KENTSEL DÖNÜŞÜM UYGULAMALARINDA YAPISAL ATIK SORUNU VE ÇÖZÜME YÖNELİK ÖNERİLER: KAYSERİ ÖRNEĞİ

Kentsel yenileme, iyileştirme ve canlandırma yöntemleri kullanılarak uygulanan kentsel dönüşüm projeleri dünyada ve Türkiye’de hızla devam etmektedir. Bu projeler bir kent için yenilenme, canlanma ve prestij kazanma anlamları taşımakla birlikte beraberinde getirdiği çevresel yükler olumsuzluklar yaratabilmektedir. Çünkü kentsel dönüşüm uygulamalarında yapıların yıkılması sonucu ortaya çıkan yapısal atıklar kent için çözülmesi gereken yeni bir problem alanı doğurmaktadır. Kentsel dönüşüm uygulamalarının hızla devam ettiği bir il olan Kayseri için de yapısal atıklar bir problem alanıdır. Bu çalışma kapsamında Kayseri’de kentsel dönüşüm etkinlikleri sonucu oluşan yapısal atıkların yönetimine ilişkin bir değerlendirme yapılmıştır. Bu amaçla, öncelikle dünyada ve Türkiye’de kentsel dönüşüm kavramı ele alınmış, kentsel dönüşüm alanlarındaki yapısal atık yönetim uygulamaları irdelenmiştir. Ardından Kayseri’de kentsel dönüşüm yapılan alanlar incelenmiştir. Kentsel dönüşüm uygulamaları sonucu oluşan yapısal atıkların yönetimine yönelik güncel durum değerlendirilmiş ve sorunlar saptanmış, çözüme yönelik öneriler geliştirilmiştir.

Anahtar Kelimeler:

Kentsel dönüşüm, yapısal atık yönetimi, Kayseri

C&D WASTE AS A PROBLEM IN URBAN TRANSFORMATION PROJECTS AND RECOMMENDATIONS FOR SOLUTION: KAYSERI AS A CASE STUDY

Urban transformation projects implemented using urban renewal, improvement and regeneration methods have been given much attention in many parts of the world and in Turkey. The projects may mean renewing, reviving and gaining prestige for a city; however, the environmental burdens associated with it can create negative effects. This is because construction and demolition (C&D) wastes that result from the destruction of buildings in urban transformation applications cause a new problem area which needs to be solved for the affected cities. C&D waste is also a problem area for Kayseri, the city where urban transformation practices are at its peak. In this study, the evaluation of the management of the C&D wastes resulting from urban transformation activities in Kayseri was made. With this aim, first of all, the concept of urban transformation in the world and in Turkey is discussed, and C&D waste management practices in urban transformation areas are examined. Later, the areas where urban transformation was done are examined in Kayseri. Current situation on the management of C&D wastes that have emerged as a result of these applications are evaluated, problems are identified and suggestions for solution are developed.

Keywords:

Urban transformation, C&D waste management, Kayseri,

PDF

___

[1] ROBERTS, P., SYKES, H., Urban Regeneration: A Handbook (1st ed.), SAGE Publications Ltd., London, UK, 2000.
[2] DEMİRKIRAN, S., Türkiye’de Kentsel Dönüşüm Uygulamalarında Yerel Yönetimlerin Rolü: Bursa Büyükşehir Belediyesi Örneği, Yüksek Lisans Tezi, Trakya Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Edirne, Türkiye, 2008.
[3] KOCAMEMİ, G.N., Kentsel Dönüşüm Süreci Kızılçeşme Örnegi, Yüksek Lisans Tezi, MSGSÜ, Fen Bilimleri Enstitüsü, İstanbul, Türkiye, 2006.
[4] SALGIN, B., Yapı Yaşam Süreçlerinde Yapısal Atıkların Önlenmesine/Azaltılmasına Yönelik Tasarım Yaklaşımları ve Bir Model Önerisi, Doktora Tezi, YTÜ, Fen Bilimleri Enstitüsü, İstanbul, Türkiye, 2015.
[5] AKKAR, Z.M., “Kentsel Dönüşüm Üzerine Batı’daki Kavramlar, Tanımlar, Süreçler ve Türkiye”, TMMOB Şehir Plancıları Odası Yayını, Planlama Dergisi, 36, 29-38, 2006.
[6] ATAÖV, A., OSMAY, S., “Türkiye’de Kentsel Dönüşüme Yöntemsel Bir Yaklaşım”, METU Journal of Architecture, 24, 57-82, 2007.
[7] ESENTÜRK, M., İstanbul İli Örneğinde Kentsel Dönüşüm Uygulamaları, Yüksek Lisans Tezi, YTÜ, Fen Bilimleri Enstitüsü, İstanbul, Türkiye, 2009.
[8] ÖZDEN, P.P., Yasal ve Yönetsel Çerçevesiyle Şehir Yenileme Planlaması ve Uygulaması: Türkiye Örneği, Doktora Tezi, İTÜ, Fen Bilimleri Enstitüsü, İstanbul, Türkiye, 2002.
[9] COUCH, C., FRASER, C., Introduction: the European Context and Theoretical Framework. In C. COUCH, C. FRASER, S. PERCY (Eds.), Urban Regeneration in Europe (pp. 1-16), Blackwell Publishing, Oxford, UK, 2003.
[10] UZUN, C.N., “Yeni Yasal Düzenlemeler ve Kentsel Dönüşüme Etkileri”, Planlama Dergisi, 2, 49-52, 2006.
[11] SALGIN, B., Brüt Beton, Brütalizm ve Türkiye Örnekleri, Yüksek Lisans Tezi, Erciyes Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Kayseri, Türkiye,. 2007.
[12] MILANI, B., “Building Materials in a Green Economy Community-based Strategies for Dematerialization”, Paper derived to the Biennial Conference of the Canadian Society for Ecological Economics, McGill University, Montreal, Canada, 2001.
[13] http://ec.europa.eu/environment/waste/index.htm (erişim tarihi 10.10.2017)
[14] COŞGUN, N., ESİN, T., “Kentsel Dönüşüm Sürecinde Yapısal Atık Yönetimi”, 5. Ulusal Katı Atık Yönetimi Kongresi, 70-77, Kocaeli, Türkiye, 2013.
[15] KIBERT, C.J., CHINI, A.R., “Introduction: Deconstruction as an Essential Component of Sustainable Construction”, CIB Report Publication 252, Florida, 6-13, 2000.
[16] DENG, X., LIU, G., HAO, J., “A Study of Construction and Demolition Waste Management in Hong Kong”, Proceedings of the 4th International Conference on Wireless Communications, Networking and Mobile Computing, 1-4, Dalian, China, 2008.
[17] DORSTHORST, B.J.H., KOWALCZYK, T., “State of Deconstruction in the Netherlands”, CIB Report, Publication 300, Florida, 162-180, 2005.
[18] WEISHENG, L., HONGPING, Y., “Off-Site Sorting of Construction Waste: What Can We Learn from Hong Kong?”, Resources, Conservation and Recycling, 69, 100-108, 2012.
[19] YEUNG, A., “Construction and Demolition Materials Management in Hong Kong”, Proceedings of the Institution of Civil Engineers: Municipal Engineer, 161, 43-49, 2008.
[20] SANCHEZ, I.G., LAURITZEN, E.K., “Integrated Decontamination and Rehabilitation of Buildings, Structures and Materials in Urban Renewal - A European Project for a Sustainable City Concept”, Proceedings of the International RILEM Conference on the Use of Recycled Materials in Buildings and Structures, 265-274, Barcelona, Spain, 2004.
[21] SANCHEZ, I.G., LAURITZEN, E.K., “IRMA: a European Project for a Sustainable City Concept”, Proceedings of the 4th International Conference on Urban Regeneration and Sustainability, 273-282, Tallinn, Estonia, 2006.
[22] ACAR, A., "Kentsel Dönüşüm ve Çevre", İzolasyon Dünyası, 99, 14-16, 2013.
[23] ALTINDAĞ, S., İstanbul’da Hafriyat Toprağı, İnşaat ve Yıkıntı Atıklarının Tersine Lojistik Yöntemiyle Alternatif Yönetim Planı, Yüksek Lisans Tezi, İTÜ, Fen Bilimleri Enstitüsü, İstanbul, Türkiye, 2011.
[24] T.C. Çevre ve Orman Bakanlığı, “Hafriyat Toprağı, İnşaat ve Yıkıntı Atıklarının Kontrolü Yönetmeliği”, 18.03.2004.
[25] http://web.dcp.ufl.edu/ckibert/DeconstructionBook (erişim tarihi 15.10.2008)
[26] T.C. Çevre ve Şehircilik Bakanlığı, “Yıkım İşlemleri ile Hafriyat Toprağı, İnşaat ve Yıkıntı Atıklarının Kontrolü Yönetmeliği Taslağı”, 20 Nisan 2017.
[27] TUNA TAYGUN, G., “Kentsel Dönüşümde Asbest Riski”, Mimarlık, 390, 78-81, 2016.
[28] http://www.csb.gov.tr/iller/kayseri/index.php?Sayfa=haberdetay&Id=106584 (erişim tarihi 08.04.2017)
[29] Resmi Gazete’de yayımlanan 27.12.2016 tarih ve 2016/9706 sayılı karar.
[30] www.sahabiyedonusum.com (erişim tarihi 26.03.2017)
[31] SALGIN, B., Kişisel Arşiv (fotoğraflama tarihi 16.10.2017).
[32] Resmi Gazete’de yayımlanan 16.10.2015 tarih ve 2015/8201 sayılı karar.
[33] Melikgazi Belediyesi Kentsel Dönüşüm Müdürlüğü ve Ulaşım Hizmetleri Müdürlüğü personelleri ile yapılan görüşmeler, 24.03.2017 ve 17.04.2017.
[34] www.referansdonusum.com (erişim tarihi 24.03.2017)
[35] Resmi Gazete’de yayımlanan 16.10.2015 tarih ve 2015/8200 sayılı karar.
[36] Resmi Gazete’de yayımlanan 27.12.2016 tarih ve 2016/9708 sayılı karar.
[37] Kocasinan Belediyesi Kentsel Dönüşüm Müdürlüğü personelleri ile yapılan görüşme, 24.03.2017.
[38] Kocasinan Belediyesi Kentsel Dönüşüm Müdürlüğü arşivi (erişim tarihi: 24.03.2017).
[39] Resmi Gazete’de yayımlanan 15.06.2015 tarih ve 2015/7859 sayılı karar.
[40] Resmi Gazete’de yayımlanan 26.09.2016 tarih ve 2016/9286 sayılı karar.
[41] Resmi Gazete’de yayımlanan 24.11.2014 tarih ve 2014/7031 sayılı karar.
[42] Resmi Gazete’de yayımlanan 27.12.2016 tarih ve 2016/9725 sayılı karar.
[43] Resmi Gazete’de yayımlanan 26.09.2016 tarih ve 2016/9285 sayılı karar.
[44] Resmi Gazete’de yayımlanan 26.09.2016 tarih ve 2016/9284 sayılı karar.