Mert AKCANBAS, Kübra USLU

6520

Gemi Adamlarında Stres, Tükenmişlik, Depresyon Düzeyleri ve İlişkilerinin İncelenmesi

Dünya üzerinde gerek ulaşım gerek ticaret noktasında deniz ve denizcilik sektörü büyük önem arz etmektedir. İşleyen ticaret zincirinin büyük bir halkası olan denizcilik sektörünün yegâne güçleri ise denizcilerdir. Bunun içindir ki gemi adamlarının refahı hem dönen ticaret sirkülasyonu için hem de kişisel iyilik hali için önem arz etmektedir. Bu noktada bu araştırma için çeşitli gemi türlerinden ve pozisyonlarından 200 gemi adamına ulaşılmıştır. Bu araştırmada gemi adamlarının Örğütsel Stres Ölçegi kullanılarak stres düzeyleri, Maslach Tükenmişlik Envanteri kullanılarak tükenmişlik düzeyleri ve Beck Depresyon Ölçeği kullanılarak depresyon düzeyleri gemi adamlarının sosyodemoğrafik özellikleri açısından ölçeklerin alt boyutları dikkate alınarak incelenmiştir. Araştırmanın veri analizi SPSS 25.0 paket programında t-testi, one way ANOVA, ki-kare ve pearson korelasyon testleri kullanılarak yapılmıştır. Araştırma sonucunda gemi adamlarının Örgütsel Stres Ölçeğinde cinsiyet, yaş, medeni durum, çocuk sahibi olma, gemideki pozisyon, çalışma yılı değişkenleri kontrol boyutunda anlamlı farklılık gösterir iken vardiya saatleri değişkenine göre ise iş yükü, kontrol boyutu ve sosyal destek alt boyutları olmak üzere tüm alt boyutlarında anlamlı farklılık görülmektedir. Öte yandan Maslach Tükenmişlik Envanteri çerçevesinde ise yaş, gemideki pozisyon ve gemi türü değişkenleri duygusal tükenmişlik boyutunda anlamlı farklılık gösterirken çocuk sahibi olma ve çalışma yılı değişkenleri duygusal tükenmişlik ve duyarsızlaşma alt boyutunda anlamlı fark göstermektedir. Beck Depresyon Ölçeğine göre ise sadece eğitim değişkeninde anlamlı farklılık saptanmıştır. Korelasyon analizi sonucuna göre ise; bazı boyutlar arasında pozitif yönlü ilişkiye rastlanır iken bazı boyutlarda negatif yönlü ilişki görülmüştür.
Anahtar Kelimeler:

Gemi adamı, tükenmişlik, depresyon, stres

Examination Of Stress, Burnout, Depression Levels and Relations in Seaman

The sea and maritime sector is of great importance in terms of both transportation and trade in the world. The only power of the maritime sector, which is a major link in the functioning trade chain, is the seafarers. For this reason, the welfare of the seafarers is important both for the returning trade circulation and for their personal well-being. At this point, 200 seafarers from various ship types and positions were reached for this research. In this study, seafarers' stress levels using the Organizational Stress Inventory, burnout levels using Maslach Burnout Inventory and depression levels using Beck Depression Inventory were examined by considering the sub-dimensions of the scales in terms of sociodemographic characteristics of seafarers. The data analysis of the research was t-test in SPSS 25.0 package program, one way ANOVA, Chi-square and Pearson correlation tests were used. As a result of the research, while the variables of gender, age, marital status, having children, position on the ship, working year in the Organizational Stress Scale of the seafarers differ significantly in the control dimension, according to the shift hours variable, they are in all sub-dimensions, including the workload, control dimension and social support sub-dimensions. significant difference is observed. On the other hand, within the framework of Maslach Burnout Inventory, age, position on board and ship type variables show a significant difference in the emotional burnout dimension, while the variables of having a child and working year show a significant difference in the emotional exhaustion and depersonalization sub-dimension. According to the Beck Depression Scale, a significant difference was found only in the education variable. According to the results of the correlation analysis; While there was a positive relationship between some dimensions, a negative relationship was observed in some dimensions
Keywords:

Burnout depression, sea, seaman, stress,

PDF

___

  • Aksu, G., (2016). Stres ve Örgütsel Stres [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. Beykent Üniversitesi.
  • Amerikan Psikiyatri Birliği. (2014). Ruhsal bozuklukların tanısal ve sayımsal el kitabı.
  • Arı, G. ve Bal, E., (2008). Tükenmişlik Kavramı: Birey ve Örgütler Açısından Önemi. Yönetim ve Ekonomi Dergisi, 15(1), 131-148.
  • Arslan, Ö., (2006). Türk Gemi Adamları için İnsan Kaynakları Yönetimi [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. İstanbul Teknik Üniversitesi.
  • Baygi, F., Mohammadian Khonsari, N., Agoushi, A. v.d. (2021). Prevalence and associated factors of psychosocial distress among seafarers during COVID-19 pandemic. BMC Psychiatry 21, 222 (2021). https://doi.org/10.1186/s12888-021-03197-z
  • Borovnik, M., (2011). Occupational Health and Safety of Merchant Seafarers from Kribati and Tuvalu. Asia Pasific Viewpoint, 52 (3), 333- 346.
  • Bowling, A. and Ebrahim, S., (2005). Handbook of Health Research Methods: Investigation, Measurement and Analysis. Maidenhead: Open University Press.
  • Carter, T., (2005). Working at sea and psychosocial health problems Report of an International Maritime Health Association Workshop. Travel Medicine and Infectious Disease 3, 61–65.
  • Cronbach, L.J., (1951). Coefficient alpha and the internal structure of tests. Psychometrika, 22:293–6.
  • Çam, O., (1993). Tükenmişlik Envanterinin Geçerlilik ve Güvenilirliğinin Araştırılması. VII. Ulusal Psikoloji Kongresi Bilimsel Çalışmaları, Türk Psikologlar Derneği Yayını, 155-160.
  • Deniz İş Kanunu., (1967, 29 Nisan). Resmî Gazete (Sayı: 12586). http://www.mevzuat.gov.tr/MevzuatMetin/1.5.854.pdf. Erişim Tarihi: 04.02.2020.
  • Ergin, C., (1992). Doktor ve Hemşirelerde Tükenmişlik ve Maslach Tükenmişlik Ölçeğinin Uyarlanması. 7. Ulusal psikoloji Kongresi Bilimsel Çalışmaları, Hacettepe Üniversitesi, Ankara, 143-154.
  • Freudenberger, H. J., (1974). Staff Burnout. Journal of Social Issues. 30,159–165.
  • Gülhan, S. E., (2019). İş Hayatında Stres ve Tükenmişlik Sendromu, [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. Tekirdağ Namık Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yönetim ve Organizasyon Anabilim Dalı, Tekirdağ.
  • Hisli, N., (1989). Beck Depresyon Envanterinin Üniversite Öğrencileri İçin Geçerliği Güvenirliği. Psikoloji Dergisi, 23, 3-13.
  • Hisli, N., (1989). Beck Depresyon Envanterinin Geçerliği Üzerine Bir Çalışma. Psikoloji Dergisi, 22, 118-126.
  • Karadag, Z., (2019). Denizcilik Sektöründe Çalışan Gemi Adamları ve Kara Personelinin Psikolojik Belirti Düzeylerinin, Çalışma Koşulları İle Birlikte İncelenmesi [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. Çağ Üniversitesi.
  • Karasar, N., (2002). Bilimsel Araştırma Yöntemi. Ankara: Nobel Yayın Dagıtım.
  • Kılınç, S. ve Torun, F., (2011). Türkiye’de Klinikte Kullanılan Depresyon Değerlendirme Ölçekleri, Dirim Tıp Gazetesi, 86(1), 39-47.
  • Kurt, Ö., (2010). Gemide Çalışma Koşullarının Gemi adamları Üzerindeki Olumsuz Etkileri. [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. İstanbul Teknik Üniversitesi.
  • Oldenburg, M., Baur, X. & Schlaıch, C., (2010). Occupational risks and challenges of seafering. Journal of Occupational Health. 52, 249-256.
  • Oldenburg, M., Jensen, H. J. ve Wegner, R., (2013). Burnout Syndrome in Seafarers in The Merchant Marine Service. International Archives of Occupational and Environmental Health, 86, 407-416.
  • Polatçı, S. ve Ardıç, K., (2009). Tükenmişlik Sendromu ve Madalyonun Öbür Yüzü: İşle Bütünleşme. Erciyes Üniversitesi İktisadi ve İdari Birimler Fakültesi Dergisi, 32, 21-46.
  • Soysal, A., (2009). Farklı Sektörlerde Çalışan İşgörenlerde Örgütsel Stres Kaynakları: Kahramanmaraş ve Gaziantep’te Bir Araştırma. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 14(2), 333-359.
  • T.C. Ulaştırma Denizcilik ve Haberleşme Bakanlığı (UHDB)., (2019). Ulaşan ve erişen Türkiye. Erişim Tarihi: 15.02.2020. https://www.uab.gov.tr/uploads/pages/bakanlikyayinlari/ulasan-ve-erisen-turkiye-2019.pdf.
  • Wu, S., Chai, W., Zhang, J., Wang, Y., Quyan, Q. ve Lin, S., (2014). Status of Job Burnout and its Influential Factors in Seafarers. Chinese Journal of Industrial Hygiene and Occupational Diseases, 32(6), 411- 414.
  • Yıldırım, Y., Taşmektepligil, M. Y. ve Üzüm, H., (2011). Kısa Versiyon Örgütsel Stres Ölçeğinin Türkçeye Uyarlanması (Geçerlilik ve Güvenirlik Çalışması). Selçuk Üniversitesi Beden Eğitimi ve Spor Bilim Dergisi, 13(1), 103-108.
  • Zorba, Y., (2016). Tükenmişlik sendromu: Gemi kaptanları ve güverte zabitleri üzerine bir tanımlayıcı çalışma. Dokuz Eylül Üniversitesi Denizcilik Fakültesi Dergisi, 8(1), 97-127.
OHS ACADEMY-Cover
  • Yayın Aralığı: Yılda 3 Sayı
  • Başlangıç: 2017
  • Yayıncı: Rüştü UÇAN
Arşiv
Sayıdaki Diğer Makaleler

Covid-19 Pandemisinin Türkiye 2020 Yılı İş Kazası İstatistiklerine Yansımasının Değerlendirilmesi

Serenay ÇALIŞ

Bir Kamu Üniversitesinde Çalışanların Acil Durum Öz Yeterliliklerinin Tespit Edilmesi

Meral ŞAHİN DURGUT, Hüseyin VAPUR

Ofis Çalışanlarında Kas İskelet Sistemi Sorunları ve Ergonomi

Ali AĞAR, Belkız KIZILTAN

İş Sağlığı ve Güvenliği Performans Değerlendirmesi: Uçak Bakım Organizasyonu Üzerine Bir Araştırma

Mevlüt Coşkun TEZCAN, Beste Büşra AKTAŞ

Gemi Adamlarında Stres, Tükenmişlik, Depresyon Düzeyleri ve İlişkilerinin İncelenmesi

Mert AKCANBAS, Kübra USLU