GERİ DÖNÜŞÜM SEKTÖRÜNDE CEVHER HAZIRLAMA TEKNOLOJİLERİNİN KULLANIMI

Önemi giderek artan katı atıklar (plastik, cam, kâğıt, elektronik vb.) içerdiği değerli kısımlar bakımından yeni ve ikincil bir hammadde kaynağı ve çevre konusu olarak kabul edilmektedir. Cevher hazırlama teknolojileri söz konusu katı atıkların geri dönüşümü konusunda geniş bir uygulama alanı sağlamaktadır. Cevher hazırlama işlemleri, bir cevherdeki çeşitli mineralleri, endüstrinin gereksinimine en uygun hammadde haline getirmek ve ekonomik değer taşıyanları taşımayanlardan ayırmak için yapılan işlemlerin tümü ile ifade edilir. Bu süreç, cevherin yer kabuğundan üretilmesinden itibaren başlayıp, endüstrinin istediği özellikleri taşıyan bir hammaddenin hazırlanmasına veya düşük tenörlü bir cevherin, metal üretimi için uygun bir madde haline getirilmesine kadar devam etmektedir. Hem cevher hazırlama da hem de geri dönüşüm endüstrisinde kullanılan proses ve ekipmanlar bakımından teknolojik birçok benzerlik olup esas amaç değerli malzemelerin değersizlerden ayırımıdır. Geri dönüşüm endüstrisinde kullanılan yöntemlerin çoğunun cevher hazırlama teknolojisinden geliştirildiği söylenebilir. Bu çalışma ile geri dönüşüm endüstrisinde kullanılan cevher hazırlama ekipmanları ve prosesleri hakkında güncel bilgiler verilmiş ve ayrıca uygulama örnekleri sunulmuştur.

Anahtar Kelimeler:

Cevher hazırlama, geri dönüşüm, katı atık, zenginleştirme

USAGE OF MINERAL PROCESSING TECHNOLOGIES IN THE RECYCLING INDUSTRY

Solid wastes which increase in importance (plastic, glass, paper, electronics, etc.) are regarded as new and secondary raw material resources and environment in terms of valuable parts. Mineral processing technologies provide a wide range of applications for the recovery of solid waste. Mineral processing is expressed as all the processes done to make the various minerals in an ore the most suitable raw material for the needs of the industry and to distinguish them from those who do not carry economic value. This process starts with the production of the ore from the earth's crust, until the preparation of raw material with the characteristics that the industry wants, or a low-grade ore, to be made into a suitable substance for the production of metal continues. There are many technological similarities in terms of the processes and equipment used in both the mineral processing and recycling industries, and the main purpose is to separate valuable materials from worthless ones. It can be said that most of the methods used in the recycling industry have been developed from mineral processing technology. In this study, current information about the mineral processing equipments and processes used in the recycling industry has been given and also the application examples are presented.

Keywords:

