KAVUKLU BÖLGESİ (ULUKIŞLA-NİĞDE) PALEOSEN-YAŞLI YASTIK LAVLARIN ALTERASYON MİNERALOJİSİ

Kavuklu (Ulukışla-Niğde) bölgesinde Paleosen yaşlı Ulukışla formasyonu içerisinde geniş yayılımlar sunan deniztabanı volkanizması ürünü olan bazaltik yastık lavlar yüzeylenmektedir. Yastık lav loblarının dış yüzeyinde yoğun, merkeze doğru azalan biçimde alterasyon gözlenmektedir. Bu çalışmada, yastık yapılı lav görünümlü bazaltik kayaçların mineralojik-petrografik özellikleri ve deniz suyu-volkanik kayaç etkileşiminden kaynaklanan alterasyon özelliklerinin incelenmesi amaçlanmıştır. Bu kapsamda, dokusal (optik ve elektron mikroskop), mineralojik (X-ışınları kırınımı-XRD) ve kimyasal (X-ışınları floresans spektrometresi-XRF) incelemeler gerçekleştirilmiştir. Optik mikroskop incelemelerine göre, alterasyonun yaygın olduğu örneklerde çatlak ve boşluk ve/veya gözenek dolgusu biçiminde çoğunlukla klorit, daha az oranda kısmen kloritleşmemiş biyotit olmak üzere fillosilikat mineralleri gözlenmiştir. Kloritler yer yer ferromagnezyen minerallerini tümüyle ornatmışlardır. Çatlak ve gözenek dolgusu biçiminde gözlenen karbonat ve kuvars mineralleri filosilikatlardan sonra gelişen son evre alterasyon ürünlerini temsil etmektedir. XRD kil fraksiyonu incelemeleri fillosilikat minerallerinin klorit, karışık tabakalı klorit-smektit (C-S, korensit) ve illit/mikalardan oluştuğunu göstermiştir. Fillosilikat birlikteliklerini klorit, klorit ± C-S, klorit ± illit, klorit ± C-S ± illit oluşturmaktadır. Taramalı elektron mikroskop (SEM) verilerine göre kloritler 2-10 µm boyutlu, fleks biçimli topluluklar şeklinde gelişmiştir. Elde edilen bulgular, yastık yapılı bazaltların deniz tabanına yayılımı ve bunu izleyen dönemde volkanik kayaç-deniz suyu etkileşimi sonucu Fe ve Mg içeriği yüksek magmatik bileşenlerden itibaren Fe ve Mg içeriği yüksek (trioktahedral) fillosilikat minerallerinin geliştiğini göstermiştir. Daha sonraki evreyi temsil eden çatlak/gözenek dolgusu karbonat mineralleri bazaltik kayaçların denizel ortamda bulunmalarıyla ilişkili gözükmektedir.

ALTERATION MINERALOGY OF PALEOCENE-AGED PILLOW LAVAS IN THE KAVUKLU REGION (ULUKIŞLA-NİĞDE)

Within the Paleocene Ulukışla formation in the Kavuklu (Ulukışla-Niğde) region, basaltic rocks which are products of pillow lavas that formed during marine volcanism are widely exposed. In the pillow lava lobes, an intense alteration is usually observed on the outer surface with a decreasing alteration trend towards the core. In this study, mineralogical-petrographic properties of basaltic rocks with pillow-shaped lava-like appearance and alteration properties of volcanic rocks influenced by seawater interaction were investigated. The textural properties were determined using optical and scanning electron microscope (SEM), mineralogical (X-ray diffraction-XRD), and chemical (X-ray fluorescence spectrometry-XRF). According to the optical microscope studies, phyllosilicate occurrences, mostly chlorite and less biotite, in the form of cracks and voids and/or pore fills were observed in the samples where alteration was common. Chlorites have completely substituted ferromagnesian minerals in places. The carbonate and quartz minerals observed in the form of cracks and pore fills represent the last phase of alteration products that developed after phyllosilicates. XRD clay fraction studies have shown that phyllosilicate minerals are composed of chlorite, mixed bedded chlorite-smectite (C-S, corrensite), and illite/mica. Phyllosilicate associations consist of chlorite, chlorite ± C-S, chlorite ± illite, and chlorite ± C-S ± illite. SEM results revealed that chlorites were characterized by 2-10 μm size, flakes shaped communities. The findings showed that the pillow-structured basalts developed at the seafloor and the subsequent Fe-Mg contents of the marine volcanic rocks developed from the high magmatic components of Fe and Mg (trioctahedral) of the phyllosilicate minerals. The fracture / pore-filling carbonate minerals representing the later stage seem to be related to the presence of basaltic rocks in the marine environment.

