyumu Düzeylerinin İncelenmesi,”
  • Yıldız, A., (2020), “Hastane İş Güvenliği Uygulamalarının Sağlık Çalışanlarının İş Güvenliği Performansına Ekisi”, Akademik Araştırmalar ve Çalışmalar Dergisi, 12(23), 556-578.
  • Zorbacı, B. ve Baykal, K., (2011), Uçak Bakım Planlamada Meydana Gelen Problemler ve Çözüm Önerileri. V. Bakım Teknolojileri ve Sergisi Bildiriler Kitabı, Sakarya.
  • İnternet Sitesi: Airbus SE, Url Adresi: https://www.airbus.com/en/products-services/commercial-aircraft/market/global-market-forecast Erişim Tarihi: 27.09.2021
  • İnternet Sitesi: The Boeing Company, Url Adresi:https://www.boeing.com/resources/boeingdotcom/commercial/market/commercial-market-outlook Erişim Tarihi: 27.09.2021
  • İnternet Sitesi: ILO “Guidelines on Occupational Safety and Health Management Systems: ILO-OSH 2001” Url Adresi: https://www.ilo.org/wcmsp5/groups/public/---ed_protect/---protrav/---safework/documents/normativeinstrument/wcms_107727.pdf Erişim Tarihi: 29.09.2021
OHS ACADEMY-Cover
  • Yayın Aralığı: Yılda 3 Sayı
  • Başlangıç: 2017
  • Yayıncı: Rüştü UÇAN
Arşiv
Sayıdaki Diğer Makaleler

İş Sağlığı ve Güvenliği Performans Değerlendirmesi: Uçak Bakım Organizasyonu Üzerine Bir Araştırma

Mevlüt Coşkun TEZCAN, Beste Büşra AKTAŞ

Bir Kamu Üniversitesinde Çalışanların Acil Durum Öz Yeterliliklerinin Tespit Edilmesi

Meral ŞAHİN DURGUT, Hüseyin VAPUR

Gemi Adamlarında Stres, Tükenmişlik, Depresyon Düzeyleri ve İlişkilerinin İncelenmesi

Mert AKCANBAS, Kübra USLU

Ofis Çalışanlarında Kas İskelet Sistemi Sorunları ve Ergonomi

Ali AĞAR, Belkız KIZILTAN

Covid-19 Pandemisinin Türkiye 2020 Yılı İş Kazası İstatistiklerine Yansımasının Değerlendirilmesi

Serenay ÇALIŞ