Mineral processing, recycling, solid waste, beneficiation,

PDF

___

[1] AKCİL, A., YAZICI, E.Y., DEVECİ, H., “E-Atıklar: Geleceğin Madenleri”, Recycling Teknoloji, 10, 64-73, 2009.
[2] DEMİREL, H., KARAPINAR, N., “Çevre Sorunlarının Çözümünde Madencilik Teknolojilerinin ve Bilgi Birikimlerinin Kullanımı”, 21. Yüzyıla Girerken Türkiye Madenciliği, 33-49, Sivas Türkiye, 1996.
[3] KARAPINAR, N., “Cevher Zenginleştirme Yöntemlerinin Geri Kazanım Endüstrisindeki Yeri” Ulusal Sanayi ve Çevre Sempozyumu, 286-295, Mersin, Türkiye, 2001.
[4] GÜLCAN, E., “Minerallerin Optik Ayırma İle Ayrılabilirliğinin Araştırılması”, Hacettepe Ü. Fen Bil. Ens., Yüksek Lisans Tezi, 2013.
[5] https://www.iva.se/globalassets/presentationer-fran-seminarier/ekberg--iva-20180112---framtidens-batterier-id-114812.pdf (erişim tarihi 23.12.2018)
[6] http://www.turkchem.net/plastik-geri-donusumunde-zorluklar-firsatlar.html (erişim tarihi 23.12.2018)
[7] ZHANG, S., REM, P.C., FORSBERG, E., “The Investigation of Separability of Particles Smaller than 5mm by Eddy Current Separation Technology. Part I: Rotating Type Eddy Current Separators”, Magnetic and Electrical Separation, 9, 233-251, 1999.
[8] HACIFAZLIOĞLU, H., “Manyetik Ayırmadaki Son Gelişmeler ve Alternatif Manyetik Ayırıcı Tiplerinin Tanıtılması“, İstanbul Yerbilimleri Dergisi, 24, 75-93, 2011.
[9] https://www.metso.com/globalassets/saleshub/documents---episerver/lims_iron_ore_brochure-en.pdf
[10] https://recyclingmachinery.net/product/eddy-current-separators/ (erişim tarihi 20.09.2018)
[11] https://www.sydensen.com/Eddy-Current-Separator-for-PET-Recycling-pd434212.html (erişim tarihi 20.09.2018)
[12] ÖNAL, G., Cevher Hazırlamada Flotasyon Dışındaki Zenginleştirme Yöntemler, İstanbul Teknik Üniversitesi Yayınları , İstanbul, Türkiye, 1985.
[13] TILMATINE, A., Hammadi, N., REMAOUN, S.S., MEDLES, K., NEMMİCH, S., DASCALESCU, L., “Processes for Sustainable Development Using High-Intensity Electric Fields”, International Journal of Sustainable Engineering, 6, 177-185, 2013.
[14] SAEKİ, M., “Triboelectric Separation of Three-Component Plastic Mixture”, Particulate Science and Technology, 26, 494-506, 2008.
[15] ZANG, G., WANG, H., HE, Y., YANG, X., ZHEN, P., ZHANG, T., WANG, S., “Triboelectric Separation Technology for Removing Inorganics from Non-Metallic Fraction of Waste Printed Circuit Boards: Influence of Size Fraction and Process Optimization”, Waste Management, 60, 42-49, 2017.
[16] BITTNER, J.D., FLYNN, K.P., HRACH, F.J., Expanding Applications in Dry Triboelectric Separation of Minerals”, 17th International Mineral Processing Congress, 1-13, Santiago, Chile, 2014.
[17] WILLS, B.A., NAPIER-MUNN, T., “Wills’ Minerals Processing Technology”, (7th ed.), Elsevier Science & Technology Books, Amsterdam, Netherlands, 2006.
[18] https://akyurekltd.com/tr/Vibro-Cop-Sasoru-14s.html (erişim tarihi 23.12.2018)
[19] http://www.molino.com.tr/tr-TR/Urunler/2_temizleme/45_kuru-tas-ayirici/ (erişim tarihi 23.12.2018)
[20] ÖZKOLO, S., “Çevre Koruma Hizmetinde Flotasyon”, Madencilik, 33, 25-29, 1994.
[21] SHEN, H., FORSSBERG, E., PUGH, R. J., “A Review of Plastics Waste Recycling and the Flotation of Plastics”, Resources, Conservation and Recycling, 25, 85–109, 1998.