___

  • [1] OKAY, A.C.“Nigde-Çamardı ve Ulukısla arasındaki bölgenin jeolojisi, Ank.”, MTA Derl. no: 2381, 1955
  • [2] DEMİRTAŞLI, E., BİLGİN, A.Z., ERENLER, F., IŞIKLAR, S., ŞANLI, N.Y., SELİM, M. ve TURHAN, N. “Bolkardaglarının Jeolojisi” Cumhuriyetin 50. yılı Yerbilimleri Kongresi,Tebligler, MTA Yayını, Ankara, 608 s, 1973.
  • [3] BAS, H. “Ulukısla-Çamardı (Nigde) Volkanitlerinin bazı petrolojik ve jeokimyasal özellikleri” TMMOB Jeoloji müh. Odası yayını, Sayı:26., 1986.
  • [4] OKTAY, F.Y. “Ulukısla ve çevresinin stratigrafisi ve jeolojik evrimi” TJK Bülteni, 25, 15-23, 1982.
  • [5] DELLALOGLU, A.A. ve Aksu, R. “Eregli (Konya)-Ulukısla-Çiftehan-Çamardı(Nigde) dolayının jeolojisi ve petrol olanakları” TPAO. Rapor No.2205, 1986.
  • [6] BLUMENTAL, M.M. “Yüksek Bolkardagının kuzey kenar bölgelerinin ve batı uzantılarının jeolojisi” MTA yayını, Seri D, No. 7, Ankara, 153 s., 1956.
  • [7] KETİN, İ. ve AKARSU, I. “Ulukısla Tersiyer Havzasının jeolojik etüdü hakkında rapor” TPAO, No: 339, 1965.
  • [8] DURSUN, A.İ., “Ereğli-Ulukışla Havzası Ulukışla Formasyonunun (Ulukışla ve Çevresi) Petrol Hazne Kaya Özellikleri” Ankara Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Yüksek Lisans Tezi, 68 2006. (yayımlanmamış).
  • [9] SEYİTOĞLU, G.,IŞIK, V., GÜRBÜZ, E. ve GÜRBÜZ, A. “The discovery of a low-angle normal fault in the Taurus Mountains: the İvriz detachment and implications concerning the Cenozoic geology of southern Turkey”, Turkish Journal of Earth Sciences,TÜBİTAK. 26: 189-205, (2017).
Niğde Ömer Halisdemir Üniversitesi Mühendislik Bilimleri Dergisi-Cover
  • ISSN: 2564-6605
  • Yayın Aralığı: Yılda 4 Sayı
  • Başlangıç: 2017
  • Yayıncı: Niğde Ömer Halisdemir Üniversitesi
Sayıdaki Diğer Makaleler

GEDABEK (BATI AZERBAYCAN) Au-Cu YATAĞININ JEOLOJİK VE MİNERALOJİK ÖZELLİKLERİNE DAİR İLK BULGULAR

Coşqun İSMAYIL, FETULLAH ARIK, YEŞİM ÖZEN

LATERİT JEOKİMYASI KULLANARAK WA-LAWRA BÖLGESİNDE OROJENİK ALTIN YATAKLARININ ARAŞTIRILMASI, ÖRNEK BİR UYGULAMA, KUNCHE, NW GANA

Emmanuel Daanoba SUNKARI, Michael APPIAH TWUM, Abdurrahman LERMİ

TUFALARIN TAŞIMA GÜCÜNÜN FARKLI YÖNTEMLERLE BELİRLENMESİ: ANTALYA ÖRNEĞİ

Bayram Ali ÇELTİK, Ali YALÇIN

INVESTIGATION OF SUBSURFACE GEOLOGY IN THE TANO BASIN OF GHANA USING SEISMIC REFRACTION METHOD

Hafiz MOHAMMED NAZIFI

SEYFE FAY ZONUNA AİT KİL MİNERALLERİNİN YAŞI, PETROGRAFİSİ VE KİNEMATİĞİ: ORTA ANADOLU, TÜRKİYE

MEHMET FURKAN ŞENER, MEHMET ŞENER, MUHAMMED ZEYNEL ÖZTÜRK

SETTLEMENT PATTERNS, ANCIENT ROUTES AND ENVIRONMENTAL CHANGE IN SOUTH CAPPADOCIA (TURKEY), DURING THE HOLOCENE

Alvise MATESSI, Emre DALKILIÇ, Lorenzo D’ALFONSO

MALÇLAMANIN NİĞDE YÖRESİNDEKİ METAMORFİK ANAMATERYAL ÜZERİNDE GELİŞEN TOPRAKLARDAN YÜZEYSEL AKIŞLA NİTRAT VE AMONYUM TAŞINMASI ÜZERİNDEKİ ETKİSİ

SELMA YAŞAR KORKANÇ, Halil ŞAHİN

TUZGÖLÜ FAY ZONU BOR SEGMENTİ’NİN KUVATERNER ATIM MİKTARI

MUHAMMED ZEYNEL ÖZTÜRK, MEHMET FURKAN ŞENER, MEHMET ŞENER, EREN ŞAHİNER

NİĞDE VOLKANİK KOMPLEKSİ’NİN BATI KESİMİNİN JEOLOJİSİ VE VOLKANOSTRATİGRAFİSİ (KAPADOKYA, ORTA ANADOLU): KEÇİBOYDURAN DAĞI VE YAKIN ÇEVRESİ

MUSTAFA SÖNMEZ, Faruk AYDIN, ABDURRAHMAN LERMİ, Simge OĞUZ SAKA

ALADAĞ BİRLİĞİ (ÇAYARASI-ALANYA) İÇERİSİNDE KARBONATLI KAYAÇLAR İLE İLİŞKİLİ BARİTLİ Zn-Pb CEVHERLEŞMESİNİN JEOLOJİSİ VE JEOKİMYASI

Lokman GÜMÜŞ, Mustafa KUMRAL, Ci̇han YALÇIN, Mustafa KAYA, Ali Tuğcan ÜNLÜER, Sercan ÖZTÜRK, Muhittin KARAMAN