Özlem DURMAZ, Özlem DURMAZ, Çevirmen: Özlem DURMAZ

ESKİ TÜRKÇE VE ÇAĞDAŞ KIPÇAK BAŞKURT, TATAR, KAZAK, KIRGIZ TÜRKÇELERİNDE ʽBİZʼ ZAMİRİ

ʽBizʼ Kuzeybatı (Kıpçak) grubu Tatar, Başkurt, Kazak, Kırgız lehçelerinde çokluk 1.şahıs zamiri olarak kullanılmaktadır. Bu zamir Eski Türkçe devrinden günümüze kadar kullanılmış ve lehçelerde de kullanılmaya devam etmektedir. Bu çalışmada, dili ana dil yapan ölçütlerden olan ve Eski Türkçeden beri takip edilebilen çokluk 1.şahıs zamirinin Çağdaş Kıpçak grubu Tatar, Başkurt, Kazak, Kırgız lehçelerindeki şekli ve bu dönemlerdeki kullanımı değerlendirilmiştir. Konu ile ilgili literatür taraması yapılmıştır. Taranan çalışmalardan toplanan veriler tek tek incelenerek Eski Türkçe ve Çağdaş Kıpçak grubu Tatar, Başkurt, Kazak, Kırgız lehçelerinde kullanılan ‘biz’ zamiri örneklerle gösterilmiştir. Eski Türkçede ve Kıpçak grubu Tatar, Başkurt, Kazak, Kırgız lehçelerinde kullanılan ʽbiz’ zamiri örneklerle ortaya konmuş ve bu alandaki boşluk doldurulmaya çalışılmıştır.

Anahtar Kelimeler:

Dil, Zamir, Türkçenin dönemleri

OLD TURKISH AND CONTEMPORARY KIPÇAK BASHKIR, TATAR, KAZAKH, KYRGYZ IN TURKISH 'BİZ' PRONOUNS

‘Bizʼ is used as the first person pronoun in the northwestern (Kipchak) group Tatar, Bashkir, Kazakh, Kyrgyz dialects. This pronoun has been used since the Old Turkish Era and continues to be used in dialects. In this study, the form of the 1st person pronoun which is one of the criteria that makes language the mother tongue and which can be followed since Old Turkish is evaluated in Tatar, Bashkir, Kazakh, Kyrgyz dialects and their usage in these periods. Literature review was done on the subject. The data collected from the scanned studies were examined one by one and the ‘we’ pronoun used in Tatar, Bashkir, Kazakh, Kyrgyz dialects of the Old Turkish and Contemporary Kipchak groups was shown with examples. As a result, the pronoun iz we an used in the Old Turkic and Kipchak group Tatar, Bashkir, Kazakh, Kyrgyz dialects is presented with examples and it is tried to fill the gap in this area.

Keywords:

Language, Turkish periods, Pronoun,

PDF

___

ARAT, R. R. (1986). Eski Türk Şiiri. Ankara : Türk Tarih Kurumu.BANGUOĞLU, T. (2015). Türkçenin Grameri. Ankara : Türk Dil Kurumu Yayınları.ÇAĞATAY, S. (1963). Türk Lehçeleri Örnekleri . Ankara : Türk Tarih Kurumu.ÇENGEL, H. K. (2017). Kırgız Türkçesi Grameri (Ses ve Şekil Bilgisi). Ankara: Türk Dil Kurumu.ERGİN, M. (1983). Türk Dil Bilgisi. İstanbul: Boğaziçi Yayınları.ERGİN, M. (2017). Orhun Abideleri . İstanbul: Boğaziçi Yayınları.GÜRSOY-NASKALİ, E. (1997). Türk Dünyası Gramer Terimleri Kılavuzu. Ankara : Türk Dil Kurumu.KARAAĞAÇ, G. (2012). Türkçenin Dil Bilgisi. Ankara : Akçağ .KAYA, C. (1994). Uygurca Altun Yaruk (Giriş,Metin ve Dizin) . Ankara: Türk Dil Kurumu.KERİMOĞLU, C. (2014). Türkiye Türkçesi ve Tatar Türkçesinin Karşılaştırmalı Söz Dizimi . Ankara : Türk Dil Kurumu.KORKMAZ, Z. (2017). Dil Bilgisi Terimleri Sözlüğü. Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.ÖNER, M. (2013). Bugünkü Kıpçak Türkçesi . Ankara : Türk Dil Kurumu.ÖZŞAHİN, M. (2017). Başkurt Türkçesi Sözlüğü. Ankara : Türk Dil Kurumu .ŞEN, S. (2014). Eski Uygur Türkçesi Dersleri . İstanbul: Bilge Kültür Sanat .TEKİN, T. (2016). Orhon Türkçesi Grameri . Ankara: Türk Dil Kurumu.