[22] DRELICH, J., KIM, J. H., PAYNE, T., MILLER, J. D., KOBLER, R. W., “Purification of Polyethylene Terephthalate from Polyvinyl Chloride by Froth Flotation for the Plastics (Soft-Drink Bottle) Recycling Industry”, Separation and Purification Technology, 15, 9–17, 1999.
[23] LE GUERN, C., CONIL, P., HOUOT, R., “Role of Calcium Ions in the Mechanism of Action of a Lignosulphonate Used to Modify the Wettability of Plastics for their Separation by Flotation”, Minerals Engineering, 13 (1), 53–63, 2000.
[24] PASCOE, R. D., O’CONNELL, B., “Flame Treatment for the Selective Wetting and Separation of PVC and PET”, Waste Management, 23, 845–850, 2003.
[25] TAKOUNGSAKDAKUN, T., PONGSTABODEE, S., “Separation of Mixed Post Consumer PET–POM–PVC Plastic Waste Using Selective Flotation”, Separation and Purification Technology, 54, 248–252, 2006.
[26] SHEN, H., PUGH, R. J., FORSSBERG, E., “Floatability, selectivity and flotation separation of plastics by using a surfactant”, Colloids and Surfaces A: Physicochemical and Engineering Aspects, 196, 63-70, 2002.
[27] KILIÇ, M., YÜCE, E., “PVC ve PET Atıkların Seçimli Flotasyonu Bölüm 1: Plastikler; Çevresel Etkileri; Geri DönüĢümü”, Çukurova Üniversitesi Mühendislik Mimarlık Fakültesi Dergisi, 29(2), 79-93, 2014.
[28] KILIÇ, M., YÜCE, E., “PVC ve PET Atıkların Seçimli Flotasyonu Bölüm 2: Laboratuar ve Pilot Ölçekli Kolon Testleri”, Çukurova Üniversitesi Mühendislik Mimarlık Fakültesi Dergisi, 29, 95-113, 2014.
[29] İMAMOĞLU, S., “Atık Kâğıt Hamurlarının Formamaidin Sülfinik Asit (FAS) ile Ağartılması”, İstanbul Üniversitesi Fen Bil. Ens., İstanbul, 2002.
[30] FERGUSON, L.D., “Deinking Chemistry: Part 2.”, Tappi J., 75 (8), 49-57, 1992.
[31] KARADEMİR, A., KARAHA, S., İMAMOĞLU, S., ERTAŞ, M., AYGAN, A., AYDEMİR, C., PEŞMAN, E., “Kâğıt Geri Dönüşümünde Enzim ve Ultrasonik Enerji Kullanımı”, Tarih Kültür ve Sanat Araştırmaları Dergisi, 1, 280-297, 2012.
[32] KAYA, M., SÖZERI, A., “Elektronik Atık (E-Atık) Geri Dönüşümü/Kazanımı, AB Sürecinde Türkiye’de Katı Atık Yönetimi ve Çevre Sorunları Sempozyumu”, 13th International Energy, Cogeneration And Environmental Technologies Conference & Exhibition, 28-31, Mayıs, İstanbul, 2007.
[33] ABDELBASİR, S.M., HASSAN, S.S.M., KAMEL, A.H., EL-NASR, R.S., “Status of Electronic Waste Recycling Techniques: a Review”, Environmental Science and Pollution Research, 25, 16553-16547, 2018.
[34] BRANDL, H., BOSSHARD, R., WEGMANN, M., “Computer-munching Microbes: Metal Leaching from Electronic Scrap by Bacteria and Fungi”, Hydrometallurgy, 59, 319–326, 2001.
[35] BRIERLEY, J.A., BRIERLEY, C.L., “Present and Future Commercial Applications of”. Hydrometallurgy, 59, 233–239, 2001.
[36] CHOI, M.S., CHO, K.S., KIM, D.S., KIM, D.J., Microbial Recovery of copper from printed circuit boards of waste computer by Acidithiobacillus ferrooxidans”, J Environ Sci Health A., 39,2973–2982, 2004.
[37] KURŞUNOĞLU, S., “Atık/Kullanılmış Çinko-Karbon ve Alkali Pillerden Çinko ve Manganın Geri Kazanılması”, Eskişehir Osmangazi Ü. Fen Bil. Ens., Yüksek Lisans Tezi, 2010.
[38] KAYA, M., KURŞUNOĞLU, S., “A Review of the Current Hydrometallurgical Recycling of Spent AA and AAA Size Zn-C and Alkaline Batteries”, European Metallurgical Congress, Dusseldorf, Germany, 2011.
[39] TUNCUK, A., STAZİ, V., AKÇİL, A., YAZICI, E.Y., DEVECİ, H., “Aqueous Metal Recovery Techniques from E-Scrap: Hydrometallurgy in Recycling”, 25, 28-37, 2012.