KAZIMKARABEKİR’DE BİR DİNİ GRUP ARAŞTIRMASI: “KEMAL BABA” ÖRNEĞİ

Çalışmada Karaman Kazımkarabekir ilçesinde etkinlik sürdürmüş bir dini grup araştırması gerçekleştirilmiştir. Araştırmada nitel araştırma yöntemi tercih edilmiş ve kartopu tekniği kullanılmıştır. Yarı yapılandırılmış görüşme tekniği ile grup üyelerinden ham veriler elde edilmiştir. “Kemal Baba” adıyla bilinen grup, Melamiliğin egemen olduğu bir din anlayışını temsil etmektedir. Kemal Baba etrafında öbeklenen grup sosyolojik anlamda karizmatik otorite gruplarına örnek teşkil etmektedir. Grup 1950’li yıllardan sonra Kazımkarabekir ilçesinde kök bulmuş, 1990’lı yıllara kadar grubun etki alanı ve üye sayısı genişlemiştir. Karizmatik liderin vefatıyla grubun sosyal direnci zayıflamıştır. Günümüzde grubun etki alanı daralmıştır. Kemal Baba grubu Alevilik, Bektaşilik, Mevlevilik, Hurufilik gibi inanç sistemlerinden etkilenmiştir. Grup eklektik bir din anlayışına sahiptir. Grubun din anlayışında cezbe hali, manevi mertebeler ve dini sembolizmler öne çıkmaktadır. Grubun aidiyet bağı bireysel manevi olgunlaşma üzerine inşa edildiği için günümüzde grubun herhangi bir teşkilatlanma ve dini-sosyal ağı bulunmamaktadır. Grup üyeleri sonraki kuşaklara din anlayışını pek aktaramadığı için grubun sönümlenme aşamasına girdiği belirtilebilir.

Anahtar Kelimeler:

Din Sosyolojisi, Kemal Baba, Melamilik, Dini Sembolizm

A Religious Group Study in Kazımkarabekir: The Example of "Kemal Baba"

In this study, an active religious group research was carried out in Kazımkarabekir district of Karaman province. In the research, qualitative research method was preferred and snowball technique was used. Raw data were obtained from the group members with the semi-structured interview technique. The group known as "Kemal Baba" represents a religious understanding dominated by Melami. The group clustered around Kemal Baba sets an example for charismatic authority groups in sociological terms. The group clustered around Kemal Baba sets an example for charismatic authority groups in sociological terms. The group took root in Kazımkarabekir district after the 1950s, and the group's domain and number of members expanded until the 1990s. With the death of the charismatic leader, the social resistance of the group weakened. Today, the group's sphere of influence has narrowed. Kemal Baba group has been influenced by belief systems such as Alevism, Bektashism, Mevlevi, Hurufism. The group has an eclectic understanding of religion. In the group's understanding of religion, the state of attraction, spiritual levels and religious symbolism come to the fore. Since the bond of belonging of the group is built on individual spiritual maturation, the group does not have any organization and religious-social network today. It can be stated that the group entered the phase of withering away because the members of the group could not convey the understanding of religion to the next generations.

Keywords:

Sociology of Religion, Kemal Baba, Melami understanding, Religious Symbolism,

PDF

___

Aksu, H. (1998). “Hurufilik ”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. (cilt. 18, ss. 408-412). Diyanet Vakfı Yayınları.
Bilgin, V. (2020). “Din ve Toplumsal Sorunlar”, Din Sosyolojisi içinde. (K. Canatan, M. Tekin, Edit.). Bilay Yayınları. 307-334.
Bolat, A. (2009). “Muhyiddin İbnü’l-Arabî’de Melâmet Tasavvuru”. Tasavvuf İlmî ve Akademik Araştırma Dergisi, 23, 457-469.
Dönmezer, S. (1994). Toplumbilim. (11. baskı). İstanbul: Beta Basım Yayım Dağıtım.
Fığlalı, E. R. (1990). Türkiye’de Alevilik ve Bektaşilik. Selçuk Yayınları.
Gölpınarlı, A. (1931). Melamilik ve Melamiler. Devlet Matbaası.
Freyer, H. (1964). Din Sosyolojisi. (T. Kalpsüz Çev.). Ankara Üniversitesi Basımevi.
Günay, Ü. (1993). Din Sosyolojisi Dersleri. Erciyes Üniversitesi Yayınları.
Karaman Kültür ve Turizm Müdürlüğü (2022, Ocak) Kazımkarabekir. https://karaman.ktb.gov.tr/TR-95893/kazimkarabekir.html
Konyalı, İ. H. (1967). Abideleri ve Kitabeleri ile Karaman Tarihi. Baha Matbaası.
Köprülü, F. (1976). Türk Edebiyatında ilk Mutasavvıflar. Diyanet İşleri Başkanlığı Yayınları.
Oğuz, M. İ. (1983). Tasavvuf Yolunda Manevi Cihad. Oğuz Yayınları.
Ocak, A. Y. (1990). “Bektaşîlik”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 5: 373-379. Diyanet Vakfı Yayınları.
Sunar, C. (1975). Melamilik ve Bektaşilik. Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Yayınları.
Türkiye İstatistik Kurumu (2022, Ocak). Adrese Dayalı Nüfus Kayıt Sistemi Sonuçları https://data.tuik.gov.tr/Bulten/Index?p=Adrese-Dayali-Nufus-Kayit-Sistemi-Sonuclari-2020-37210 (E.t. 26.01.2022).
Usluer, F. (2009). Hurufilik. Kabalcı Yayınevi.
Wach, J. (1995). Din Sosyolojisi. (Ü. Günay, Çev.). Marmara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Vakfı Yayınları.
Weber, M. (2012). Ekonomi ve toplum. (L. Boyacı, Çev.). Yarın Yayınları.
Yılmaz, H. K. (1993). “cezbe”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 7: 504-505. Diyanet Vakfı Yayınları.